גלקסיית רדיו

תמונה של הגלקסיה קנטאור A בגלי רדיו (אדום), אור תת-אדום (ירוק) וקרני X (כחול)

גלקסיית רדיו היא גלקסיה שמהווה מקור חזק של גלי רדיו. גלקסיות אלה הן בעלות גרעין גלקטי פעיל ופולטות גלי רדיו מליבת הגלקסיה, מאונות של גז המקיפות את הליבה ומסילוני גז הנפלטים ממנה. מקובל להניח שקוואזרים הם למעשה גלקסיות רדיו שלא ניתן להבחין באור הנראה שלהן בשל המאפיינים הדומים של קרינת הרדיו הנפלטת מהם.

היסטוריה

בסוף שנות ה-40 של המאה ה-20 התחילו לצפות בשמיים באמצעות רדיו-טלסקופים ומיד עם תחילת התצפיות התגלו מספר מקורות חזקים של גלי רדיו (החזק שבהם, ברבור A, התגלה כבר ב-1939) ובשנות ה-50, אחרי שניסו לצפות במקורות הרדיו באמצעות טלסקופים אופטיים, התגלה שחלק מהמקורות הם למעשה גלקסיות (עצמים נוספים שהתגלו כמקורות של גלי רדיו הם שאריות סופרנובה ועצמים דמויי כוכב - קוואזרים). הספקטרום של הקרינה לא התאים לקרינה תרמית, אך הקיטוב שלה התאים לקרינת רדיו הנפלטת מאלקטרונים שמואצים למהירויות גבוהות בתוך שדה מגנטי (קרינת סינכרוטרון). חישובים של כמות האנרגיה הנדרשת ליצירת השדות המגנטים שיכולים להפיק קרינת רדיו בעוצמה כזאת, העלו שנדרש לשם כך מקור אנרגיה גדול בהרבה מאשר אנרגיית הכבידה או האנרגיה הגרעינית של הכוכבים. בשנת 1962 העלו האסטרונומים פרד הויל וויליאם אלפרד פולר את ההשערה שבליבת הגלקסיה יש גוף על-מסיבי שכבידתו מספקת את האנרגיה הדרושה לתהליכים שיוצרים את קרינת הרדיו.[1]

מאפיינים

אונות של חומר הפולטות גלי רדיו בגלקסיית הרדיו מסוג II ‏ 3C 98
סילונים הפולטים גלי רדיו בגלקסיית הרדיו מסוג I ‏ 3C 31

רוב גלקסיות הרדיו הן גלקסיות אליפטיות מסיביות. על פי התאוריה המקובלת, הן מכילות בליבתן חור שחור על-מסיבי שגורם להאצה חזקה של החומר בסביבתו למהירויות הקרובות למהירות האור וכתוצאה מהתאוצה ומהדחיסה החומר מתחמם והופך לפלזמה. התנועה המהירה של המטענים סביב החור השחור יוצרת שדות מגנטים חזקים שמאיצים את האלקטרונים שבפלזמה. בגלקסיות רבות בעלות גרעין גלקטי פעיל נצפים סילוני גז הנפלטים מליבתן בניצב למישור הגלקסיה וכן אונות של גז ואבק הנפרשות גם כן בניצב למישור הגלקסיה. גם חלקים אלה, בנוסף לליבה עצמה, פולטים גלי רדיו. ההתפלגות של עוצמת הקרינה מהמקורות השונים היא מאוד מגוונת. קיימות גלקסיות שבהן כמעט כל קרינת הרדיו נפלטת מליבת הגלקסיה בעוד שבאחרות רק כאחוז מקרינת הרדיו מקורו בליבה. בחלק מהגלקסיות יש אונות של חומר הפולט קרינת רדיו משני הצדדים של הליבה. האונות הן בדרך כלל סימטריות ומכילות אזורים קטנים יחסית שמהן נפלטת קרינה חזקה במיוחד (נקודות חמות). האונות משתרעות למרחק של מאות-אלפי שנות אור ולעיתים אפילו למרחק של מיליוני שנות אור. ממרכז הגלקסיה. ברוב המקרים עוצמת הקרינה שנפלטת משתי האונות דומה, אך יש מקרים שבהם אונה אחת קורנת הרבה יותר מהשנייה. בגלקסיות רדיו חסרות אונות יש במקרים רבים סילונים של גז הנפלטים משני צידי הליבה. אורך הסילונים משתנה מעשרות שנות אור ועד לאלפי שנות אור. קרינת הרדיו הנפלטת מהם יכולה להיות כמעט אחידה או בדומה לאונות, להכיל אזורים קטנים שקורנים בעוצמה רבה יותר. נראה שבקוואזרים ובגלקסיות רדיו פעילות מאוד יש לעיתים קרובות רק סילון אחד.[2] בשנת 1974 הציעו האסטרונומים ברני פנרוף וג'וליה ריילי סיווג של גלקסיות רדיו לשני סוגים: סוג I‏ (FR-I) שבו עוצמת קרינת הרדיו יורדת עם המרחק מליבת הגלקסיה וסוג II‏ (FR-II) שבו עולה עוצמת הקרינה עם המרחק מהליבה.[3] נראה שבגלקסיות רדיו מסוג I האנרגיה שנפלטת מהליבה הופכת לגלי רדיו באופן רציף וככל שהמרחק מהליבה גדל האנרגיה פוחתת והקרינה נחלשת, בעוד שבגלקסיות רדיו מסוג II האנרגיה הופכת לגלי רדיו רק באזורים מסוימים רחוקים יחסית מהליבה והקרינה נשארת חזקה במרחקים גדולים.

מקור הקרינה

קרינת הרדיו מתאפיינת בטווח תדרים רחב מאוד ובקיטוב חזק. כאשר מהירות האלקטרונים גבוהה מספיק נפלטת גם קרינה באורכי גל קצרים יותר בתחומים של תת-אדום, אור נראה, על-סגול, קרני X וקרני גמא, אך עוצמת הקרינה יורדת מאוד עם התקצרות אורך הגל. כאמור, מאפיינים אלה מתאימים לקרינת סינכרוטרון שנוצרת מאלקטרונים שמואצים למהירויות יחסותיות בשדות מגנטים חזקים, אך נראה שקיים מנגנון נוסף שמתרחש כאשר אלקטרונים מהירים יוצרים אינטראקציה עם פוטונים ומעבירים להם חלק מהאנרגיה שלהם. תהליך זה נקרא אפקט קומפטון הפוך והוא מקטין את מהירות האלקטרונים תוך העלאת האנרגיה של הפוטונים וקיצור אורך הגל שלהם.[4]

גלקסיות רדיו בולטות

קישורים חיצוניים

ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא גלקסיית רדיו בוויקישיתוף

הערות שוליים

  1. ^ A. K. Kembhavi, J. V. Narlikar: Quasars and Active Galactic Nuclei: An Introduction - Historical Background, Cambridge University Press (1999)
  2. ^ A. K. Kembhavi, J. V. Narlikar: Quasars and Active Galactic Nuclei: An Introduction - Radio Properties, Cambridge University Press (1999)
  3. ^ B. L. Fanaroff & J. M. Riley: The morphology of extragalactic radio sources of high and low luminosity, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 167, p. 31P (1974)
  4. ^ A. K. Kembhavi, J. V. Narlikar: Quasars and Active Galactic Nuclei: An Introduction - Radiative Process, Cambridge University Press (1999)

Read other articles:

Regione della Ruhr

In rosso la regione della Ruhr La regione della Ruhr (o bacino della Ruhr, in tedesco: Ruhrgebiet, colloquialmente anche Ruhrpott) è una regione storica tedesca nella Renania Settentrionale-Vestfalia che prende nome dall'omonimo fiume Ruhr che la attraversa. La Ruhr con i suoi 5,3 milioni di abitanti è una delle più grandi aree urbane europee che si estende su una superficie di 4.535 km². Indice 1 Descrizione 2 Storia 3 Note 4 Voci correlate 5 Altri progetti 6 Collegamenti esterni Descriz...

 

Heiner Carow

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Heiner CarowLahir(1929-09-19)19 September 1929Rostock, Negara Bebas Mecklenburg-Schwerin, JermanMeninggal1 Februari 1997(1997-02-01) (umur 67)Potsdam, JermanPekerjaanSutradara, penulis naskahTahun aktif1952–1997Suami/istriEvelyn Carow Hein...

 

Ahmad Ilyas

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada September 2016. Ahmad IlyasInformasi pribadiNama lengkap Ahmad IlyasTanggal lahir 26 Desember 1986 (umur 37)Tempat lahir jember,Jawa Timur, IndonesiaTinggi 168Posisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini PSIS SemarangKarier junior SSB.Suryanaga jemberKar...

Bahasa Tadyawan

PemberitahuanTemplat ini mendeteksi bahwa artikel bahasa ini masih belum dinilai kualitasnya oleh ProyekWiki Bahasa dan ProyekWiki terkait dengan subjek. Perhatian: untuk penilai, halaman pembicaraan artikel ini telah diisi sehingga penilaian akan berkonflik dengan isi sebelumnya. Harap salin kode dibawah ini sebelum menilai. {{PW Bahasa|importance=|class=}} Terjadi [[false positive]]? Silakan laporkan kesalahan ini. 10.35, Minggu, 31 Maret, 2024 (UTC) • hapus singgahan Seba...

 

Charity Shield FA 1957

Charity Shield FA 1957TurnamenCharity Shield FA Manchester United Aston Villa 4 0 Tanggal22 Oktober 1957StadionOld Trafford, Manchester← 1956 1958 → Charity Shield FA 1957 adalah pertandingan sepak bola antara Manchester United dan Aston Villa yang diselenggarakan pada 22 Oktober 1957 di Old Trafford, Manchester. Pertandingan ini merupakan pertandingan ke-35 dari penyelenggaraan Charity Shield FA. Pertandingan ini dimenangkan oleh Manchester United dengan skor 4–0.[1] Pe...

 

José Luiz Ferreira Rodrigues

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. José Luiz Ferreira RodriguesTanggal lahir 6 Juli 1946 (umur 77)Tempat lahir BrasilKepelatihanTahun Tim 2000 Kawasaki Frontale José Luiz Ferreira Rodrigues (lahir 6 Juli 1946) adalah pemain sepak bola asal Brasil. Pranala luar (Jepang)J.League D...

العلاقات الجزائرية الإستونية

العلاقات الجزائرية الإستونية الجزائر إستونيا   الجزائر   إستونيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الجزائرية الإستونية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الجزائر وإستونيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه ال...

 

2022 Victorian state election

Election for the 60th Parliament of Victoria 2022 Victorian state election ← 2018 26 November 2022[a] 2026 → All 88 seats in the Victorian Legislative AssemblyAll 40 seats in the Victorian Legislative Council45 Assembly seats are needed for a majorityOpinion polls   First party Second party Third party   Leader Daniel Andrews Matthew Guy Samantha Ratnam Party Labor Liberal/National Coalition Greens Leader since 3 December 2010 7 September 2021...

 

FA Charity Shield 1960

Voce principale: FA Community Shield. FA Charity Shield 1960Supercoppa d'Inghilterra 1960 Competizione FA Community Shield Sport Calcio Edizione 38ª Organizzatore The FA Date 13 agosto 1960 Luogo  Inghilterra Risultati Vincitore Burnley eWolverhampton(1º e 4º titolo) Statistiche Incontri disputati 1 Gol segnati 4 (4 per incontro) Pubblico 19 873 (19 873 per incontro) Cronologia della competizione 1959 1961 Manuale Lo FA Charity Shield 1960, noto in italiano anche come ...

Claude Vivier

Canadian composer (1948–1983) Vivier redirects here. For the surname, see Vivier (surname). For other uses, see Vivier (disambiguation). Claude VivierPortrait of Vivier c. 1982, taken less than a year before his murderBorn(1948-04-14)14 April 1948(in or near) Montreal, Quebec, Canada[a]Died7 March 1983(1983-03-07) (aged 34)Paris, FranceAlma materConservatoire de musique du Québec à Montréal (1967–1971)Internationales Musikinstitut Darmstadt (1972–1974)Occupati...

 

1952 Republican Party presidential primaries

Selection of Republican US presidential candidate 1952 Republican Party presidential primaries ← 1948 March 11 to June 3, 1952 1956 → 1,206 delegates to the 1952 Republican National Convention604 (majority) votes needed to win   Candidate Dwight D. Eisenhower Robert A. Taft Home state Kansas Ohio Delegate count 595 500 Contests won 5 5 Popular vote 2,050,708 2,794,736 Percentage 26.3% 35.8%   Candidate Earl Warren Harold Stassen Home st...

