Wiadomości o życiu Sebastiana dostarcza anonimowy Opis męczeństwa z roku 354 i komentarz św. Ambrożego z Mediolanu do Psalmu 118. Według tych źródeł ojciec Sebastiana pochodził z rodziny urzędniczej w Narbonie, matka zaś z Mediolanu. Dzięki starannemu wychowaniu i stanowisku ojca, Sebastian został dowódcą gwardii cesarza Marka Aurelego Probusa (pan. 276–282).
Według św. Ambrożego Sebastian miał być natomiast dowódcą przybocznej straży Dioklecjana (pan. 284–305).
Za to, że cesarzowi wypomniał okrucieństwo wobec niewinnych chrześcijan, został przywiązany do słupa lub drzewa i przeszyty strzałami.
Według niepotwierdzonej legendy Sebastian wówczas nie zginął. Irena z Rzymu, która postanowiła go pochować, zauważyła oznaki życia i doprowadziła go do zdrowia. Gdy Sebastian wyzdrowiał, poszedł ponownie do cesarza i jeszcze raz zarzucił mu barbarzyństwo w stosunku do chrześcijan. Cesarz w przypływie gniewu kazał go bić pałkami, żeby mieć pewność, iż tym razem Sebastian na pewno zginie.
Sebastian zginął prawdopodobnie w roku 288[potrzebny przypis]. Ciało męczennika wrzucono do kanałów miejskich, a wydobyć i pochować miała je święta Lucyna.
Patronat
Św. Sebastian, otoczony wielką czcią w całym Kościele, należał do najbardziej znanych świętych[1]. Rzym uczynił go jednym ze swoich głównych patronów.
W ikonografii przedstawiany jest jako piękny, muskularny, obnażony młodzieniec z perizonium na biodrach, przywiązany do słupa lub drzewa, przeszyty strzałami; zbroja u nóg, nad głową przybity wyrok śmierci.
W tradycji prawosławnej Sebastian przedstawiany jest jako typowy męczennik. Jest mężczyzną w średnim wieku z króciutką jasnokasztanową brodą i krzyżem (a niekiedy również Ewangelią) w dłoni, ubranym w czerwony płaszcz.
Sposób przedstawienia świętego przez nowożytnych artystów często odbierano jako homoerotyczny[5]. W kulturze LGBT św. Sebastiana niekiedy opisuje się jako „gejowską ikonę” i „patrona homoseksualistów”. Określenia te odnoszą się jednak wyłącznie do wizerunku męczennika, nie zaś do hagiografii, która nie zawiera żadnych odniesień do orientacji seksualnej[6].
