Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.
O péptido C ou péptido de conexión (do inglés C-peptide), é un curto polipéptido de 31 aminoácidos que conecta a cadea A da insulina coa súa cadea B na molécula precursora proinsulina. Na diabetes e outras doenzas a medición dos niveis séricos de péptido C pode utilizarse para facer un diagnóstico diferencial entre doenzas con similares características clínicas.
O péptido C da proinsulina foi descrito por primeira vez en 1967 en conexión co descubrimento da vía de biosíntese da insulina.[2] Funciona como ligador (linker) entre as cadeas A e B da insulina e facilita unha eficaz ensamblaxe, pregmento e procesamento da insulina no retículo endoplasmático. Despois, almacénanse cantidades equimoleculares de péptido C e de insulina en gránulos secretores das células beta pancreáticas e ambos os dous son finalmente liberados á circulación portal. Inicialmente, o único interese que había no péptido C era como marcador da secreción de insulina e dábaselle un gran valor para comprender mellor a fisiopatoloxía das diabetes de tipo 1 e 2. O primeiro uso documentado da proba do péptido C data de 1972. Posteriormente, descubriuse que o péptido C era un péptido bioactivo por propio dereito, con efectos no fluxo sanguíneo microvascular e na saúde dos tecidos.[3]
Función
Efectos celulares do péptido C
O péptido C únese á superficie de varios tipos celulares como as neuronas, células endoteliais, fibroblastos e células tubulares renais, a concentracións nanomolares, ligándose a un receptor que está probablemente acoplado á proteína G. O sinal que envía activa rutas de sinalización intracelulares dependentes do Ca2+ como MAPK, PLCγ, e PKC, o que causa a regulación á alza de varios factores de transcición, así como das actividades da ATPase de Na+/K+ e eNOS.[4] Estes últimos dous encimas sábese que teñen unha actividade reducida en pacientes de diabetes tipo 1 e foron implicados no desenvolvemento de complicacións a longo prazo da diabetes tipo 1, como a neuropatía periférica e autónoma.
Os estudos in vivo en modelos animais da diabetes tipo 1 estbleceron que a administración do péptido C causa melloras significativas na función dos riles e nervios. Así, en animais con signos temperáns de neuropatía inducida pola diabetes, o tratamento con péptido C en dose de substitución causa unha mellora da función nerviosa periférica, como se evidencia polo incremento da velocidade de condución nerviosa, o incremento da actividade da ATPase de Na+/K+ do nervio e a mellora significativa dos cambios estruturais nos nerios.[5] Igualmente, a administración de péptido C en animais que tiñan deficiencia de péptido C (modelo tipo 1) con nefropatía mellora a función e estrutura renal; diminúe a excreción de albumina urinaria e impide ou diminúe os cambios glomerulares inducidos pola diabetes secundarios a unha expansión da matriz mesanxial.[6][7][8][9] O péptido C tamén ten efectos antiinflamatorios e axuda á reparación das células de músculo liso.[10][11]
Usos clínicos da proba do péptido C
Aos pacientes de diabetes pode medirselle o seu nivel de péptido C para así distinguir entre a diabetes tipo 1 e a diabetes tipo 2 ou diabetes de tipo MODY.[12] A medición do péptido C pode axudar a determinar a cantidade de insulina producida naturalmente pola persoa, xa que o péptido C se segrega en cantidades equimolares coa insulina. Mídense os niveis de péptido C en vez de medir directamente os niveis de insulina porque o péptido C pode estimar a secreción propia de insulina dunha persoa mesmo no caso de que esta reciba inxeccións de insulina, e porque o fígado metaboliza unha cantidade grande e variable da insulina segregada na vea porta pero non metaboliza o péptido C, o que significa que o péptido C dá unha medida mellor da secreción de insulina que a propia insulina.[13][14] Uns niveis moi baixos de péptido C confirman a diabetes tipo 1 e a dependencia da insulina e están asociados cunha alta variación do nivel de glicosa, hiperglicemia e aumento das complicacións. A proba pode ser menos útil preto dos niveis de diagnóstico, especialmente cando un paciente ten sobrepeso e é dependente da insulina, xa que os niveis próximos aos de diagnóstico na diabetes tipo 1 poden ser altos e solaparse cos observados na diabetes tipo 2.[15]
Diagnóstico diferencial da hipoglicemia. A proba pode utilizarse para axudar a determinar a causa da hipoglicemia (baixo nivel de glicosa), cuxos valores son baixos se a persoa recibe unha inxección de insulina, pero non se suprimen se a hipoglicemia se debe a un insulinoma ou a sulfonilureas.
A hipoglicemia actificial ou facticiosa pode ocorrer despois do uso oculto de insulina. Medir os niveis de péptido C axuda a diferenciar un paciente san doutro diabético.
O péptido C pode utilizarse par determinar a posibilidade de gastrinomas asociados con síndromes neoplásicas endócrinas múltiples (tipo 1). Como un significativo número de gastrinomas está asociados con síndromes neoplásicas endócrinas múltiples que implican outros órganos produtores de hormonas (páncreas, paratiroide e pituitaria), os niveis altos de péptido C xunto coa presenza dun gastrinoma suxiren que os órganos que rodean o estómago poden ter algún neoplasma.
Os niveis de péptido C poden ser comprobados en mulleres con síndrome ovárica poliquística para determinar o seu grao de resistencia á insulina.
Terapéutica
O uso terapéutico do péptido C foi explorado en pequenos ensaios clínicos na enfermidade do ril diabético.[16][17] As compañías Creative Peptides,[18] Eli Lilly,[19] e Cebix[20] idearon programas de desenvolvemento de fármacos para o produto péptido C. Cebix puxo en marcha o programa ata que completou os ensaios en fase IIb en decembro de 2014, que mostraron que non había diferenza entre os resultados do péptido C e o placebo, e terminou o seu programa e saíu do negocio.[21][22]
