Fil MarsyalArthur Wellesley, Duke Wellington Pertama, KG, GCB, GCH, PC, FRS
(1 Mei 1769 – 14 September 1852), ialah seorang askar dan negarawanBritish, kelahiran Ireland daripada sebuah keluarga Inggeris-Ireland,[1] dan seorang daripada tokoh tentera dan politik terkemuka dalam abad ke-19. Beliau sering dirujuk sebagai "Duke Wellington", mahupun selepas kematiannya, walaupun terdapat penyandang-penyandang gelaran Duke Wellington selepas beliau.
Wellesley menonjol sebagai seorang jeneral semasa kempen Semenanjung, sebahagian daripada kempen Peperangan Napoleon, dan dinaikkan ke pangkat Fil Marsyal selepas mengetuai angkatan bersekutu dalam mengalahkan pihak Perancis dalam Pertempuran Vitoria dalam tahun 1813. Berikutan pembuangan negeri Napoleon dalam tahun 1814, beliau berkhidmat sebagai duta ke Perancis dan dianugerahkan dengan sebuah duci[2] yang membawa kepada gelaran "Duke". Dalam waktu Seratus Hari (atau Seratus Hari Napoleon) dalam tahun 1815, beliau mengetuai tentera bersekutu yang bersama-sama Tentera Darat Prusia di bawah Fil Marsyal Blücher, menewaskan Napoleon dalam Pertempuran Waterloo. Rekod pertempuran Wellesley amat terpuji dan beliau pada akhirnya terlibat dalam 60 pertempuran sepanjang kerjaya tenteranya.[3]
Ibu kota negara New Zealand iaitu Wellington dinamakan sempena beliau.[4]
Baton-baton Fil Marsyal Duke Wellington
Duke Wellington memiliki banyak gelaran dan anugerah termasuk pangkat Fil Marsyal atau setaraf dengannya dalam lapan angkatan tentera negara. Setiap negara menyediakan beliau dengan satu baton sebagai simbol pangkatnya. Baton-baton yang ada telah dipamerkan di Apsley HouseLondon iaitu kediaman lama Duke Wellington.[5]
Pangkat tentera
Pada hari pengkebumian Wellington pangkat-pangkat tenteranya telah dinyatakan sebagai:[6]
Chesney, Charles C. (1907). Waterloo Lectures: A Study Of The Campaign Of 1815. Longmans, Green, and Co. ISBN1-4286-4988-3.
Chandler, David (1987). Napoleon's Marshals. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN0-297-79124-9.
Corrigan, Gordon (2006 [First published 2001]). Wellington: A Military Life. London: Hambledon Continuum. ISBN978-1-85285-515-4. Check date values in: |year= (bantuan)
Gates, David (2002 [First published 1986]). The Spanish Ulcer: A History of the Peninsular War. Pimlico. ISBN978-0-7126-9730-9. Check date values in: |year= (bantuan)
Gere, J.A. (1981). Sparrow, John (penyunting). Geoffrey Madan's Notebooks. Oxford University Press. ISBN978-0-19-215870-3.
Gifford, C.A. (1817 [First published 1974]). The Life of the Most Noble Arthur, Duke of Wellington. London: W.Lewis. Check date values in: |year= (bantuan)
Glover, Michael (2001). The Peninsular War 1807–1814: A Concise Military History. London: Penguin Books. ISBN978-0-14-139041-3.
Lambert, Andrew (2005). Nelson: Britannia's God of War. London: Faber and Faber. ISBN978-0-571-21227-9.
Longford, Elizabeth (1971 [First published 1969]). Wellington: The Years of The Sword. HarperCollins Publishers. ISBN978-0-586-03548-1. Check date values in: |year= (bantuan)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
Sinnema, Prof. Peter W. (2006). The Wake of Wellington: Englishness in 1852. Ohio University Press. ISBN978-0-8214-1679-2.
Summerville, Christopher J (2007). Who was who at Waterloo: a biography of the battle. Pearson Education. ISBN978-0-582-78405-5.
Wellesley, Jane (2008). Wellington: A Journey Through My Family. London: Orion Publishing Group. ISBN978-0-297-85231-5.
Freeman's Journal and Daily Commercial Advertiser (1830). Dublin, Ireland.
Bacaan lanjut
Beatson, Alexander (1800). A collection of the Duke's letters. A View of the Origin and Conduct of the War with Tippoo Sultaun. Bulmer and Co.
Brett-James, Antony. ed. (1961). Wellington at War 1794–1815. New York: St. Martin's Press.CS1 maint: extra text: authors list (link)
Coates, Berwick (2003). Wellington's Charge: A Portrait of the Duke's England. London: Robson Books. ISBN978-1-86105-653-5.
Brialmont, Henri Alexis (1856–1857). Life of the Duke of Wellington, 3 volumes. Guyot et Stapleaux.
Davies, Huw (2012). Wellington's War: The Making of a Military Genius. Yale University Press. ISBN978-0-300-16417-6.
Drew, Joseph (1852). A Biographical Sketch of the Military and Political Career of the late Duke of Wellington: including the most interesting particulars of his death, Lying in State and Public Funeral, illus. with engravings. Weymouth.
Ellis, Peter Berresford (2000 [First published 1985]). The Celtic Revolution: A Study in Anti-Imperialism. Talybont, Wales: Y LotraCyf. ISBN978-0-86243-096-2. Check date values in: |year= (bantuan)
Harrington, Jack (2011). Sir John Malcolm and the Creation of British India. New York: Palgrave Macmillan. ISBN978-0-230-10885-1.
Hilbert, Charles (2005). Arthur Wellesley, Duke of Wellington, time and conflicts in India on behalf of the British East India Company and the British crown. 7. Military Heritage.
Hutchinson, Lester (1964). European Freebooters in Mogul India. New York: Asia Publishing House.