Secretari d'Estat

Un secretari d'Estat es, dins mantuns Estats, un membre de govèrn o un foncionari.

Los secretaris d'Estat son membres del govèrn, al darrièr reng de la ierarquia ministeriala e plaçats jos l'egidi d'un ministre, o a vegada del quita Primièr ministre. Los secretaris d'Estat son pas tocats per la règla constitucionala d'aver tant de ministres francofòns que neerlandofòns. Los secretaris d'Estat bèlgas an sovent de competéncias pròpias per sosténer lo ministre dins sos prestzfachs.

Existissiá de per abans dins lo govèrn canadian un secretari d'Estat dels Afars exteriors (Secretary of State for External Affairs), remplaçat dempuèi per un ministre dels Afars estrangièrs e un secretari d'Estat del Canadà (que lo contengut varièt) mas aqueles títols desapareguèron en 1993.

Entre 1993-2003, lo títol de secretari d'Estat foguèt balhat a de membres del parlament canadian encargats d'assistir un ministre dins un domèni particular.

En Espanha, la carga de secretari d'Estat (Secretario de Estado) foguèt exercida, entre 1714 (reformas de Felip V) e 1833 (fin de règne de Ferrand VII e de la restauracion absolutista), pels dirigents del poder executiu, per delegacion e jol contraròtle dirècte del rei, que'n demora pas mens monarca absolut.

Ara, los secretaris d'Estat son de foncionaris del govèrn.

Als Estats Units d'America, los ministres del cabinet pòrtan totes lo títol de « secretari ». Lo pòste de « secretari d'Estat » (Secretary of State) correspond al ministre dels Afars estrangièrs dels autres païses e son ministèri es lo departament d'Estat.

Dins los Estats, lo secretari d'Estat es tanben un ministre responsable de mantunas foncions governamentalas que dependon de la constitucion e de las leis de cadun dels Estats mas inclusisson sovent la supervision de las eleccions. Dins tres Estats (Massachusetts, Pennsilvània e Virgínia), sedich secretari del Commonwealth.

Ara en França, un secretari d'Estat es un membre del govèrn al darrièr reng de la ierarquia ministeriala. Los secretaris d'Estat son sovent plaças jos la tutela d'un ministre o a vegada del quita Primièr ministre e son mai sovent encargat d'un sector d'activitat particular. Assistisson al Conselh dels ministres quand son cridats per un punt de l'òrdre del jorn que los escai.

Totes los govèrns an pas de secretaris d'Estat.

• Jol Regim Ancian, los secretaris d'Estat èran d'oficials de la Corona que lo ròtle es equivalent a aquel dels ministres actuals.

• Jol Primèr Empèri, lo secretari d'Estat èra un ministre encargat d'organizar lo trabalh del convèrn e subretot de contrasignar totes les decrets imperials. Lo pòste l'ocupava pendent gaireben tot l'Empèri per Hugues-Bernard Maret, duc de Bassano, levat del 17 d'abril de 1811 al 20 de novembre de 1813 qu'es donat a Pierre Daru.
• Jos la Restauracion e la Monarquia de Julhet, lo títol de secretari d'Estat ten aquel de ministre, « ministre secrétaire d'État ».
• Lo títol desaparéis pendant lo Segond Empèri e la Tresena Republica.
• Jol Regim de Pétain, de membres del govèrn aviá lo títol de « ministre secretari d'Estat », d'autres sonque aquel de « secretari d'Estat ».
• Jos la Quatrena Republica, los secretaris d'Estat an ja lo meteis ròtle qu'ara, e tanben i aviá de sossecretaris d'Estat.

• Reialme Nàpols, Reialme de Sicília:
  • Jol Regim Ancian, los secretaris d'Estat avián la presidéncia del conselh dels ministres :

Lo secretari d’Estat es lo secretari del Prince sobeiran de Mónegue, l'actual es Jacques Boisson (julhet de 2008–)

En Norvègia, los secretaris d’Estat (statssekretær) son membres del govèrn amb un reng inferior a aquel de ministre.

Los secretaris d’Estat (staatssecretaris) son membres del govèrn amb un reng inferior a aquel de ministre. Assistisson al conselh dels ministres pas que lors atribucions son a l'òrdre del jorn.

Al Reialme Unit, secretari d'Estat (Secretary of State) es lo reng ministerial mai naut. Los secretaris d'Estat fan partit del Cabinet e dirigís un Departament ministerial.

La foncion de secretari d'Estat a son origina a l'Edat Mejan. Los clergues encargats de portar la correspondéncia del monarca amb sos agents venguèron amb los sègles los responsables màger de la mena dels govèrn. Fins al sègle XVI i aviá pas qu'un sol secretari d'Estat, e sonque dos encara al sègle XVIII.

En Soïssa, lo secretari d'Estat es pas un persoatge politic, mas un naut foncionari. Depend dirèctament del Conselh federal. La basa legala es la lei sus l’organizacion de l’administracion federala del 19 de setembre de 1978, art. 64, puèi la lei sus l’organizacion del govèrn e de l’administracion del 21 de març de 1997 (LOGA), art. 45a e 46.

Lo secretari d'Estat de la Santa Ses es lo màger responsable del govèrn de la Glèisa après lo papa. Es a vegada assistit d'un substitut a la secretariá d'Estat, dich tanben prosecretarid’Estat.