PROFILPELAJAR.COM

Akhisar
	; „Akhisar” w Stambule w 1906 roku
Klasa	torpedowiec
Typ	Akhisar
	Historia
Stocznia	Ansaldo(inne języki), Genua
Położenie stępki	1904
Wodowanie	25 kwietnia 1904
	Imperium Osmańskie
Wejście do służby	czerwiec 1904
	Turcja
Wycofanie ze służby	1930
Los okrętu	złomowany w 1935
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 165 ton
Długość	całkowita: 51 metrów; między pionami: 50,5 metra
Szerokość	5,7 metra
Zanurzenie	1,4 metra
	Napęd
	2 maszyny parowe o łącznej mocy 2400 KM; 2 kotły lokomotywowe, 2 śruby
Prędkość	24 węzły
Zasięg	2000 Mm przy prędkości 14 węzłów
	Uzbrojenie
	2 działka kal. 37 mm (2 x I); 4 torpedy
Wyrzutnie torpedowe	2 × 450 mm (2 x I)
Załoga	30

Akhisar – turecki torpedowiec z początku XX wieku, jedna z dwóch zbudowanych we Włoszech jednostek typu Akhisar. Okręt został zwodowany 25 kwietnia 1904 roku w stoczni Ansaldo(inne języki) w Genui, a w skład marynarki Imperium Osmańskiego wszedł w czerwcu 1904 roku. Torpedowiec wziął udział w I wojnie bałkańskiej i I wojnie światowej, a po remoncie w latach 20. służył pod banderą Republiki Turcji do 1930 roku. Okręt został złomowany w 1935 roku.

Projekt i budowa

Torpedowce typu Akhisar^[a] zostały zamówione przez Turcję we Włoszech w grudniu 1902 roku i w tym miesiącu podpisano kontrakt na dostawę dwóch jednostek^[2]^[3].

„Akhisar” zbudowany został w stoczni Ansaldo(inne języki) w Genui (numer stoczniowy 131)^[2]^[4]. Stępkę okrętu położono w 1904 roku, a zwodowany został 25 kwietnia 1904 roku^[4]^[5].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był torpedowcem z kadłubem wykonanym ze stali, podzielonym na dziewięć przedziałów wodoszczelnych^[2]^[4]. Długość całkowita wynosiła 51 metrów (50,5 metra między pionami) szerokość 5,7 metra i zanurzenie 1,4 metra^[2]^[4]. Wyporność normalna wynosiła 165 ton^[2]^[4]. Jednostka napędzana była przez dwie pionowe, trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Ansaldo o łącznej mocy 2400 KM, do których parę dostarczały dwa kotły lokomotywowe (także produkcji Ansaldo)^[4]^[5]^[b]. Prędkość maksymalna napędzanego dwoma śrubami okrętu wynosiła 24 węzły^[2]^[4]^[c]. Okręt zabierał zapas 60 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 2000 Mm przy prędkości 14 węzłów^[2]^[6].

Na uzbrojenie artyleryjskie jednostki składały się dwa pojedyncze działka kalibru 37 mm Hotchkiss QF L/20 z zapasem 250 nabojów^[4]^[5]. Broń torpedową stanowiły zamontowane na pokładzie (z przodu i tyłu sterówki dwie pojedyncze obracalne wyrzutnie kal. 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped^[4]^[5].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów i 26 podoficerów i marynarzy^[4]^[5]^[d].

Służba

„Akhisar” został przyjęty w skład marynarki wojennej Imperium Osmańskiego w czerwcu 1904 roku w Stambule^[4]^[5]. Podczas I wojny bałkańskiej, 16 grudnia 1912 roku „Akhisar” wziął udział w bitwie zespołu tureckiego (składającego się oprócz niego z pancerników „Barbaros Hayreddin”, „Turgut Reis”, „Asar-i Tevfik(inne języki)” i „Mesudiye”(inne języki), krążownika „Mecidiye”, niszczyciela „Samsun” i torpedowca „Sivrihisar” z flotą grecką w składzie: krążownik „Jeorjos Awerof” oraz okręty pancerne „Hydra”, „Spetsai” i „Psara” koło przylądka Elli^[7].

W momencie wybuchu I wojny światowej torpedowiec był już przestarzały i miał niską wartość bojową^[8]. 29 sierpnia 1914 roku okręt z oficerem niemieckim, por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Frige na pokładzie wyszedł z Dardaneli i udał się pod Imroz z misją rozpoznawczą. Torpedowiec został zatrzymany przez okręty brytyjskie i załodze została przekazana informacja o rozpoczęciu przez Ententę blokady cieśnin tureckich^[9]. W 1915 roku wyeksploatowana siłownia okrętu pozwalała na osiągnięcie prędkości maksymalnej 14 węzłów, a liczebność załogi wzrosła do 43 osób (4 Niemców i 39 Turków)^[4]^[5]. W tym roku zdemontowano też jedną z wyrzutni torped, montując w zamian pojedyncze działo kalibru 47 mm SK C/99 L/45 (z zapasem 150 pocisków)^[4]^[5].

