Pobo ainu
Grupo de ainus, foto de 1902.
Poboación
Poboación total: O goberno xaponés estima que 25 000[1]
Rexións principais:
Xapón	25 000–200 000[1]
Rusia	109[2][3]–1000
Krai de Kamchatka	94[2]–900
Aspectos culturais
Lingua	Lingua ainu Xaponés ou ruso (presente)[4]
Relixión	Animismo, Igrexa Ortodoxa Rusa, budismo e xintoísmo
Grupos relacionados	Nivkh,[5] Coriacos e Itelmen.

Este artigo amosa escritos xaponeses. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.

Os ainus^[6] (アイヌ^?), tamén chamados aynu, aino (アイノ), e nos textos históricos xaponeses ezo/emishi/ebisu (蝦夷), son unha etnia indíxena que vive no Xapón e Rusia. Historicamente falan a lingua ainu e variedades relacionadas e viven en Hokkaido, as Illas Kuriles, e en Sakhalin. A maioría dos que se identifican como ainu aínda viven na mesma rexión, aínda que o número exacto de individuos é descoñecida. Isto é debido á confusión sobre as herdanzas mixtas e pola cuestión étnica no Xapón, polo que persoas con orixe prefiren agochar as súas identidades. No Xapón, por mor dos matrimonios cos xaponeses durante moitos anos, o concepto dun grupo étnico ainu non é factible.^[7] As estimacións oficiais roldan arredor dunha poboación de 25.000, mestres que as cifras non oficiais falan de 200.000 individuos.^[1]

A cultura ainu data preto do ano 1200dC.^[8] e investigacións recentes suxiren que se orixinou nunha fusión da Okhotsk e da Satsumon.^[9] En 1264, o pobo nivkh relatou á Dinastía Yuan do Imperio Mongol que os ainus invadiron a terra dos nivkh, resultado de batallas entre ainus e a Dinastía Yuan.^[10] Os contactos activos entre os Wajin (o grupo étnico xaponés) e os ainus de Ezochi (coñecido hoxe como Hokkaido) comezaron no século XIII.^[11] Os ainus foron unha sociedade de cazadores-recoletores, que vivían principalmente da caza e da pesca, e seguían unha relixión baseada nos fenómenos da natureza.^[12]

Durante o período Tokugawa (1600–1868) os ainus implicáronse cada vez máis no comercio cos xaponeses, que controlaban a parte sur da illa de Hokkaido. O goberno Bakufu concedeu ó clan Matsumae dereitos exclusivos de comercio cos ainus na parte norte da illa. Máis tarde, o clan Matsumae comezou a alugar os dereitos de negociación ós comerciantes xaponeses, e o contacto entre xaponeses e ainus fíxose máis intenso. Durante todo este período os ainus tornáronse cada vez máis dependentes dos bens importados dos xaponeses, e sufrían de doenzas epidémicas como a varíola.^[13] Aínda que o comercio contribuíu a mellorar o entendemento entre os xaponeses e os ainus, ás veces, tamén levou a conflitos, e algúns deles convertéronse en violentas revoltas, a máis importante das cales foi a Revolta de Shakushain (1669-1672).

O xiro radical para a cultura ainu foi o inicio da Restauración Meiji en 1868. Unha variedade de reformas sociais, políticas e económicas foron introducidas polo goberno xaponés, na esperanza de modernización do país no estilo occidental, e contou coa anexión de Hokkaido. Sjöberg cita o relato de Baba (1980) sobre o razoamento do goberno xaponés:^[13]

‘ … O desenvolvemento da gran illa do norte do Xapón tiña varios obxectivos: En primeiro lugar, foi visto como un medio para defender a Xapón do rápido desenvolvemento e o expansionismo de Rusia. Segundo ... ofreceu unha solución para o desemprego para a ex-clase samurai ... Finalmente, o desenvolvemento prometido para producir os recursos necesarios para unha economía capitalista en crecemento.^[14]

En 1899, o goberno xaponés aprobou unha lei de etiquetaxe dos ainus como aborixes, coa idea de que serían asimilados, e resultou que a terra do pobo ainu pasou a formar parte do goberno xaponés.^[15] Tamén nesa época, concedéronlles a cidadanía xaponesa, negándolles deste xeito o rango de grupo indíxena.

