מרתא בת ביתוס

מרתא בת ביתוס (נקראה גם מרים) הייתה מעשירות ירושלים בשנים שלפני חורבן בית שני. השתייכה למשפחת כהנים ידועה, משפחת ביתוס.[1] על עושרה הרב מסופר בתלמוד בכמה מקומות, "עתירתא דירושלים הויא",[2] עד ששמה הפך לכינוי לאדם בעל עושר מופלג.[3]

קורות חייה

לאחר שהתאלמנה התארסה (התקדשה) ליהושע בן גמלא ובזכות ממון רב ששילמה למלך התמנה בן גמלא לכוהן גדול. בגמרא מובאים דברי רב יוסף שמתח ביקורת על מינוי זה.[4] נישואיה לבן גמלא נערכו לאחר מינויו לתפקיד, ועל אף שלכהן גדול אסור לשאת אישה אלמנה, כאן הותר הדבר כיון שהאירוסים התקיימו עוד קודם למינוי.[5]

בנה התפרסם כבעל כח רב, והיה יכול לשאת לבדו בקלות שור בעל משקל גדול ולהקריבו למזבח, אלא שלא הניחוהו אחיו הכהנים לעשות כן משום "ברוב עם הדרת מלך".[6]

סיפור מותה הוא בין המפורסמים באגדות החורבן במסכת גיטין[7] והוא מופיע בגרסה נוספת במדרש איכה[8]. על פי חז"ל בעת המצור על ירושלים, שלחה מרתא את עבדה לקנות לה אוכל וכשלא מצא דבר בגלל הרעב הגדול ששרר בעיר, יצאה היא בעצמה לשוק שלא כמנהגה, ובדרכה נכנסה רגלה לתוך גללי בהמה ובעקבות כך, מתה. לפי רש"י סיבת מותה הייתה תחושת הגועל הקיצוני שאחזה בה עד שמתה מחמת עדינותה. רבן יוחנן בן זכאי קרא עליה את הפסוק מפרשת הברכות והקללות מספר דברים: "הרכה בך והענוגה אשר לא נסתה כף רגלה הצג על הארץ מהתענג ומרוך". הדעה השנייה סוברת, כי במהלך הליכתה ברחוב, ראתה תאנים על הרצפה, והתחילה לאכול, התאנות הללו היו של רבי צדוק, שצם 40 שנה על מנת שירושלים לא תיחרב בידי הרומאים ולאחר מכן היה חולה, ומרתה הרגישה בתאנים אלו שהוא מצץ אותם מחמת חוליו, אתם טעם החולי שלו ומכיוון שכן חלתה וסמוך לאחר מכן מתה[9] סמוך למותה הוציאה את כל כספה וזהבה, זרקה אותו בשוק באומרה: "האי למאי מיבעי לי" (=זה למה אני צריכה?). התלמוד מסיים שאלו הם דברי הנביא יחזקאל בנבואת החורבן שלו: "כספם בחוצות ישליכו".[10]

במדרש איכה רבה (מהדורת בובר, פרשה א', ט"ו) מסופר "אמר רבי אלעזר בר צדוק אראה בנחמה אם לא ראיתי שקשרו שערותיה אחרי זנבות הסוסים והיו מריצין בה וקראתי עליה הפסוק הזה "הרכה בך והענוגה אשר לא נסתה כף רגלה הצג על הארץ מהתענג ומרוך".

זיהויה

על פי הגמרא במסכת יומא התמנה יהושע בן גמלא לכהן גדול על ידי ינאי המלך שחי זמן רב לפני חורבן בית המקדש, אלא שעל פי אגדות החורבן חייתה מרתא בזמן החורבן. בעל דורות ראשונים הסביר כי יהושע בן גמלא חי סמוך לחורבן הבית והוא זה שהתמנה לכהן גדול בעזרת מרתא בת בייתוס על ידי אגריפס השני ששמו שובש והוחלף בינאי. אולם אהרן היימן חלק עליו ולדעתו אכן מדובר בינאי המלך, ושתי מרתא בת בייתוס היו (וייתכן שזו שחיה סמוך לחורבן נקרא שמה מרים כגרסת המדרש).[11]

קישורים חיצוניים

מיזמי קרן ויקימדיה
ויקיטקסט טקסט בוויקיטקסט: קטגוריה:מרתא בת בייתוס

הערות שוליים

  1. ^ תלמוד בבלי, מסכת פסחים, דף נ"ז, עמוד א'
  2. ^ תלמוד בבלי, מסכת גיטין, דף נ"ו, עמוד א'; ראו גם: תלמוד ירושלמי, מסכת כתובות, פרק ה', הלכה י"א (דפוס וילנא: דף דף ל"ח, עמוד עמוד "א)
  3. ^ תלמוד בבלי, מסכת כתובות, דף ק"ד, עמוד א'
  4. ^ ראו רש"י במסכת יבמות, ובתוספות תלמוד בבלי, מסכת בבא בתרא, דף כ"א, עמוד א' ד"ה זכור
  5. ^ תלמוד בבלי, מסכת יומא, דף י"ח, עמוד א'; תלמוד בבלי, מסכת יבמות, דף ס"א, עמוד א'. ראו גם: תלמוד ירושלמי, מסכת יבמות, פרק ו', הלכה ד' (דפוס וילנא: דף ל"ז, עמוד א')
  6. ^ תלמוד בבלי, מסכת סוכה, דף נ"ב, עמוד ב'
  7. ^ תלמוד בבלי, מסכת גיטין, דף נ"ו, עמוד א'
  8. ^ איכה רבה, פרשה א', פסקה מ"ז
  9. ^ ספר דברים, פרק כ"ח, פסוק נ"ו. ראו גם: תלמוד ירושלמי, מסכת כתובות, פרק ה', הלכה י"א (דפוס וילנא: דף דף ל"ח, עמוד עמוד "א)
  10. ^ ספר יחזקאל, פרק ז', פסוק י"ט
  11. ^ תנאים ואמוראים, חלק ב', יהושע בן גמלא

Read other articles:

Leani Ratri Oktila

Leani Ratri OktilaLeani Ratri Oktila memenangkan Penghargaan BWF 2019Informasi pribadiKebangsaanIndonesiaLahir6 Mei 1991 (umur 32)Bangkinang, Kampar, Riau, IndonesiaTempat tinggalBangkinang, Riau, IndonesiaTinggi162 cm (5 ft 4 in)Berat69 kg (152 pon)PeganganKananTunggal putri SL4Ganda putri SL3–SU5Ganda campuran SL3–SU5Rekor181 menang, 9 kalahPeringkat tertinggi1 (WS 27 Agustus 2019) 1 (WD bersama Khalimatus Sadiyah 18 Februari 2020) 1 (XD bersama Hary Susant...

 

Faucompierre

Peta infrastruktur dan tata guna lahan di Komune Faucompierre.  = Kawasan perkotaan  = Lahan subur  = Padang rumput  = Lahan pertanaman campuran  = Hutan  = Vegetasi perdu  = Lahan basah  = Anak sungaiFaucompierre merupakan sebuah komune di departemen Vosges yang terletak pada sebelah timur laut Prancis. Lihat pula Komune di departemen Vosges Referensi INSEE Diarsipkan 2007-11-24 di Wayback Machine. lbsKomune di departemen Vosges Les Ableuvenettes Ahév...

 

Naturalisme (philosophie)

Pour les articles homonymes, voir Naturalisme. En philosophie, le naturalisme est la conception d'après laquelle tout ce qui existe – objets et événements – peut être expliqué par des causes ou des principes naturels. Écartant toute forme de transcendance, le naturalisme conçoit l'activité philosophique dans le prolongement de l'activité scientifique. Le naturalisme ne doit être confondu ni avec le matérialisme, ni avec la Naturphilosophie de l'idéalisme allemand qui, au déb...

Goenarso S.F.

Goenarso S.F. Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratPangkat Mayor Jenderal TNINRP14625SatuanArtileri (Art.)Sunting kotak info • L • B Mayor Jenderal TNI (Purn.) Goenarso S.F. merupakan seorang perwira angkatan darat Indonesia. Pendidikan Kursus Reguler Angkatan VII, Sekolah Staf dan Komando Angkatan Darat (1969 – 1970)[1] Karier militer Komandan Batalyon Pertahanan Udara Ringan 3, Komando Daerah Militer VI/Siliwangi (20 April 196...

 

Porter Goss

American politician (born 1938) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Porter Goss – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2023) (Learn how and when to remove this template m...

 

Jeff Daniels

American actor (born 1955) For other people named Jeff Daniels, see Jeff Daniels (disambiguation). Jeff DanielsDaniels at the 2018 Montclair Film FestivalBornJeffrey Warren Daniels (1955-02-19) February 19, 1955 (age 69)Athens, Georgia, U.S.EducationCentral Michigan UniversityOccupationActorYears active1976–presentSpouse Kathleen Rosemary Treado ​ ​(m. 1979)​Children3Websitewww.jeffdaniels.com Jeffrey Warren Daniels (born February 19, 1955)[1...

Marshal Manengkei

Artikel ini perlu dikembangkan agar dapat memenuhi kriteria sebagai entri Wikipedia.Bantulah untuk mengembangkan artikel ini. Jika tidak dikembangkan, artikel ini akan dihapus. Marshal ManengkeiInformasi latar belakangNama lahirMarshal Conradt Jules ManengkeiLahir(1949-03-09)9 Maret 1949Surabaya, IndonesiaMeninggal25 Agustus 2017(2017-08-25) (umur 68)Jakarta, IndonesiaGenrePop, Soul, DiscoPekerjaanSongwriter, producerTahun aktif1970s Marshal Manengkei (9 March 1949 – 25 August 2017) ad...

 

Samuel Cooper (generale)

Questa voce o sezione sull'argomento militari statunitensi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Samuel CooperNascitaWappinger, 12 giugno 1798 MorteCameron, 3 dicembre 1876 Dati militariPaese servito Stati Uniti Stati Confederati d'America Forza armata United States Army Confederate...

 

西維吉尼亞州

西維珍尼亞 美國联邦州State of West Virginia 州旗州徽綽號：豪华之州地图中高亮部分为西維珍尼亞坐标：37°10'N－40°40'N, 77°40'W－82°40'W国家 美國加入聯邦1863年6月20日（第35个加入联邦）首府（最大城市）查爾斯頓政府 • 州长（英语：List of Governors of {{{Name}}}]]） • 副州长（英语：List of lieutenant governors of {{{Name}}}]]）吉姆·賈斯蒂斯（R）米奇·卡邁克爾（...

格奥尔基·季米特洛夫

此條目之中立性有争议。其內容、語調可能帶有明顯的個人觀點或地方色彩。 (2011年6月)加上此模板的編輯者需在討論頁說明此文中立性有爭議的原因，以便讓各編輯者討論和改善。在編輯之前請務必察看讨论页。 格奥尔基·季米特洛夫保加利亚共产党中央委员会总书记任期1948年8月—1949年7月2日前任自己（第一书记）继任维尔科·契尔文科夫保加利亚共产党中央委员会第一�...

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

جمعية تكنولوجيا الحالة­­ الصلبة

هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (أكتوبر 2023) جمعية تكنولوجيا الحالة­­ الصلبة البلد الولايات المتحدة  المقر الرئيسي مقا�...

Unione Sportiva Arezzo 1984-1985

Voce principale: Unione Sportiva Dilettantistica Arezzo. Unione Sportiva ArezzoStagione 1984-1985 Sport calcio Squadra Arezzo Allenatore Enzo Riccomini (1ª-23ª) Giuseppe Chiappella (24ª-32ª) Mario Rossi (33ª-38ª) Presidente Narciso Terziani Serie B14º posto Coppa ItaliaPrimo turno Maggiori presenzeCampionato: Bertoni, Colantuono, Pellicanò (36) Miglior marcatoreCampionato: Tovalieri (10) 1983-1984 1985-1986 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie le informaz...

