Klima
 Dat Klima is de Tostand vun dat Weer in'n Döörsnitt over en Tied vun tominnst 30 Johre hen. De Tostand vun de Eerdatmosphäär up en bestimmten Momang is dat Weer. Dat Klima warrt unnersocht vun de Klimatologie. Vunwegen, datt dat Weer sik bannig ännern kann, warrt dat Klima nich bloß dör Middelweerte vun dat Weer (so, as Temperatur) bestimmt, man ok dör extreme Weerte, modale Werte, Frequenzverännern un Afwieken vun den Standard. Klima up de Eer Dat Klima up de Eer warrt to'n groten Deel bestimmt dör de Sunne. De warmt de Bovensiete vun de Eer up, un düsse Warmte strahlt denn af in de Atmosphäär. Dor speelt en Rull bi, wie hooch de Sunne steiht un wie lang de Dag duert. Ok de Afstand vun de Eer na de Sunne hen is wichtig. Dör den Unnerscheed in de Hööchde vun de Sunne fallt dat Sunnenlicht rund um de Pole to up en veel grötter Rebeet, as in de Gemarken an den Äquater. Vundeswegen is de Insolatschoon, dat is de Mengde vun Licht, de up en Stuck Boversiet vun de Eer fallen deit, rund um den Äquater to veel höger. Vundeswegen warrt de Boversiet vun de Eer dor ok veel warmer. Dor speelt de Astronomie mit en Rull up dat Klima. Man ok Faktoren ut de Geografie sünd wichtig: Wie groot sünd de Andeele vun Land un See in en Region? Wie sütt dat Relief vun de Bovensiet vun de Eer ut? Un wie hooch liggt dat Land over NN? Land warrt gauer warm, as Water, man dat warrt ok fixer wedder kull. Vundeswegen sünd de Unnerscheede vun de Temperatur over Land grotter, as over Water. Over grote Woolden is de Temperatur leeger un de Fochtigkeit vun de Luft höger. Hoge Barge hefft ok Infloot up dat Klima dor umto; an Luuv fallt mehr Neddersläge, an Lee minner. Vunwegen, datt sik de Warmte verscheelt, gifft dat ok verscheden Luftdruck, un Wind kummt tostanne. So is over de ganze Eer hen de Atmosphäärsche Zirkulatschoon togange: De atmosphäärschen Windströme twuschen leegere un högere Breeden un twuschen Ozeane un Kontinente verdeelt, tosamen mit de Seeströme, de Warmte over de Bovensiet vun de Eer. Ok de Seeströme weert to'n groten Deel dör Wind in Gang brocht. Water sitt in de Atmosphäär, un sien Verdampen, Kondenseren un Sublimeren speelt en sunnerliche Rull for den Waterkreisloop un den Warmtetransport binnen de Atmosphäär. LiteraturBegreep un Definitschoon vun dat Klima
Klimageschicht
Klimafaktor Minsch
Weblenken |
