ერომანგა

ერომანგა
მშობ. სახელი: ინგლ. Erromango

კუნძულ ერომანგას რუკა
გეოგრაფია
მდებარეობა წყნარი ოკეანე
კოორდინატები 18°49′00″ ს. გ. 169°00′30″ ა. გ. / 18.81667° ს. გ. 169.00833° ა. გ. / -18.81667; 169.00833
ფართობი 888,1 კმ²
უმაღლესი წერტილი 886 მ
რანტოპის მთა
ვანუატუს დროშა ვანუატუ
პროვინცია ტაფეა
დემოგრაფია
მოსახლეობა 1959 (2009)
სიმჭიდროვე 2,206 ად. /კმ²

ერომანგა (ინგლ. Erromango) — კუნძული ახალი ჰებრიდების არქიპელაგში, წყნარ ოკეანეში. ეკუთვნის ვანუატუს რესპუბლიკას, ადმინისტრაციულად შედის პროვინცია ტაფეას შემადგენლობაში. ადრე კუნძული ცნობილი იყო ტანჯულების კუნძულის სახელით, მასზე XIX საუკუნეში მისიონერების ხშირი სიკვდილიანობის გამო.

გეოგრაფია

ერომანგა — ყველაზე დიდი კუნძულია ტაფეას პროვინციაში და ფართობით მეოთხე კუნძული ვანუატუში[1].

კუნძული მდებარეობს ახალი ჰებრიდების არქიპელაგის სამხრეთ ნაწილში, წყნარ ოკეანეში. ჩრდილო-დასავლეთით მდებარეობს კუნძული ეფატე, სამხრეთით — კუნძული ტანა, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — კუნძული ანივა. უახლოესი მატერიკი, ავსტრალია, მდებარეობს 1100 კმ-ში[2]. აღმოსავლეთი მხრიდან კუნძულს გარს აკრავს წყნარი ოკეანე, დანარჩენი მხრიდან — მარჯნის ზღვა.

ერომანგას აქვს ვულკანური წარმოშობა, თუმცა ასევე არსებობს მარჯნული წარმოშობის ტერასები სიმაღლით 250 მეტრამდე[2]. ერომანგას აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს ჰოლოცენის ეპოქაში ჩამოყალიბებული ვულკანური კონუსები. რანტოპის, ნაგატის და ოულენოუს მთები — მცირე სტრატოვულკანებია[3]. კუნძულის ფართობი შეადგენს 888,1 კმ²-ს. კუნძულის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან — რანტოპის მთა (886 მეტრი).

კლიმატი ერომანგას კუნძულზე ნოტიო ტროპიკულია. ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა შეადგენს 1500 მმ-ს[2]. კუნძულზე ხდება მიწისძვრები, ციკლონები.

ისტორია

ახალი ჰებრიდების არქიპელაგის სამხრეთი კუნძულების ადამიანებით დასახლების ზუსტი დრო უცნობია, რადგანაც კუნძულებზე არ აღმოჩენილა რაიმე ხელით დამზადებული ნივთები ან სხვა არქეოლოგიური ობიექტები. სავსებით შესაძლებელია, რომ კუნძულების დასახლება ადამიანებით მოხდა სოლომონის კუნძულების არქიპელაგის დასავლეთი ნაწილიდან[4]. კუნძულის პირველი ევროპელი აღმომჩენი გახდა ინგლისელი მოგზაური ჯეიმზ კუკი, რომელმაც კუნძული აღმოაჩინა 1774 წელს.

