In fluxu superiore Lualaba[5] nominatur, et fontes Luabalae fontes Congi haberi solent; sed interdum Tschambeschi flumen fons Congi putatur, et longitudo Congi sic dimensa maior est (circa 4700 chm). Tschambeschi Zambiae oriens in Bangweolo lacum se effundit, de quo lacu Luapula[6] fluvius in lacum Mweru fluit, et e Mweru Luvua flumen oritur, Lualabae accola.
Post Boiomam in urbe Kisangani iam nomen Congi nec Lualabae habet et ad occidentem vertit. Hoc fluxu medio per demissionem Congensem alveo interdum latissimo (ad 15 chm) longe fluit. Hic aquas Ubangi et Sangae accolarum maximorum dextrorum accepit; prope ad infuxum eorum valles vere inundatae fluminum sic coniunguntur, ut quotannis eluviones vernae regionem amplissimam occupant. Fluxus Congi medius ad lacum Malebo (antea Stanley Pool) it, ubi alveus non solum dilatatur, sed et bracchia multa facit.
Post Kinshasam Congum per planitiem elevatam Guineae Australis rumpit et aquas cadentes Livingstone transit, quae re vera non aquae cadentes, sed series 70 cataractarum est; per 270 chm longitudinis flumen in 270 metra descendit, ad aequorem maris appropinquans. Hic confinium rerum publicarum duarum Congum reliquit et territorium haud latam rei publicae democraticae Congensis transit, ut in confinium cum Angolia exiret; per hoc confinium usque ad Oceanum it. Ab urbe Matadi fluxus tranquillus et navigabilis est; a Boma urbe aestuarium incipit, cuius partes superior et media insulis delta formantibus occupatae sunt. Canno subaquaneus Congensis per fundum oceanicum aestuarium Congi continuat.
Navigatio
Cataractarum permultarum causa Congum totum non navigabilis est; navigationis regio principalis est fluxus medius inter Boiomam et aquas cadentes Livingstone, cum accolis (Ubangi, Kassai ceterisque) et lacubus permultis. Ferrivia hanc partem fluminis cum parte ostio proxima, in quam et naves oceanicae ingredi possunt, coniungit. Etiam duae partes navigabiles separatae in Lualaba sitae sunt, a Kongolo ad Bukamam una et a Kindu ad Ubundu altera,