 

المركز الإسلامي في فيينا

48°12′30″N 16°22′23″E / 48.20833°N 16.37306°E / 48.20833; 16.37306 المركز الإسلامي في فيينا Islamic Center in Vienna إحداثيات 48°07′23″N 16°13′20″E / 48.1230°N 16.2223°E / 48.1230; 16.2223 معلومات عامة القرية أو المدينة فيينا الدولة  النمسا تاريخ بدء البناء 1975 [1] المواصفات عدد المآذن مئذنة واحد�...

 

Kankaria Lake

Tourist place and lake in Ahmedabad, India Kankaria LakeKankaria Lake during the Kankaria Carnival in AhmedabadKankaria LakeLocationManinagar, Ahmedabad, GujaratCoordinates23°00′22″N 72°36′04″E / 23.006°N 72.6011°E / 23.006; 72.6011Lake typeArtificial lakePrimary inflowsStorm water and Narmada CanalCatchment area640,000 m2 (6,900,000 sq ft)Basin countriesIndiaMax. length560 m (1,840 ft)Max. width560 m (1,840 ft)Surfac...

Calcaire corallien

Calcaire corallien, avec en partie supérieure des stromatopores, dont des fragments bioclastiques. Coupe d'une barrière de corail. Calcaire corallien avec éclats de coraux et quelques petits fossiles. Fragments de coraux dans une plaque de craie. Le calcaire corallien est une roche sédimentaire calcaire bioconstruite d'origine océanique. Il naît des concrétions accumulées de coraux, d’éponges de mer et d'autres organismes marins le long des côtes et dans les mers peu profondes. Le...

 

Uray (caste group)

A Newar Buddhist merchant caste of Kathmandu in Nepal This article is about a Nepalese community. For the town in Russia, see Uray. Lighting butter lamps at Swayambhu, Kathmandu Samyak at Kathmandu Durbar Square A Uray family house, Kathmandu Urāy (Nepali: उरे) (alternative names: Udaaya, Udās) is a Newar Buddhist merchant caste of Kathmandu in Nepal. They are a prominent community in the business and cultural life of Kathmandu.[1] Urays have played key roles in the developmen...

 

Prime lens

Camera lens with fixed focal length For ground lenses used in conjunction with secondary lenses, see primary lens. A 29 mm prime lens accompanied by a diagram of its internal lens elements. Prime lenses have large apertures, compared with zoom lenses. These 85 mm lenses have maximum apertures of f/1.8 (left) and f/1.2 (right). In film and photography, a prime lens is a fixed focal length photographic lens (as opposed to a zoom lens), typically with a maximum aperture from f2.8 to f1.2. The te...

اتحاد أوقيانوسيا لكرة السلة

اتحاد أوقيانوسيا لكرة السلة ‌ المقر الرئيسي كانبرا، أستراليا تاريخ التأسيس 1969 منطقة الخدمة جزيرة أوقيانوسيا  العضوية 21 اللغات الرسمية الإنجليزية الموقع الرسمي www.fiba.basketball/oceania تعديل مصدري - تعديل   اتحاد أوقيانوسيا لكرة السلة أو فيبا أوقيانوسيا (بالإنكليزية: FIBA Oceania) ...

 

Filter paper

Semi-permeable paper barrier Filter paper is a semi-permeable paper barrier placed perpendicular to a liquid or air flow. It is used to separate fine solid particles from liquids or gases. Filter paper: used for separating solid from liquid. The raw materials are typically different paper pulps. The pulp may be made from softwood, hardwood, fiber crops, or mineral fibers. Properties Filter paper has various properties. The important parameters are wet strength, porosity, particle retention, v...