Çavkaniya vê gotarê tine ye. Ji bo pêşvexistina vê gotarê ji kerema xwe re çavkaniyên pêbawer lê zêde bike. Naverokên bêçavkanî dibe ku werin îtirazkirin û jêbirin. Çavkaniyê lê bigere: "Alparslan Türkeş" – pirtûk · zanyar · archive.org · nûçe · wêne (tebax 2024)

Alparslan Türkeş
Jidayikbûn	25 çiriya paşîn 1917  Nîkosya
Mirin	4 nîsan 1997  Enqere
Sedema mirinê	Mirina masûlkeyên dil (Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	Enqere
Hevwelatî	Tirkiye, Bakurê Kîprosê
Perwerde	Kuleli Military High School Turkish Military Academy
Pîşe	Siyasetmedar
Meqam	endamên Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê
Partiya Siyasî	Partiya Tevgera Neteweparêz Republican Villagers Nation Party
Zarok	Tuğrul Türkeş Ahmet Kutalmış Türkeş Ayyüce Türkeş
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Alparslan Türkeş (navê rastî: Ali Arslan^[1]) (jdb. 25ê çiriya paşîn 1917 li Nîkosya – m. 4ê nîsanê 1997 li Enqere) damezrêner û serokê tevgera neteweperest a tirk MHPê, yek ji endamê hêzên biçek ên tarî ÖHD, leşker û ramyarê Tirkiyê bû û ajanê berê yê CIA di dema Şerê Sar de.^[2][3]

Di sala 1948î de akademiya leşkerî kuta dike û bi tevî xebata xwe ya di sîxuriyê de dest bi polîtîkayê dike. Sala 1955î ji aliyê artêşa Tirk ve bo perwerdeya bilind a şerê derûnînasiyê di nava baskên NATO de tê şandin. Di cûntaya leşkerî ya 27ê gulanê 1960î de wekî birêvebirek cihdigire. Di demeke kurt de hin nakokî di navbera wî û birêvebirên din de derdikeve û ew bi cezayê dûrxistinê dişînin Hindistanê.

Di nava partiya bi navê Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (Partiya neteweya gundî ya komarger) de dest bi xebatê dike û di sala 1969î de li bajarê Edeneyê navê partiyê werdigerînin Milliyetçi Hareket Partisi (Partiya Tevgera Neteweparêz). Di nava salên 31ê adarê 1975 - 21ê hezîranê 1977 û 11ê hezîranê 1977 - 5ê kanûna paşîn 1978 de wekî cihgirê serokwezîr peywirdariyê digire. Di heman demî de Türkeş bo cara yekemîn bi alîkariya bîrdozê Tirk Hüseyin Nihal Atsız hin elementên nîjadperestiya Tirk diafirînin. Gurê boz wekî sembola Tirkan tê pejirandin û efsaneya Împeratoriya Romê ya Romulus-Remus jî wekî efsaneya neteweyî ya Tirkan tê hilbijartin. Türkeş hemî van nêrînên xwe di pirtûka xwe ya navdar Dokuz Işık de diweşîne.

Türkeş bi sedema organîzekirina kuştina 5000 mirovên Kurd, çepgîr, sosyalîst û rewşenbîran ji aliyê artêşê ve tê darizandin. Türkeş di dadgehê de dibêje "Em girtî lê ramanên me desthilatdar in". Bi qasî 4,5 cezayeke sistkirî dikişîne û dîsa dest bi polîtîkayê dike.

Ew bi mirina masûlkeyên dil jiyana xwe jidestdide. Meytê wî bi seremoniya dûgelê tê veşartin.

Gurê boz ji aliyê Türkeş ve wekî sembola tirkan tê bijartin. Di mîtolohiya qefqaziyan de heye. Gorî baweriya çeçenan, gur heger rûniştî be cîhan di rehetiyê de ye, lewra çeçen di aşitiyê de ne. Lê heger li ser piya be, wê gavê cîhan tevlîhev e, lewra şervanên gelê çeçen di şer de ne, Xwedê dizane heya rûnên çi tê serê erdxanê (dinya). Hin dibêjin jiber ku Türkeş jî qefqazî bûye, di malbatê de bi vê efsaneyê hesiyaye, ji wir girtiye.

Di mîtolojiya romayiyan de Romulus û Paulus du romayî ne ku bingeha şarezayiya romayî avêtine, damezirandine. Ev herdu dema pitik bûne ji aliyê dêlegurekê ve tên mijandin û xwedîkirin. Mezin dibin, romayî jî ji nesla wan tên. Türkeş van efsaneyan jî dike para tirkan û bikartîne. Giregirê nîjadperestiya tirk Nihal Atsız li dijî Türkeş derdikeve.