Circ romanUn circ, dins lo mond roman, es un edifici public que s'organizava de correguda de carris.  Arquitectura   Plan d'un circ roman
La pista e las grasasLo circ roman se constituissiá d'una pista de forma alongada virant a l'entorn d'un paret bas central, e de grasa (cavea) bastidas de maçonariá, sovent sus arcadas, o mai simplament, de fusta o quitament apiejat sus un toral. Las plaças d'onors èran de marbre. Lo paret: spinaLo paret central (spina, plural spinae), bas, mas larg de qualques mètres, èra ornat de marbres, d'estatuas e d'obeliscs o de fonts. Las bòrnas: metaLos tèrmes del paret èran aparats per de bòrnas plan solidas (meta, plural metae), a l'entorn de que viravant los equipatges de Carri, amb aurigas (menaires de carris) e cavals. Un dels tèrmes de la pista e de las grasas èra de miègcercle (sphendonè), l'autre aculhava los castrons de partença (carceres), inscrichas dins un bastit d'escudariás nomenat oppidum (« la plaça fòrta »). La tribuna d'onorUna lòtja monumentala, bastida al dessús d'una tribuna, aculhava l'emperaire o los responsables locals, e los generals comanditàrias de l'espectacle. Trespolombava aquela tribuna ofrent una vista melhora de l'ensems. Quelquas circs romans
Circs, estadis, amfiteatres e ipodròms Cal pas confondre los circs, destinats a la corridas de carris, amb los estadis de Roma (piazza Navona: estadi de Domician), e dels païses de tradicion ellenica (Grècia continentala, Illas Egeanas, Asia Minora), de forma a primièra vista similar, mas destinadas als exercicis d'atletisme, e doncas de dimensions mai modèstas e desprovesida del paret central e dels castrons. Cal tampauc pas confondre los circs amb los anfiteatres (de biais eliptic, tipe Colisèu o Arenas d'Arle, anfiteatre de Capoá), destinadas als combats de gladiators, a las venationes (espectacles de combats amb de bèstias fèras) e naumaquias. En latin, se nomenavan circenses los jòcs de l'anfiteatre: l'expression latina Panem et circenses (« de pan e de jòcs ») comprenava totes los jòcs, aqueles de l'anfiteatre coma aqueles del circ.  Los obeliscsD'obeliscs, egipcians o non, ornavan la spina dels circs romans: obelisc del Latran venent del Circus Maximus, obelisc del Vatican del circus Vaticanus, o obelisc de Teodòsi encara en plaça al centre de l'Ipodròm de Constantinòple. L'orguena idraulicaL'orguena « idraulica » de Ctesibios o idraul, que lo debit d'aire foguèt regulat per una sèrva d'aiga, sembla èsser l'instrument de primièra dels jòcs del circ. Se ne pòt vèire un o dos exemplaris sul pedestal de l'obelisca de Teodòsi. Lo circ roman dons la literatura e l'art L'imatge del circ roman foguèt popularizada pel roman Ben Hur, de Lew Wallace (1880), e encara mai per las adaptacions cinematograficass e scenograficas:
Ligams intèrnes |