1825 წელს ერომანგას კუნძულზე ირლანდიელმა ვაჭარმა პიტერ დილონმა (ინგლ. Peter Dillon) აღმოაჩინა სანტალის უზარმაზარი ტყეები[5]. იმის შემდეგ ერომანგა, როგორც შემდგომში ეფატეს, ანეიტიუმის და ესპირიტუ-სანტოს კუნძულები, გახდა ამ მარადმწვანე ხეების ვაჭრობის ცენტრი. დღეისათვის სანტალის გაჩეხვა პრაქტიკულად შეჩერებულია. კუნძულზე ასევე იზრდება აგათისის და ტამანუს ხეები. ძველად ისინი ასევე ინტენსიურად იჩეხებოდა, მაგრამ დღეისათვის ტყეები ძირითადად აღდგენილია.

XIX საუკუნის შუაში ერომანგაზე გამოჩნდნენ პირველი მისიონერები, მაგრამ მათი მოღვაწეობა საწყის პერიოდში იყო უშედეგო და სიკვდილამდე სახიფათოც კი. მაგალითად, კუნძულზე ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ მოკლული და შემდეგ შეჭმული იქნა ლონდონის მისიონერთა საზოგადოების ცნობილი რელიგიური მოღვაწე ჯონ უილიამსი[6]

1906 წლის მარტში ერომანგა, როგორც ახალი ჰებრიდების არქიპელაგის სხვა კუნძულები, გახდა საფრანგეთის და დიდი ბრიტანეთის ერთობლივი სამფლობელო, ანუ არქიპელაგმა მიიღო ბრიტანულ-ფრანგული კონდომინიუმის სტატუსი[7].

1980 წლის 30 ივნისს ახალმა ჰებრიდებმა მიიღო დამოუკიდებლობა დიდი ბრიტანეთისგან და საფრანგეთისგან, და კუნძული ერომანგა გახდა ვანუატუს რესპუბლიკის ტერიტორია.

მოსახლეობა

2009 წელს კუნძულ ერომანგას მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 1959 ადამიანს[8]. ყველაზე დიდი სოფლებია — პორტ-ნარვინი და დილონს-ბეი (აპონგკორი).

ისტორიულად კუნძულზე გავრცელებული იყო ოთხი ენა სამხრეთ-მელანეზიური ენების სამხრეთ-ვანუატუს ქვეჯგუფიდან: სორუნგი, იფო, სიე, ურა. მაგრამ დღეისათვის სორუნგი და იფო პრაქტიკულად გადაშენებულია.

კუნძულზე ძირითადი სასაუბრო ენებია: ბისლამა, ფრანგული და ინგლისური, თუმცა ასევე გამოიყენება ადგილობრივი ენები:

  • სიე (1352 მოლაპარაკე 2000 წელს; გავრცელებულია ასევე ვანუატუს სხვა სამხრეთ კუნძულებზე),
  • ურა (6 მოლაპარაკე 1998 წელს; გავრცელებულია კუნძულის ჩრდილოეთ ნაწილში)[9].

იფო — კუნძულის გადაშენებული ენა[9].

ეკონომიკა

ადგილობრივი მოსახლეობის ძირითადი საქმიანობაა — სოფლის მეურნეობა. ვითარდება სატყეო მეურნეობა. კუნძულზე მოქმედებს ორი ასაფრენ-დასაჯდომი ზოლი[10].

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. ↑ [John Search. ერომანგას კუნძული. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-09-25. ციტირების თარიღი: 2014-11-10. John Search. ერომანგას კუნძული. (ინგლისური)]
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site. ვანუატუს კუნძულები. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-08-13. ციტირების თარიღი: 2014-11-10.
  3. ↑ Global Volcanism Program. ერომანგა. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-03-26. ციტირების თარიღი: 2014-11-10.
  4. ↑ Jeremy MacClancy. To kill a bird with two stones: a short history of Vanuatu. Port Vila, Vanuatu Cultural Centre, 1980. — გვ. 18.
  5. ↑ Darrell T. Tryon, Jean-Michel Charpentier. Pacific Pidgins and Creoles: Origins, Growth and Development. Walter de Gruyter, 2004. ISBN 3-11-016998-3. — გვ. 110.
  6. ↑ [მისიონერული მოღვაწეობა ვანუატუზე. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2004-08-17. ციტირების თარიღი: 2014-11-10. მისიონერული მოღვაწეობა ვანუატუზე. (ინგლისური)]
  7. ↑ Tufala Gavman. Reminisces from the Anglo-French Condominium of the New Hebrides / Brian J. Bresnihan, Keith Woodward, editors. — Suva, Fiji: Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific, 2002. — გვ. 23.
  8. ↑ 2009 National Population and Housing Census (2009). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-10-17. ციტირების თარიღი: 2014-11-10.
  9. ↑ 9.0 9.1 Etnologue. ვანუატუს ენები. (ინგლისური)
  10. ↑ Positiveearth. ერომანგას კუნძული (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-05-15. ციტირების თარიღი: 2014-11-10.

Read other articles:

Jiang (pangkat)

Jiang (Hanzi sederhana: 将; Hanzi tradisional: 將; Pinyin: jiàng; Wade–Giles: chiang) adalah pangkat jenderal dalam dinas militer baik di Republik Rakyat Tiongkok maupun di Republik Tiongkok, Taiwan. Tentara Pembebasan Rakyat (TPR) dan Kepolisian Bersenjata Rakyat saat ini menggunakan tiga tingkatkan sedangkan Angkatan Bersenjata Republik Tiongkok menggunakan empat tingkatkan. Nama pangkat yang digunakan untuk semua angkatan berawalan haijun (Hanzi sederhana: 海军; ...

 

Eutaenia

Eutaenia Eutaenia oberthueri Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Coleoptera Famili: Cerambycidae Genus: Eutaenia Eutaenia adalah genus kumbang tanduk panjang yang tergolong famili Cerambycidae. Genus ini juga merupakan bagian dari ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia. Larva kumbang dalam genus ini biasanya mengebor ke dalam kayu dan dapat menyebabkan kerusakan pada batang kayu hidup atau kayu yang telah ditebang. Refe...

 

Anders Fogh Rasmussen

Untuk pemain sepak bola bernama Anders Rasmussen, lihat Anders Rasmussen. Anders Fogh Rasmussen Sekretaris Jenderal NATOMasa jabatan1 Agustus 2009 – 30 September 2014 PendahuluJaap de Hoop SchefferPenggantiJens StoltenbergPerdana Menteri DenmarkMasa jabatan27 November 2001 – 5 April 2009Penguasa monarkiMargrethe IIWakilLene Espersen PendahuluPoul Nyrup RasmussenPenggantiLars Løkke RasmussenLeader of VenstreMasa jabatan18 Maret 1998 – 17 Mei 2009 PendahuluUffe...

Elkhead Reservoir State Park

State park in Moffat and Routt counties, Colorado Elkhead Reservoir State ParkA view of Elkhead State park including Elkhead Reservoir with the Elkhead Mountains in the distance.LocationMoffat County and Routt County, Colorado, USANearest cityCraig, ColoradoCoordinates40°33′40″N 107°22′54″W / 40.56111°N 107.38167°W / 40.56111; -107.38167Area2,200 acres (8.9 km2)Created1998Operated byColorado Parks and WildlifeVisitors268,047 (in 2021...

 

Taça de Ouro 1985

Taça de Ouro 1985 Competizione Campeonato Brasileiro Série A Sport Calcio Edizione 15ª Organizzatore CBF Date dal 26 gennaio 1985al 31 luglio 1985 Luogo  Brasile Partecipanti 44 Risultati Vincitore Coritiba(1º titolo) Secondo Bangu Statistiche Miglior marcatore Edmar(Guarani), 20 gol Incontri disputati 517 Gol segnati 1 240 (2,4 per incontro) Pubblico 5 394 000 (10 433 per incontro) Cronologia della competizione 1984 1986 Manuale La Taça de Our...

 

Au (Baden-Württemberg)

Disambiguazione – Se stai cercando il comune nel circondario di Rastatt, vedi Au am Rhein. Aucomune Au – Veduta LocalizzazioneStato Germania Land Baden-Württemberg DistrettoFriburgo in Brisgovia CircondarioBrisgovia-Alta Foresta Nera TerritorioCoordinate47°57′N 7°50′E / 47.95°N 7.833333°E47.95; 7.833333 (Au)Coordinate: 47°57′N 7°50′E / 47.95°N 7.833333°E47.95; 7.833333 (Au) Altitudine285–643 m s.l.m. Superficie3,...

Valle dei Re

Voce principale: Necropoli di Tebe. Valle dei ReWadi Biban el-Muluk(in antico: Ta-sekhet-ma'at)La Valle dei Re, vista panoramicaCiviltàAntico Egitto UtilizzoNecropoli reale EpocaNuovo Regno (XVI-XI secolo a.C.) LocalizzazioneStato Egitto LocalitàLuxor DimensioniSuperficie700 000 m² AmministrazionePatrimonioNecropoli di Tebe EnteMinistero delle Antichità Visitabilesì Sito webwww.sca-egypt.org/eng/SITE_VOK.htm Mappa di localizzazione Modifica dati su Wikidata · Manual...

 

西維吉尼亞州

西維珍尼亞 美國联邦州State of West Virginia 州旗州徽綽號：豪华之州地图中高亮部分为西維珍尼亞坐标：37°10'N－40°40'N, 77°40'W－82°40'W国家 美國加入聯邦1863年6月20日（第35个加入联邦）首府（最大城市）查爾斯頓政府 • 州长（英语：List of Governors of {{{Name}}}]]） • 副州长（英语：List of lieutenant governors of {{{Name}}}]]）吉姆·賈斯蒂斯（R）米奇·卡邁克爾（...

 

ヨハネス12世 (ローマ教皇)

ヨハネス12世 第130代 ローマ教皇 教皇就任 955年12月16日教皇離任 964年5月14日先代 アガペトゥス2世次代 レオ8世個人情報出生 937年スポレート公国（中部イタリア）スポレート死去 964年5月14日 教皇領、ローマ原国籍 スポレート公国親 父アルベリーコ2世（スポレート公）、母アルダその他のヨハネステンプレートを表示 ヨハネス12世（Ioannes XII、937年 - 964年5月14日）は、ロ...

شعب الله

إن شعب الله هو وصف أطلق على الإسرائيليين في العهد القديم وعلى المسيحيين في العهد الجديد. أعطيت أهمية أكبر في توسعة المفهوم في الكنيسة الكاثوليكية لتشمل كل من آمن بالله كما قرر في المجمع الفاتيكاني الثاني (1962-1965). في الكتاب المقدس جزء من سلسلة مقالات عناليهودية التاريخ الخط ...

 

Mohan Shantanagoudar

Mohan Shantanagoudar Hakim Mahkamah Agung IndiaMasa jabatan17-02-2017–24-04-2021 Informasi pribadiKebangsaanIndiaProfesiHakimSunting kotak info • L • B Mohan Shantanagoudar adalah hakim Mahkamah Agung India. Ia mulai menjabat sebagai hakim di mahkamah tersebut pada 17-02-2017. Masa baktinya sebagai hakim berakhir pada 24-04-2021.[1] Referensi ^ Daftar Hakim di Mahkamah Agung India. Mahkamah Agung India. Diakses tanggal 10 Juni 2021.  Artikel bertopik biografi Indi...

 

Львовское Евангелие

Львовское (Скеврское) Евангелие Львовское Евангелие — армянская киликийская рукопись XII века. В армянской традиции, по названию монастыря Скевра в котором было написано, именуется Скеврским Евангелием. История Евангелие было написано в Киликийском армянском царстве...

