Andowik

Andowik
Spizaetus isidori[1]
(Des Murs, 1845)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Spizaetus

Gatunek

andowik

Synonimy
  • Falco Isidori Des Murs, 1845[2]
  • Oroaetus isidori (Des Murs, 1845)[3]
  • Spizaetus devillei Dubois, 1874[3]
  • Spizaëtus devillei Dubois, 1874[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Andowik[5], wojownik andyjski (Spizaetus isidori) – gatunek dużego drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący Amerykę Południową. Zagrożony wyginięciem.

Andowik na rysunku z publikacji Iconographie ornithologique des Mursa (1849)
Taksonomia
Gatunek ten po raz pierwszy formalnie opisał Marc Athanase Parfait Œillet des Murs w 1845 roku, nadając mu nazwę Falco Isidori. Autor jako miejsce typowe wskazał Bogotę w Wenezueli[2][6]. Gatunek bywał wydzielany do osobnego, monotypowego rodzaju Oroaetus[2][7], ale obecnie zalicza się go do rodzaju Spizaetus[2][5][8]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7][8].
Morfologia
Długość ciała 60–80 cm, rozpiętość skrzydeł 144–166 cm[2]. Samice są podobne do samców, ale większe – nawet do 14%[2].
Występowanie
Występuje w długim, ale wąskim i miejscami pofragmentowanym pasie ciągnącym się od Wenezueli przez Kolumbię, Ekwador, Peru, Boliwię do północno-zachodniej Argentyny[2]. Żyje w wilgotnych, górskich lasach, zwykle na wysokościach 1500–2800 m n.p.m., choć spotykano go w zakresie 150–3800 m n.p.m.[2]
Rozród
Buduje duże gniazdo z gałązek na wyróżniającym się drzewie bądź drzewie wyrastającym ze zbocza wąwozu. W zniesieniu jedno jajo[2][7].
Pożywienie
Żywi się głównie dużymi ptakami (np. czubaczami) i nadrzewnymi ssakami (np. wiewiórkowatymi)[2][7].
Status
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody andowik od 2014 roku ma status gatunku zagrożonego (EN – Endangered). Powodem takiego sklasyfikowania gatunku jest jego nieliczna i wciąż malejąca populacja (szacowana liczba osobników dorosłych mieści się w przedziale 250–999). Głównymi zagrożeniami są: utrata siedlisk, głównie wskutek przekształcania ich w tereny rolnicze, wycinka lasów w celu pozyskiwania drewna oraz prześladowania ze strony ludzi uważających go za szkodnika drobiu[4].

Przypisy

  1. ↑ Spizaetus isidori, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Bierregaard, R.O., Jr, Kirwan, G.M., Boesman, P., Sharpe, C.J. & Marks, J.S.: Black-and-chestnut Eagle (Spizaetus isidori). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
  3. ↑ a b c D. Lepage: Black-and-chestnut Eagle Spizaetus isidori. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).
  4. ↑ a b Spizaetus isidori, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2021-10-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-02-16].
  6. ↑ M.O. des Murs, Description de quelques espèces nouvelles d'Oiseaux, [w:] Revue zoologique, t. 8, 1845, s. 175 (fr.).
  7. ↑ a b c d Species account: Black-and-chestnut Eagle Spizaetus isidori. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. 2023. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).
  8. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-02-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne