Linguaxe visual, do occitano Lenguatge (conxunto de linguas) e este do latín Lingua, (órgano do sistema dixestivo na cavidade bucal que usamos tamén para modular sons, e que por metonimia designou a fala e os idiomas); e de Vista do latín Visus e Videre, da raíz indoeuropea *weir, vinculada a coñecer,^[1] é a linguaxe que se establece a través de imaxes.

A creación dunha imaxe para comunicar visualmente unha idea presupón o uso dunha linguaxe visual. Considérase que, así­ como as persoas poden "verbalizar" o seu pensamento, elas poden "visualizar" o mesmo.

Na análise da "linguaxe visual", os elementos da linguaxe son delineados a través dos elementos de arte e principios de deseño. Un diagrama, un mapa e unha pintura son exemplos de usos da linguaxe visual. As súas unidades estruturais acostuman incluír:

• forma
• cor
• movemento
• textura e patróns rítmicos / xeométricos
• tamaño/escala/proporcións
• dimensión/volume
• espazo/perspectiva
• direccionalidade e orientación
• ángulo, posición relativa

A teoría da arte e do deseño son usadas para construír composicións visuais. Considérase que os elementos dunha imaxe representan conceptos espaciais, no plano ou nas tres dimensións, en lugar da forma linear usada para as palabras. A fala e a comunicación visual son medios paralelos e xeralmente interdependentes polos que o ser humano intercambia información.

A linguaxe visual obxectiva, a publicidade ou linguaxe visual publicitaria (ou comercial) e a linguaxe visual artística son tres vertentes da linguaxe visual que dependen do propósito para as que se empreguen.

O obxectivo da linguaxe publicitaria é informar, convencer ou vender, porque a mensaxe visual proposta é facilmente comprensible e capturada rapidamente.

Para os obxectivos da linguaxe visual artística, ver os artigos principais Arte [ Arte#'''Evolución histórica do concepto de arte''' ] e Tekné.

A linguaxe visual obxectiva tenta transmitir información para que poida ser interpretada por si mesma, sen precisar de explicacións. No caso máis obxectivo correspóndese cun código, unha relación de elementos visuais que conforman un sistema de signos que se combinan mediante regras que permiten formular, transmitir e comprender mensaxes, seguindo a definición de linguaxe.

A visualización dos datos e ilustración científica nas súas diversas vertentes son dous eidos da linguaxe visual obxectiva, porén a linguaxe visual tende en ocasións á variedade de interpretacións, de tal xeito que hai quen non considera propiamente unha linguaxe á comunicación visual, dado que as mensaxes poden non ser unívocas.

Os pictogramas son figuras esquemáticas desenvolvidas desde a antigüidade, xa desde as pinturas rupestres. Aínda que non é escritura, os primeiros signos escritos foron estilizacións e abstraccións desas figuras esquemáticas, coa dobre función de recursos representativo-descritivos (tamén como función ritual ou relixiosa), e un recurso mnemotécnico-identificador auxiliador da memoria.​ Posteriormente, estes símbolos mnemotécnicos, pasaron tamén a transmitir ideas, os chamados ideogramas. A primeira escritura considerada como tal, a escritura cuneiforme, é unha evolución de ideogramas.

Os pictogramas aínda se usan como o principal medio aproximado á comunicación escrita nalgunhas culturas non alfabetizadas de África, América e Oceanía. Tamén se usan a miúdo como símbolos pictóricos de representación pola maioría das culturas contemporáneas. Na primeira metade do século XX Gerd Arntz desenvolveu o sistema Isotype para establecer unha comunicación gráfica internacional.

"O mirar" está determinado culturalmente. A cidade ideal de Piero della Francesca difire en todos os sentidos das imaxes medievais, que se percibían como "realistas". O occidental actual está impregnado da perspectiva xurdida no Renacemento e séntea como natural. Non obstante, isto aprendeuse. Na Idade Media e na Antigüidade a xente pensaba de xeito diferente sobre a "imaxe": os obxectos, por exemplo as columnas dunha columnata, que están máis abaixo, non se representaban máis pequenos, porque en realidade teñen o mesmo tamaño. Para a Idade Media, o tamaño indica o grao de importancia (perspectiva hierárquica).

Co desenvolvemento de perspectivas gráficas como as cónicas, no Renacemento cobrou unha importancia decisiva a representación en plano. Hoxe estamos habituados a procesar unha gran multiplicidade de informacións visual en plano, a través de imaxes artísticas e publicitarias, cómic, pantallas de móbiles e ordenadores, e diversidade de espectáculos audiovisuais coma o cine.

Sobre o proceso de comunicación visual como acto reflexivo podemos falar de sintaxe das obras de arte, gramática da escultura, semiótica da arquitectura etc.

A semioloxía gráfica é unha teoría do deseño da información presentada por Jacques Bertin no seu libro de 1967, Semiologie Graphique. Esta teoría considérase "un marco para a análise e representación de datos en papel. Baseada na experiencia práctica de Bertin como xeógrafo e cartógrafo, en vez da investigación empírica" ^[2] Este traballo, segundo Edward Tufte (2003) "ofrece un estudo en profundidade de diferentes técnicas gráficas (forma, orientación, cor, textura, volume, tamaño) para localizar e sinalizar cuantitativamente, normalmente ao longo do espazo xeográfico ou ao longo do tempo. Existe tamén a análise de gráficos e táboas de clasificación de datos. O libro contén varias ilustracións producidas por Bertin e os seus colegas " ^[3]

Sendo o elemento visual máis sinxelo e preciso, o punto é unha forma visual (unidimensional no límite, como concepto xeométrico) que tamén serve para definir outras formas bidimensionais ou tridimensionais que poden dar unha sensación de proximidade ou ilusión de cor ou ton. "Cando facemos unha marca, xa sexa con pintura, unha sustancia dura ou un pau, pensamos neste elemento visual cun punto de referencia, un indicador de espazo"^[4]

Bueno (2008) considera que cando observamos, no inmenso ceo, un punto de luz, chama a atención, entón diriximos os ollos fixamente e sempre xorde unha pregunta. Nun papel baleiro, temos a sensación de que sempre buscamos algo, coma se os nosos ollos estivesen buscando un lugar onde parar. Un pequeno punto xa nos leva a deixar pasar a imaxinación e viaxar. Isto sen dicir que é con el cando comeza todo, é dicir, cando tocamos o lapis sobre o papel, antes de calquera outro movemento, nun simple contacto, atopamos un punto. Traballamos con punto, podemos obter efectos de luz e sombra, volume ou profundidade. ^[5]

Nas artes gráficas, o punto é a medida en que se fusiona todo o material tipográfico. En xeometría represéntase polo cruzamento de dúas liñas. Para usalo como elemento decorativo pódese considerar nun pequeno círculo ou círculo.

Se o ollo viaxa nunha páxina baleira e limitada, en canto se atopa un punto, unha vista fixa do mesmo. Usado só, o punto dános pouco efecto decorativo, pero repetido ou combinado con outras figuras, pode ofrecernos un motivo interesante para a decoración. Moitas impresións están decoradas só por puntos dispostos simétricamente ou libremente. O punto pódese organizar en aliñación horizontal, vertical, inclinada etc., así como en proporcións variables.

Tamén se pode combinar con figuras rectas, rotas, curvas ou xeométricas. O punto sucesivo segue formando unha liña. Como se dixo, todo comeza cun punto. Para que observemos o simbolismo dunha estrutura gráfica, é necesario comezar polo elemento máis sinxelo que compón a cuestión, o PUNTO. O punto é a unidade de comunicación visual máis sinxela e irredutiblemente mínima. Cando facemos unha marca, xa sexa con tinta, cunha substancia ríxida como un pau, pensamos neste elemento visual como un punto de referencia ou un indicador do espazo.

Calquera punto ten un gran poder de atracción visual sobre o ollo, tanto se existe de xeito natural como se o colocou o home en resposta a algún obxectivo. Como elemento conceptual, un punto indica a posición. Non ten nin lonxitude nin anchura. Pode representar o comezo e o final dunha liña e é onde se cruzan dúas liñas. É un "ser vivo". A unidade mínima de presenza. Estamos moi afeitos a usalo por escrito, como agora, pero ten outras posicións ademais desta.

O punto é a representación da partícula xeométrica mínima da materia e desde un punto de vista simbólico, considérase como un elemento de orixe.

Como elemento visual, o punto ten forma, cor, tamaño e textura. As súas principais características son: Tamaño - debe ser relativamente pequeno e Formato - debe ser razoablemente sinxelo.

"Liña" vén do latín linẽa, é un termo con múltiples significados. Pódese dicir que unha liña non é máis que unha cadea de puntos Matematicamente dous puntos xeneran unha recta, unha liña pode ser un conxunto de puntos que marquen unha direccionalidade ou unha curva. Os puntos teñen un gran poder de atracción visual no ollo. Na natureza, as formas redondeadas son máis comúns, xa que, no seu estado natural, a recta e o cadrado son verdadeiras rarezas e a liña é o elemento que divide ou percorre o campo visual.^[6]

Para os gregos antigos había algunhas formas básicas no universo tanto xeométrico como ontolóxico. A teoría das formas é unha teoría filosófica atribuída a Platón, na que se establece unha forte diferenciación entre o que percibimos a través dos sentidos e o que podemos coñecer a través do razoamento sobre o que el chama "formas" ou "ideas". Combinadas correctamente na súa propia lingua ( método dialéctico ), estas formas deben ser a base do coñecemento científico e tamén deben permitirnos explicar o mundo mostrado polos sentidos, suxeitos a cambios constantes. Na honra de Platón os cinco poliedros regulares, descritos nos Elementos de Euclides, foron chamados sólidos platónicos.

En "Sintaxe da linguaxe visual", Dondis (1997) ^[4] informa que a liña describe unha forma, na linguaxe das artes visuais, a liña articula a complexidade da forma. Hai tres formas básicas: o cadrado, o círculo e o triángulo equilátero, cada un coas súas características específicas, e a cada un dáselle un gran número de significados, algúns por asociación, outros por conexión arbitraria e outros, incluso a través das nosas percepcións psicolóxicas e fisiolóxicas.

Segundo Gilbson (1951 apud Santaella, 2001), a forma pode referirse á superficie curva dunha femia humana ou aos contornos dun torniquete, un poliedro ou o estilo dun xogo de tenis masculino. O autor considera modo, figura, estrutura, patrón, orde, disposición, configuración, plano, esquema, esquema como termos similares sen significados distintos. Esta terminoloxía indefinida é unha fonte de confusión e escuridade para filósofos, artistas, críticos e escritores. ^[7]

O autor delimita onde hai tres significados xerais para o termo forma:

1. A figura dun obxecto en tres dimensións.
2. A proxección de tal obxecto sobre unha superficie plana, xa sexa a través da luz do obxecto, ben a través do acto humano de debuxar ou a través da operación de construción xeométrica da que son exemplos as imaxes, pinturas, debuxos e bosquexos.
3. A forma xeométrica abstracta composta por liñas imaxinarias, planos ou as súas familias. ^[7]

Polo tanto, podemos, aínda que constitúe unha gran simplificación, definir "a forma como conservadora e o contido como revolucionario".^[8]

A cor é un elemento fundamental na linguaxe visual: inflúe no noso comportamento, transmite mensaxes e sensacións. Na nosa vida diaria, a cor está moi presente e a miúdo está ligada a significados simbólicos. Pódese atopar, por exemplo, nun cartel informativo para xornais, revistas etc., nunha bandeira, nun spot publicitario etc. As cores teñen efectos físicos que levan temopo a ser estudados, dos que se derivan terapias e pseudoterapias, e hai distintos aspectos psicolóxicos do cromatismo, algúns probados e outros atribuídos.