Os ainus foron cada vez máis marxinados na súa propia terra - nun período de só 36 anos, os ainus deixaron de ser un grupo relativamente illado de persoas, a ter as súas terras, lingua, relixión e costumes asimilados ás dos xaponeses.^[16] Ademais, as súas terras do foron distribuídas entre os Wajin que decidiran establecerse en Hokkaido. Isto foi incentivado polo goberno xaponés da era Meiji para sacar proveito da abundancia dos recursos naturais da illa, e para crear e manter facendas no modelo de agricultura industrial occidental. Este desenvolvemento foi denominado Kaitakushi.^[17] Deste xeito xurdiron fábricas, muíños de fariña e cervexa, e infraestrutura como estradas e liñas ferroviarias durante un período de desenvolvemento que durou ata 1904.^[18] Durante este tempo os ainus foron forzados a aprender xaponés, obrigados a adoptar nomes xaponeses e condenados a cesar as prácticas relixiosas, como o sacrificio de animais e o costume de tatuarse.^[19]

O acto 1899 mencionado arriba foi substituído en 1997-ata entón o goberno afirmara que non había grupos étnicos minoritarios.^[9] Non foi ata o 6 de xuño de 2008 que o Xapón recoñeceu formalmente ós ainus como un grupo indíxena (ver Recoñecemento Oficial, abaixo).^[9]

As vodas entre xaponeses e ainus foron activamente promovidas polos ainus para diminuír as posibilidades de discriminación contra os seus fillos. Como resultado, moitos ainus son indistinguibles dos seus veciños xaponeses, mais algúns ainus-xaponeses están interesados ​​na cultura ainu tradicional. Por exemplo, Oki, nado como un neno dun pai ainu e unha nai xaponesa, tornouse un músico que toca o instrumento tradicional ainu tonkori.^[20] Hai moitos pequenas cidades do sueste ou da rexión de Hidaka onde aínda se poden ver ainus puros, como en Nibutani (ainu :Niputay).

O seu etónimo máis coñecido deriva da palabra ainu, que significa "humano" (en oposición a kamui, seres divinos), e non de etnia, nin o nome dunha raza, nos dialectos de Hokkaido da lingua ainu; Emishi (Ebisu) e Ezo [endzo] (Yezo) son termos xaponeses, que se pensa que derivan doutra palabra para "humanos", que doutra forma sobreviviu no ainu de Sakhalin en enciw ou enju. Hoxe en día, moitos ainus rexeitan o termo ainu porque fora usado con sentido pexorativo, e prefiren chamarse a si mesmos Utari (camarada ou compañeiro na lingua ainu). Os documentos oficiais empregan ambas formas.

O 6 de xuño de 2008, unha resolución bi-partidista non vinculante foi aprobada polo Kokkai, invitando ó goberno a recoñecer ó pobo ainu como un pobo indíxena do Xapón e pedir a fin da discriminación contra eles. A resolución recoñeceu ó pobo ainu como "un pobo indíxena cunha lingua, relixión e cultura distintas" e rescinde a lei aprobada en 1899.^[16][21]

Aínda que a resolución é historicamente significativa, Hideaki Uemura, profesor da Universidade de Keisen en Toquio, e especialista en dereitos dos pobos indíxenas, comentou que o movemento é "feble no senso de recoñecer os feitos históricos" como que os ainus foron "forzados" a converterse en xaponeses.^[21]

As orixes dos ainus foron moitas veces considerados como Jōmon-jin, os nativos do Xapón dende o período Jōmon.^[22] "Os ainus viviron neste lugar cen mil anos antes de que viñeran os Fillos do Sol" é unha das súas Yukar Upopo (lendas ainus).^[23]

A súa cultura, como é coñecida hoxe, data aproximadamente do ano 1200^[8] e investigacións recentes suxiren que se orixinou nunha fusión da cultura Okhotsk e da cultura Satsumon, unha das máis antigas culturas xaponesas.^[24] A súa economía estaba baseada na agricultura, así como a caza, a pesca e a recolección.^[25]

Os ainus mestizos son máis lixeiros de pel que os seus veciños xaponeses e teñen máis pelos no corpo.^[26] Moitos investigadores propuxeron unha ascendencia caucásica,^[27] malia que estudos recentes de ADN non atoparon similitudes xenéticas nos modernos europeos caucásicos.^[28] Moitos ainus teñen o cabelo ondulado, pero algúns téñeno liso e negro. Moi poucos deles teñen cabelos castaños ondulados. A súa pel adoita ser máis morena pero isto é debido ó feito de que traballan sobre todo no mar e con ventos salgados durante todo o día. Tamén se caracterizan por ter barbas moi longas.

Probas xenéticas amosan que pertencen principalmente ó Y-haplogroup D2.^[29] Y-DNA haplogroup D2 atópase no Arquipélago xaponés incluíndo Okinawa. Os únicos lugares fóra do Xapón onde é común o Y-haplogroupo D é o Tíbet e as illas Andaman no océano Índico.^[30]

Unha recente avaliación dos trazos craniais suxire que os ainus semellan máis Okhotsk que Jōmon.^[31] Isto concorda coa referencia á cultura ainu, sendo unha fusión da cultura Okhotsk e a cultura Satsumon referenciado enriba.

Tras unha nova onda de inmigración, probabelmente a partir da Península de Corea hai 2.300 anos, os yayoi empurraron ós jōmon cara ó norte do Xapón. Os datos xenéticos indican que os xaponeses modernos son descendentes de ambos, dos yayoi e dos jōmon.

Os ainus estaban distribuídos nas illas do norte e centrais do Xapón, a illa Sakhalin no norte, as Illas Kuriles, a illa de Hokkaido e o norte de Honshu, a pesar de que algúns investigadores poñen o seu territorio en toda a illa de Honshu e tan ao norte como o extremo sur da península de Kamchatka no que é hoxe o Cabo Lopatka. A illa de Hokkaido era coñecido polos ainus como Ainu Mosher, e foi formalmente anexionada polos xaponeses a finais de 1868, en parte como un medio de previr a intrusión dos rusos, e en parte por razóns imperialistas.

De acordo co censo do Imperio Ruso de 1897, 1446 persoas no Imperio reportaron a lingua ainu como a súa lingua materna, 1434 delas na illa de Sakhalin.^[32]

A metade sur de Sakhalin foi conseguida polo Xapón como resultado da Guerra ruso-xaponesa de 1904–05, pero ó cabo da segunda guerra mundial en 1945, os soviéticos declararon a guerra ao Xapón e tomaron posesión das Illas Kuriles e do sur de Sakhalin. A poboación ainu, como individuos xaponeses, foron "repatriados" ao Xapón.

Os derradeiros falantes ainus que quedan (ademais de quizais algúns falantes parciais) viven soamente no Xapón. Alí, están principalmente concentrados na costa sur e leste da illa de Hokkaidō.

Debido ó matrimonio entre ainus e xaponeses e a absorción da cultura dominante xaponesa, hoxe non existen verdadeiros asentamentos no Xapón. O pobo de Nibutani (ainu: Niputay) na rexión de Hidaka (prefectura de Hokkaido) ten certo número de fogares ainus e tendas de artesanía preto do Museo Ainu (Existen dous en Nibutani). Moitas das "auténticas vilas ainus" anunciadas en Hokkaido como a de Akan e Shiraoi son atraccións turísticas e proporcionan unha oportunidade de ver e coñecer ó pobo ainu.

