Tholen (uitspraakⓘ) is een gemeente in de Nederlandse provincie Zeeland. De gemeente telt 26.864 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 254,41 km² (waarvan 106,60 km² water).
In 1971 werden alle gemeenten op het eiland Tholen samengevoegd. Opgeheven werden de gemeenten Tholen, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint-Annaland, Sint-Maartensdijk en Stavenisse. Het gemeentehuis werd gevestigd in Sint-Maartensdijk. Op 2 januari 2008 werd een nieuw gemeentehuis geopend in de stad Tholen. In 1995 werd de gemeente uitgebreid met de gemeente Sint Philipsland op het gelijknamige eiland.
De naam Tholen verwijst naar de tol die werd geheven op de Eendracht (sinds 1975 het Schelde-Rijnkanaal geheten) en de Striene. Sinds 1994 heeft de gemeente een stedenband met de Poolse gemeente Iława.
De gemeenteraad van Tholen bestaat sinds de verkiezingen van 3 maart 2010 uit 21 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998. Zetels van coalitiepartijen zijn vetgedrukt:
In het raadhuis hangt een aantal geschilderde portretten van de familie Was, prominente inwoners in de 19e eeuw.[5]
Natuur
De gemeente ligt voor een deel (water en schorren) in het Natura 2000-gebied (en nationaal park) Oosterschelde, zo ook het natuurgebied Het Rammegors tussen Tholen en Sint Philipsland. Ten noordwesten van de stad Tholen ligt het natuurgebied Thoolse dijkbeemden. Aan de zuidkant is het Natura 2000-gebied Zoommeer. Noordwest van Sint Philipsland liggen Slikken van de Heen in het beoogde Natura 2000-gebied Krammer-Volkerak.
Havens
Bij de stad Tholen ligt de Nieuwe Haven waar de jachthaven uitgebaat wordt door de watersportvereniging WSV De Kogge.[6]
Bij Stavenisse wordt de jachthaven beheerd door de Sportvissers en Watersportvereniging Stavenisse (SWS).[7]
In Sint-Annaland is de Watersportvereniging Sint-Annaland (WSV Sint-Annaland) verantwoordelijk voor de haven.[8]
In alle havens zijn passantenplaatsen voorzien.