In 1973 liet hij zich samen met Jaap Boersma overhalen minister te worden in het kabinet-Den Uyl. Hij had een goede band met de ex-gereformeerde Joop den Uyl. Hij kwam als minister met een plan Nederland op te delen in 24 mini-provincies en speelde een belangrijke rol in de onderhandelingen voorafgaand aan de onafhankelijkheid van Suriname in 1975. In datzelfde jaar presenteerde hij ook het eerste Wetsontwerp reorganisatie binnenlands bestuur. Hij was in 1981 nog eens als informateur betrokken bij een formatie en wist de weg te openen voor een kabinet van CDA, PvdA en D66. De Gaay Fortman was voorstander van samenwerking van de ARP en later binnen het CDA met de PvdA. Aangeboden functies in confessioneel-liberale kabinetten wees hij daarom af. De Gaay Fortman werd bij de totstandkoming van het CDA wel lid, maar vervreemdde van die partij. In zijn ogen werkte de partij te veel mee aan de afbraak van de sociale zekerheid. Bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 stemde hij daarom op Gert Schutte, voorman van het GPV.
De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.