28 maja 1915 roku „Akhisar” eskortował w Zatoce Izmit(inne języki) trzy promy wyładowane żołnierzami i amunicją, które stały się celem ataku operującego na Morzu Marmara brytyjskiego okrętu podwodnego HMS E11(inne języki). Napastnik zatopił torpedą zbudowany w 1879 roku prom „Badırma” (474 BRT), na którego pokładzie mimo akcji ratowniczej przeprowadzonej przez torpedowiec zginęło 250 osób (była to największa strata armii osmańskiej poniesiona na morzu podczas wojny)^[10]. 24 października nieopodal Gelibolu „Akhisar” wykrył powracający do bazy brytyjski okręt podwodny HMS E12, który został zmuszony do awaryjnego zanurzenia, schodząc na niebezpieczną głębokość 76 metrów^[11]. 11 grudnia „Akhisar” osiadł na mieliźnie nieopodal Silivri, skąd na holu został doprowadzony do Stambułu^[4]. 17 grudnia okręt spłoszył HMS E2, który do momentu pojawienia się torpedowca zatopił dwie łodzie dau i szkuner^[12].

22 stycznia 1918 roku „Akhisar” i niszczyciele „Taşoz” i „Numûne-i Hamiyet(inne języki)” bazowały w Çanakkale, gotowe do ochrony osiadłego na mieliźnie krążownika liniowego „Yavuz Sultan Selim” przed atakiem wrogich okrętów podwodnych^[13]. Od 14 lipca torpedowce „Akhisar”, „Draç”, „Musul” oraz „Sultanhisar” wraz z krążownikami torpedowymi „Berk-i Satvet” i „Peyk-i Şevket” jako jedyne okręty floty osmańskiej operowały aktywnie na Morzu Czarnym^[14]. W październiku okręt odstawiono do rezerwy^[4].

Po zakończeniu wojny, od lutego 1919 roku do 1920 roku jednostka pełniła służbę patrolową zwalczając przemyt^[4]. 29 października 1923 roku „Akhisar” został formalnie wcielony do nowo powstałej marynarki wojennej Republiki Turcji, choć jego stan techniczny nie pozwalał na eksploatację^[15]. W latach 1924–1925 jednostka przeszła remont w Deniz Fabrikaları w Stambule i po jego zakończeniu podjęła czynną służbę^[4]. Okręt wycofano ze składu floty w 1930 roku i złomowano w 1935 roku^[5]^[4]^[e].

Uwagi

↑ Zwane również typem Yunus^[1].
↑ Brassey 1912 ↓, s. 265 podaje, że moc maszyn wynosiła 2200 KM.
↑ Brassey 1912 ↓, s. 265 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587 podają, że okręt osiągał prędkość 27 węzłów.
↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że załoga okrętu liczyła 20 osób.
↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że okręt został wycofany ze służby w 1927 roku.

Przypisy

↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 11, 155.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 155.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gogin 2021 ↓.
↑ Moore 1990 ↓, s. 255.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 22.
↑ Noppen 2016 ↓, s. 5.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 30.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 37.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 41.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 44.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 32.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 54.
↑ Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 59.

Bibliografia

Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
Ivan Gogin: AKHİSAR torpedo boats (1904). Navypedia. [dostęp 2021-12-08]. (ang.).
Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 978-1557506597. (ang.).
Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz: The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-659-0.
Ryan K. Noppen: Okręty osmańskiej marynarki wojennej 1914-1918. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-65-2.
The Naval Annual, 1912. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).

[2] Zwane również typem Yunus^[1].

[7] Brassey 1912 ↓, s. 265 podaje, że moc maszyn wynosiła 2200 KM.

[8] Brassey 1912 ↓, s. 265 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587 podają, że okręt osiągał prędkość 27 węzłów.

[10] Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że załoga okrętu liczyła 20 osób.

[20] Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że okręt został wycofany ze służby w 1927 roku.

[CITEREFGozdawa-Gołębiowski1994587-1] Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587.

[CITEREFGardinerGray1985392-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199511,_155-4] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 11, 155.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz1995155-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 155.

[CITEREFGogin2021-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gogin 2021 ↓.

[CITEREFMoore1990255-9] Moore 1990 ↓, s. 255.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199522-11] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 22.

[CITEREFNoppen20165-12] Noppen 2016 ↓, s. 5.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199530-13] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 30.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199537-14] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 37.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199541-15] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 41.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199544-16] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 44.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199532-17] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 32.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199554-18] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 54.

[CITEREFLangensiepenGüleryüz199559-19] Langensiepen i Güleryüz 1995 ↓, s. 59.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[b]

[c]

[6]

[d]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[e]

[1]

PROFILPELAJAR.COM

Akhisar (1904)

Projekt i budowa

Dane taktyczno-techniczne

Służba

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Logika

Frekuensi sedang

True Blood

Agence bibliographique de l'enseignement supérieur

Pong

Mercury Lounge

Evelina Mount

Juan II dari Aragón

Maggie O'Farrell

Hornaday River

SMP Negeri 27 Semarang

對習近平的負面稱呼

Total Film

海外領土・自治領の一覧

Killing of Rayshard Brooks

Weltwirtschaft

Government of Indianapolis

Filo

Paint-billed crake

Estimator