As cores e os tons exercen o seu poder nos ambientes que nos rodean, en arquitectura, decoración, deseño, belas artes, roupa etc. Non interfiren na ocupación dos espazos, senón que se expresan en sensacións, como sobriedade ou neutralidade, confort, incluído o térmico, o quente ou o frío. Ao longo das décadas do século pasado, observouse sorprendentemente o avance do espazo das imaxes sobre o espazo das palabras, un escenario no que as imaxes devoran ao seu propio fillo, a escritura.^[9] .

Segundo Dondis (1991) ^[4]. A textura é o elemento visual que a miúdo serve como substituto das calidades doutro sentido, o tacto. De feito, con todo, podemos apreciar e recoñecer a textura a través do tacto ou a visión, ou incluso a través dunha combinación de ambas. Dondis tamén afirma que é posible que unha textura non teña calidades táctiles, senón só ópticas, como no caso das liñas dunha páxina impresa, os patróns dun tecido particular ou as liñas superpostas dun esbozo. O autor tamén informa de que, onde hai unha textura real, conviven as calidades táctiles e ópticas, non como ton e cor, que se unen nun valor comparable e uniforme, senón dun xeito único e específico, que permite a man e o ollo. un sentimento individual, aínda que proxectamos un forte significado asociativo en ambos. A aparición da lixa e a sensación que provoca teñen o mesmo significado intelectual, pero non o mesmo valor. Son experiencias únicas, que poden ou non ser suxestivas mutuamente en determinadas circunstancias. O xuízo do ollo adoita confirmarse coa man a través da obxectividade do tacto.

Hai aspectos da linguaxe visual, tanto na corporal (cronémica, proxemia...) como na obxectual (secuenciación, percorridos...) que precisan dunha dimensión temporal para a súa comprensión. Algunhas obras de arte, como a Casa da fervenza ou Fallingwater de Frank Lloyd Wright exploran esa dimensión,^[10] e están concibidas para que non se poida ter unha percepción da totalidade obrigando a un percorrido pola mesma (outras obras arquitectónicas buscan o contrario, ser percibidas como un todo).

Varios movementos das vangardas tiñan como idea forza precisamente o dinamismo, e algunhas como o cubismo buscaban a dimensión que transcendese o espazo-tempo. Na segunda metade do século XX artistas como Alexander Calder e outros do movemento da arte cinética e do op-art incorporaron movemento ás esculturas.

A comunicación visual a través das imaxes secuenciadas do cine tamén exploran ese dinamismo, proxectando información visual estática que percibimos como movemento pola persistencia da visión e o efecto phi descrito por investigadores da Gestalt.

• Visual Education, York Conference, Schools Council, 1972
• Patrick Heron (1955). Space in Colour. Nova York : Arts Digest
• DONDIS, Donis A. A Sintaxe da Linguagem Visual. São Paulo: Martins Fontes, 1997
• BUENO, LEB Linguagem das Artes Visuais. Curitiba: Ibpex, 2008
• Fisher, Ernest. A necessidade da arte. Tradución: KONDEL, Leandro. Ed. Guanabara. 9ª edición. (1987)
• STUTZ, Rodrigo. (Investigación en traballos de xornalismo académico).
• RIBEIRO, Milton. Planejamento Visual Gráfico. LGE Editora

• Practical application of Visual Language tools in point-cho-communicate International Translator
• CAPL: The Culturally Authentic Pictorial Lexicon Visual language as a function of culture.
• Sean Caulfield (33.8)
• Roy R. Behrens, "How Form Functions"
• Roy R. Behrens, "Art, Design and Gestalt Theory" Arquivado 21 de outubro de 2001 en Archive.is
• Roy R. Behrens "On Max Wertheimer and Pablo Picasso: Gestalt Theory, Cubism and Camouflage"
• Manfred Davidmann [1]
• IngoLingo Language Learning System A system that uses your visual memory cho teach you foreign words and sentences
• The Elephant's Memory - pictorial language