Aglomeracja trójmiejska (także aglomeracja Trójmiasta lub aglomeracja gdańska[1][2]) – aglomeracja na północy Polski nad Zatoką Gdańską. Centralną część tworzy Trójmiasto, czyli policentryczny obszar miast Gdańsk, Sopot i Gdynia. Zewnętrzną część stanowią pozostałe miejscowości w jego pobliżu od Tczewa na południu do Kartuz na zachodzie i Władysławowa na północy[3].
Gminy należące do aglomeracji Trójmiasta według urzędu marszałkowskiego na mapie gmin Polski i województwa pomorskiego
15 września 2011 powołano stowarzyszenie samorządowe Obszar Metropolitalny Gdańsk-Sopot-Gdynia mające na celu zacieśnienie współpracy i doprowadzenie do harmonijnego rozwoju całego obszaru metropolitalnego Trójmiasta, poprzez wykorzystanie potencjału miast i gmin członkowskich, z poszanowaniem ich odrębności i specyfiki. W ramach OMG-G-S działa 57 samorządów, obejmujące łącznie obszar o powierzchni blisko 5,5 tys. km² (wg powierzchni powiatów: 6,7 tys. km²), zamieszkałe przez blisko 1,5 mln mieszkańców. W strukturze OMG-G-S decydującą rolę ma walne zgromadzenie członków, zarząd (w jego skład wchodzą prezydenci miast Trójmiasta) i komisja rewizyjna.
Gminy należące do aglomeracji Trójmiasta na podstawie różnych koncepcji. 1)Najciemniejszy odcień czerwonego – Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot). 2)Jaśniejszy czerwony – koncepcja J. Paryska, a także te z trzeciego punktu. 3)Najjaśniejszy odcień czerwonego – gminy w koncepcji zarówno P. Swianiewicza i U. Klimskiej, jak i urzędu marszałkowskiego. 4) Różowy – gminy należące tylko do koncepcji urzędu marszałkowskiego. 5)Pomarańczowy – gminy w koncepcji jedynie P. Swianiewicza i U. Klimskiej
Koncepcje aglomeracji Trójmiasta
Aglomeracja według P. Swianiewicza i U. Klimskiej
W 2005 Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska wyznaczyli obszar aglomeracji z ośrodkiem centralnym Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot) oraz przyległych 28 gmin. Obszar ten w 2002 zamieszkiwało 1,21 mln osób. Przy wyznaczaniu aglomeracji przeprowadzono delimitację obszarów przyległych, uwzględniając saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia (w 2002), współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów[4].
Gminy aglomeracji według P. Swianiewicza i U. Klimskiej
W 2009 Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego opracował Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, gdzie scharakteryzował aglomerację Trójmiasta i dokonał delimitacji jego obszaru. Według urzędu marszałkowskiego aglomerację obejmują 3 miasta na prawach powiatu: Gdańsk, Gdynia, Sopot oraz 27 gmin. Przy przeprowadzaniu delimitacji brano pod uwagę m.in. aspekty przestrzenne, uwarunkowania społeczno-gospodarcze, prawno-polityczne, ekologiczne, funkcjonalno-techniczne, ekonomiczne. W wyznaczonym obszarze wyróżniono podstawowe elementy składowe jego struktury oraz rozpatrzono powiązania wewnętrzne i zewnętrzne[2].
Gminy aglomeracji według urzędu marszałkowskiego[2]
W 2008 Jerzy Jan Parysek przedstawił, że głównym ośrodkiem aglomeracji Trójmiasta jest Gdańsk, którego funkcje uzupełnia Gdynia. Do innych ośrodków aglomeracji należą: Sopot, Wejherowo, Reda, Rumia, Pruszcz Gdański. Określił, że aglomeracja stanowi policentryczny układ przestrzenno-funkcjonalny, który zamieszkuje ponad 1 mln osób[1].
Aglomeracja Trójmiasta według Jałowieckiego
W 2000 Bohdan Jałowiecki przedstawił, powołując się na Bassada, że policentryczne Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot) wraz z terenami podmiejskimi jest metropolią, przy czym ów termin należy relatywizować, dopasowując go do polskich kryteriów. Podobnie postępują w 2003 Herbst i Smętkowski w roku 2001[8].
Inne koncepcje
Inne koncepcje podające liczbę mieszkańców aglomeracji, obszaru funkcjonalnego, zespołu miejskiego:
według programu ESPON „obszar funkcjonalny Gdańska” (FUA, ang.Functional Urban Area) w 2002 zamieszkiwało 993 tys. osób[9].
według Eurostat w 2001 (LUZ Gdańsk, ang. Larger Urban Zone) – 1 097 654 mieszkańców i obszar 3457,32 km²[10][11], które dane przyjął też T. Markowski[12],
według Eurostat w 2004 (LUZ Gdańsk, ang. Larger Urban Zone) – 1 105 203 mieszkańców i obszar 3457,32 km²[11][10].
Podstawowe dane liczbowe dotyczące aglomeracji Trójmiasta
Podstawowe dane liczbowe dotyczące aglomeracji Trójmiasta względem województwa i Polski na podstawie koncepcji urzędu marszałkowskiego