Calcúlase que quedan menos de 100 falantes da lingua ainu,^[33] mentres que outras investigacións sitúan o número en 15 persoas - a lingua está considerada como "en perigo".^[34] Como resultado disto, o estudo da lingua ainu é limitada e baséase principalmente na investigación histórica.

A lingua ainu é significativamente diferente á lingua xaponesa na sintaxe, fonoloxía, morfoloxía e vocabulario. Aínda que houbo intentos para demostrar que están relacionados, os expertos modernos rexeitan que a relación vaia máis aló do contacto, tales como o préstamo mutuo de verbas entre os xaponeses e os ainus.^[35] De feito, ningún intento por mostrar unha relación da lingua ainu con calquera outro idioma é aceptado actualmente, e é considerada como unha lingua illada.^[36]

As palabras empregadas como preposicións no galego (por exemplo, cara, dende, por, en, a...) son posposicionais no ainu, xa que se colocan despois da palabra á que modifican. Unha soa frase en ainu pódese facer coa adhesión de moitos sons e morfemas que representan nomes ou ideas.

A lingua ainu non tivo nunca un sistema de escritura de seu, e historicamente foi transcrito polos xaponeses kana ou o cirílico ruso. Hoxe en día, é polo xeral escrito en katakana ou no alfabeto latino. A rixidez do kana xaponés, pola súa incapacidade para representar con precisión as consoantes terminais, contribuíu á degradación do ainu orixinal. Por exemplo, unha palabra como Kor (que significa "celebrar"), agora pronúnciase cun son da vocal terminal, Koro.

Moitos dos dialectos do ainu, non eran mutuamente intelixibles; porén, a clásica lingua ainu dos Yukar, que é o ainu das historias épicas, é entendido por todos. Sen un sistema de escritura, os ainus eran mestres da narración, e a súa cultura e tradicións eran transmitidas a través da memoria e das reunións (de moitas horas de duración, ou mesmo días).^[37]

• No filme Mononoke Hime do director xaponés Hayao Miyazaki, o protagonista, Ashitaka, é un príncipe ainu que contrae unha maldición logo de que a súa aldea fora atacada por un Tatarigami, un demonio xurdido da ira do deus xabarín chamado Nago. Nas primeiras secuencias deste filme pódese apreciar parte da cultura ainu (vestimenta e arquitectura principalmente).
• No videoxogo "Samurai Showdown" aparecen varios personaxes que pertencen a tribo ainu, como Rimururu, Rera, e a máis coñecida representante desta etnia na saga : Nakoruru .
• No anime, Shaman King pódese ver a un dos protagonistas do anime coñecido como HoroHoro, que é un membro pertencente á etnia ainu de Hokkaido que desexa salvar ós Kropockul da extinción.
• No anime Saishuu Heiki Kanojo, máis coñecido como Saikano, o nome da protagonista é Chise, facendo referencia á verba ainu que significa fogar.

• 
  Muller tocando un instrumento tradicional
• 
  Vestido tradicional. British Museum.
• 
  Casas ainus (do Popular Science Monthly Volume 33, 1888)
• 
  Plano dunha casa tradicional
• 
  A familia reuníase ao redor dunha lareira
• 
  Centro de promoción cultural e museo, en Sapporo (Sapporo Pirka Kotan)
• 
  Xente cos traxes tradicionais en Hokkaido
• 
  Home ainu de Sakhalin, fotografado por Bronisław Piłsudski.
• 
  Xente ainu das Illas Kuriles diante da vivenda tradicional

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Pobo ainu

• Rare Japanese Video Featuring Ainu Arquivado 27 de outubro de 2015 en Wayback Machine.
• Smithsonian Institution
• Hokkaido Utari Kyokai
• Sapporo Pirka Kotan Ainu Cultural Center
• Institute for the Study of Languages and Cultures of Ainu in Samani, Hokkaido
• Nibutani Ainu Cultural Museum (en Xapponés)
• Ainu Komonjo (18th & 19th century records) – Ohnuki Collection
• Article in The Christian Science Monitor, 9 de xuño de 2008