Sociologia^[1] (-ae, f.) est scientia societatis humanae, structurae socialis, habitus vitae, atque coniunctionum inter partes societatis. Conditor scientiae sociologicae Augustus Comte (1798–1857) fuisse late habetur.

Sociologiae scientiae, comparatione cum aliis, recentis radices in illuminismo motu philosophico reperiuntur. Post revolutionem gloriosam (1688–1689) et rem novae Francicae (revolutio Gallica, 1789–1790) paulatim sensus physiologiae socialis, ut philosophus Francogallicus Henricus de Saint-Simon (1760–1825) dixit, evolvit. At usque ad tempus Augusti Compte (1798–1857) notionem sociologiae anno 1838 in opere suo Cours de philosophie positive (cursus philosophiae positivae) proposuit. Tamen sociologia tamdiu subdisciplina in philosophia, oeconomica, ethnologia permanet.

Sociologia denique hodiernum dierum nostrorum responsum novo aevo, capitalismo, urbanitate proveniente, saecularisatione comprehendi potest. In Europa tunc cum Acta Pacis Westphalicae cogitationes mutatas indicavit^[2]:

cives pacifice et comiter invicem cohabitent liberumque religionis suae et bonorum usum ultro citroque habeant.

Cum notio civitatis nationalis surgentis evidenter novae structurae civitatum oriri, nova circumiecta socialia nasci, novos modos vigilantae invenire oportuerunt. Ex eis coniectis sociologia scientia suo iure emanare potuit. In Italia, Vilfredus Pareto Trattato di sociologia generale scripsit; in Francia, Aemilius Durkheim prima acta periodica sociologiae, L'Année Sociologique (annus sociologicus) edidit. In Germania, Ferdinandus Tönnies anno 1887 opus suum Gemeinschaft und Gesellschaft (communitas et societas) divulgavit et Maximilianus Weber pontem inter sociologiam et oeconomicam creavit.

• 
  Vilfredus Pareto
• 
  Aemilius Durkheim
• 
  Ferdinandus Tönnies
• 
  Maximilianus Weber

Vicimedia Communia plura habent quae ad sociologiam spectant.