Pulvinus

Swollen or thickened leaf base Section through the pulvinus of Oxalis rosea, from: Charles Darwin (1880): The Power of Movement in Plants. Pulvini of Jacaranda jasminoides A pulvinus (pl. pulvini) is a joint-like thickening at the base of a plant leaf or leaflet that facilitates growth-independent movement. Pulvini are common, for example, in members of the bean family Fabaceae (Leguminosae)[1]: 185  and the prayer plant family Marantaceae.[1]: 381...

 

Палац-фортеця графів Телекі

Палац-фортеця Телекі В'їзна вежа 48°22′00″ пн. ш. 23°16′56″ сх. д. / 48.36667° пн. ш. 23.28222° сх. д. / 48.36667; 23.28222Статуспам'ятка архітектури національного значенняКраїна Україна : ISO3166-1 alpha-3:UKR; ISO3166-1 цифровий:804; РозташуванняЗакарпатська обла�...

 

Dennis James

American television personality (1917–1997) For other uses, see Dennis James (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Dennis James – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2020) (Learn how and when to remove this message) Dennis JamesJames hosting the syndicated versi...

Total War: Shogun 2

2011 video gameTotal War: Shogun 2Developer(s)Creative AssemblyPublisher(s)SegaDirector(s)Mike SimpsonProducer(s)Ross MantonDesigner(s)James RussellJamie FergusonProgrammer(s)Richard BroadhurstCharlie DellArtist(s)Kevin McDowellJoss AdleyWriter(s)Mike BruntonDion LayKate WatsonComposer(s)Jeff van DyckSeriesTotal WarPlatform(s)Microsoft WindowsmacOSLinuxReleaseMicrosoft Windows15 March 2011macOS31 July 2014Linux23 May 2017Genre(s)Turn-based strategy, real-time tacticsMode(s)Single-player, mul...

 

Antonina Makarova

Antonina Makarova Antonina Makarova, nata Parfenova, Ginsburg per matrimonio, nota anche con lo pseudonimo di Tonka la mitragliera (russo: Антонина Макарова; Syčëvskij rajon, 1920 – Brjansk, 11 agosto 1979[1]), è stata una criminale di guerra russa che ha collaborato con la Germania nazista durante la seconda guerra mondiale. Dal 1942 al 1943 ha giustiziato centinaia di partigiani sovietici, insieme ai loro familiari, con la mitragliatrice. Makarova fu catturata d...

 

فرشيد طالبي

فرشيد طالبي معلومات شخصية الميلاد 24 أغسطس 1981 (العمر 42 سنة)شيراز  الطول 1.89 م (6 قدم 2 1⁄2 بوصة) مركز اللعب مدافع الجنسية إيران  مسيرة الشباب سنوات فريق 2002–2003 فجر شهيد سباسي المسيرة الاحترافية1 سنوات فريق م. (هـ.) 2002–2006 فجر شهيد سباسي 81 (11) 2006–2012 ذوب آهن أصفهان 138...

Nonprofit organization

Organization operated for a collective benefit Not to be confused with Non-governmental organization, Not-for-profit organization, or Charitable organization. Registered association redirects here. For the legal status in Finland and Germany, see Registered association (Finland) and Registered association (Germany). Flag of the United Nations Children's Fund (UNICEF), an organization of the United Nations A nonprofit organization (NPO), also known as a nonbusiness entity,[1] nonprofit...

 

You Are My High

2000 song by Demon & 2021 song by DJ Snake You Are My HighSingle by Demon vs. Heartbreakerfrom the EP You Are My High Released16 January 2000 (2000-01-16)Recorded1999Genre French house Length3:475:28 (Extended Version)Label 20000st Records Small Songwriter(s) Demon Heartbreaker Charlie Wilson Johnsye Andrea Smith Ronnie Wilson Producer(s)Demon, HeartbreakerDemon singles chronology Midnight Funk (1999) You Are My High (2000) Don't Make Me Cry (2002) You Are My High is a ...