Apolinary Kotowicz

Apolinary Kotowicz w swojej pracowni
Imię i nazwisko	Apolinary Stanisław Kotowicz
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1859 Biecz
Data i miejsce śmierci	21 kwietnia 1917 Jasło
Narodowość	Polak
Dziedzina sztuki	Malarstwo
Multimedia w Wikimedia Commons

Apolinary Kotowicz (ur. 24 marca 1859 w Bieczu, zm. 21 kwietnia 1917 w Jaśle) – polski malarz pejzażysta, twórca scen rodzajowych, portrecista, dekorator teatralny, fotograf amator.

Apolinary Kotowicz, syn Antoniego Kotowicza i Kazimiery Matyldy Kotowicz z Przyłęckich. Urodził się w Bieczu 24 marca 1859 roku. Jego ojciec był znanym w Bieczu lekarzem, wykształconym we Lwowie. Apolinary Kotowicz początkowe nauki pobierał w Tarnowie. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie spędził większą część swojego dorosłego życia: lata 1878-1904. Kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (1878-1887). Pedagogiczną opiekę nad młodym Kotowiczem sprawowali Jan Matejko, prowadzący zajęcia z malarstwa historycznego i Władysław Łuszczkiewicz, który uczył rysunku wstępnego, z antyku i modela żywego, a także perspektywy, anatomii i historii powszechnej. Po zakończeniu studiów Kotowicz wyjechał na dwuletnie rządowe stypendium do Monachium. Tam kontynuował naukę malarstwa w prywatnej szkole Simona Hollósyego – malarza pochodzenia węgierskiego. W tym czasie, wraz z innymi studentami szkoły Simona Hollósyego wyjeżdżał na wakacyjne plenery na Węgry.

Po powrocie z Monachium Apolinary Kotowicz zamieszkał w Krakowie. Regularnie wystawiał swoje obrazy w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie m.in. „Zdrowie narzeczonych” (1888), „Przed egzaminem” (1890), „Umizgi” (1890), „W pracowni” (1893), „Odpoczynek” (1897). W latach 1894–1895 Kotowicz brał udział w malowaniu studiów pejzażowych do Panoramy Tatr. Była to wyjątkowa, ponieważ jedyna widokowa (a nie historyczna) polska panorama. W jej tworzeniu, oprócz Apolinarego Kotowicza brali udział Antoni Adam Piotrowski, Ludwig Boller, Stanisław Janowski, Stanisław Radziejowski, Kacper Żelechowski i Teodor Axentowicz. Pomysłodawcami powstania tego monumentalnego obrazu byli: Włodzimierz Tetmajer i Wincenty Wodzinowski. Projekt finansował Ludwik Lgocki. Budynek przeznaczony na panoramę stanął na warszawskich Dynasach. Premierowy pokaz odbył się 21 września 1896 roku. W trzy lata później Panorama zbankrutowała, a płótna zostały zakupione przez Jana Stykę.

W latach 1898–1903 Apolinary Kotowicz był dekoratorem w Teatrze Miejskim w Krakowie. Uczestniczył w przygotowaniach scenografii do takich przedstawień jak: „Szklana Góra”, czy „Kopciuszek”. W 1898 roku wykonał afisz teatralny do spektaklu „Śpiący Rycerze”. Współpracował także z Teatrem Ludowym w Krakowie, gdzie w 1904 otrzymał również stanowisko dekoratora. Jego prace gościły także w teatrze poznańskim. Miał doświadczenie w pracy przy ilustrowaniu książek: razem ze Stanisławem Janowskim ilustrował pierwsze wydanie dramatu Gabrieli Zapolskiej „Tamten”.

W 1904 roku, po zamknięciu Teatru Ludowego w Krakowie zamieszkał w Jaśle. Uczył rysunku w C. K. Gimnazjum w Jaśle^[1]. Namalował obraz „Wizja Świętego Franciszka” przeznaczony do tamtejszej kaplicy gimnazjalnej. Wraz z Włodzimierzem Tetmajerem wykonali polichromię prezbiterium kościoła farnego w Bieczu. Pracował także przy restauracji i dokumentacji zabytków Jasła i Biecza. Między innymi odnowił siedemnastowieczne stalle i epitafia w farze w Bieczu.

Apolinary Kotowicz zmarł w Jaśle 21 kwietnia 1917 roku w wieku pięćdziesięciu ośmiu lat. Pochowano go na cmentarzu w Bieczu.

• Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, tom 2, Wrocław – Kraków 1960.
• Dokładny Przegląd Krytyczny pierwszej ogólnej wystawy Sztuki Polskiej napisany przez kilku artystów malarzy i rzeźbiarzy red. Stanisław Tomkiewicz, Kraków 1887
• Gajewska W., Apolinary Stanisław Kotowicz. Artysta malarz 1859 – 1917, [w:] Rocznik Jasielski, tom III, Jasło 1990.
• Katalog wystawy Artyści ze szkoły Matejki, red. W. Nagengast, Katowice 2004.
• Kotowicz Apolinary Stanisław, [w:] Słownik Artystów Polskich i Obcych w Polsce Działających, tom IV, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1996, s. 180-181.
• Kotowicz Apolinary Stanisław, [w] Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765 – 1965, Warszawa 1973, s.324.
• Materiały do dziejów ASP w Krakowie, 1816–1895, red. Józef E. Dutkiewicz, t. 1, [w:] Źródła do dziejów sztuki polskiej, red. A. Ryszkiewicz, t.X, Wrocław 1959
• Malinowski J., Malarstwo polskie XIX w., Warszawa 2003.
• Oczkowski – Kotowicz St., Kotowicz Apolinary Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Tom XIV, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, s. 481.
• Stępień H., Liczbińska M., Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, [w:] Studia z Historii Sztuki, t. XLVII, red. Wiesław Juszczak, Jerzy Kowalczyk, Jerzy Pietrusiński, Warszawa 1994.