 

Gerakan Tangwai

Gerakan Tangwai Hanzi tradisional: 黨外 Hanzi sederhana: 党外 Makna harfiah: Luar partai Alih aksara Mandarin - Hanyu Pinyin: Dǎngwài - Wade-Giles: Tang3-wai4 Min Nan - Romanisasi POJ: Tóng-goā Politikus Tangwai (Independen) kelahiran Taiwan Wu San-lien (kedua dari kiri) merayakan kemenangan longsornya (65.5%) dalam pemilihan wali kota pertama Kota Taipei pada Januari 1951 dengan para pendukungnya. Gerakan Tangwai, singkatnya Tangwai (Hanzi sederhana: 党外; Hanzi tradisional...

Paper Lion (film)

1968 film by Alex March This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Paper Lion film – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2013) (Learn how and when to remove this message) Paper LionTheatrical release posterDirected byAlex MarchScreenplay byLawrence RomanBased onPaper Lionby George...

 

Carlos Germano

Brazilian footballer (born 1970) In this Portuguese name, the second or paternal family name is Schwambach. Neto is a generational suffix meaning grandson, which is used for someone whose name is the same as their father and grandfather, like III in English. Carlos Germano Personal informationFull name Carlos Germano Schwambach NetoDate of birth (1970-08-14) 14 August 1970 (age 53)Place of birth Domingos Martins, BrazilHeight 1.90 m (6 ft 3 in)Position(s) Goalkeepe...

 

James D. Peterson

American judge (born 1957) James D. PetersonPeterson in 2014Chief Judge of the United States District Court for the Western District of WisconsinIncumbentAssumed office April 26, 2017Preceded byWilliam M. ConleyJudge of the United States District Court for the Western District of WisconsinIncumbentAssumed office May 12, 2014Appointed byBarack ObamaPreceded byJohn C. Shabaz Personal detailsBornJames Donald Peterson (1957-08-18) August 18, 1957 (age 66)Lake Charles, Louisiana, U.S...

Piracy

Act of robbery or criminality at sea For the unauthorized use of published media, see Copyright infringement. For the unauthorized downloading of online digital media, see Online piracy. Pirate redirects here. For other uses, see Pirate (disambiguation). Pirate ship redirects here. For the amusement ride, see Pirate ship (ride). The traditional Jolly Roger flag of piracy Piracy is an act of robbery or criminal violence by ship or boat-borne attackers upon another ship or a coastal area, typic...

 

Horoskop

Horoskop yang diperhitungkan untuk 1 Januari 2000 pada pk. 00:01:00 lewat tengah malam Eastern Standard Time di New York City, New York, Amerika Serikat (074 00' 23 BB, 40 42'51 LU). Dalam astrologi, horoskop adalah sebuah bagan atau diagram yang menggambarkan posisi Matahari, bulan, planet-planet, aspek-aspek astrologis, dan sudut-sudut sensitif pada saat kelahiran seorang anak. Kata horoskop berasal dari bahasa Yunani, horoskopos (jamak: horoskopoi) yang berarti mengamati, memeriksa waktu, ...

 

Sámi shamanism

Traditional religion of the Sami people in the Nordic countries You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Finnish. (January 2023) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the Englis...

Renta básica universal

Los habitantes de los países nórdicos están de acuerdo con la aplicación de una RBU.[1]​ Gordon Brown, Primer Ministro del Reino Unido período 2007-2010, y la reina Rania Al Abdullah de Jordania, durante la Reunión Anual 2008 del Foro Económico Mundial. En Canadá se está discutiendo la manera de entablar el Ingreso Básico Universal.[1]​ El Ingreso Básico Universal en Europa se está proponiendo en diversos países. La renta básica universal (RBU), ingreso básico unive...

 

The Big Clock (film)

1948 film by John Farrow The Big ClockTheatrical release posterDirected byJohn FarrowScreenplay byJonathan LatimerBased onThe Big Clockby Kenneth FearingProduced byRichard MaibaumStarringRay MillandCharles LaughtonCinematographyJohn F. SeitzDaniel L. Fapp (uncredited)Edited byLeRoy StoneEda Warren (supervisor)Music byVictor YoungColor processBlack and whiteProductioncompanyParamount PicturesDistributed byParamount PicturesRelease date April 9, 1948 (1948-04-09) (United Stat...