Elvira Ramírez (c. 935 – despois de 986) foi unha princesa leonesa que exerceu como rexente do reino de Galiza entre 962 e 975 durante a minoría de idade do seu sobriño Ramiro III.[1][2]
Traxectoria
Infancia
Nacida cara ao 935, era filla do rei Ramiro II[1] pola súa segunda muller, Urraca Sánchez de Pamplona. Foi feita monxa polo seu pai, quen construíu o "marabillosamente grande" mosteiro de San Salvador de León. Aos 11 anos, e xa monxa, comezou a aparecer en documentos xudiciais. Baixo o seu medio irmán Ordoño III mantivo documentos importantes para unha disputa de terras, o que suxire que San Salvador quizais se convertera nunha especie de chancelaría.
Rexente
Cando o seu irmán Sancho I morreu en 962, converteuse en rexente do reino polo seu sobriño Ramiro III. Por ser nacida en León, a nobreza leonesa preferiuna como rexente antes que a nai estranxeira do rei, e porque era monxa e, polo tanto, non era probable que adquirise un amante ou un marido que quixese unha parte da rexencia.[3]
En 968-69 os viquingos invadiron o reino e Elvira organizou a súa defensa.[1] Tras enviar regularmente emisarios a Córdoba para render tributo, en 974 precipitou unha crise, aparentemente intencionada, cando os seus embaixadores dixeron ao califa Al-Hakam II algo tan ofensivo que foron expulsados e o tradutor castigado. García Fernández tomou entón Deza aos musulmáns, e no ano seguinte, 975, unha forza cristiá que reunía a García, Sancho II, ao conde Fernando Ansúrez (tío materno do rei Ramiro), e ao clan Beni Gómez atacou Gormaz. As tropas asediadoras víronse revigorizadas coa chegada de Elvira e o seu sobriño Ramiro III, quen entón tomaron o control xeral e lideraron un ataque contra a cidade. Isto resultou desastroso, a súa repulsa permitiu que un exército xurdise de Gormaz que logo derrotou os exércitos cristiáns no campo, levantando o cerco.
Xubilación
Como resultado aparente desta derrota militar, Elvira retirouse da corte, sendo substituída como rexente pola súa cuñada a raíña viúva Tareixa en 975.[1] A partir desta data apareceu ocasionalmente nos diplomas reais do seu sobriño, pero xa non firmaba como raíña (regina).
Durante as rebelións do reinado de Vermudo II, atópase firmando documentos en compañía de varias das familias rebeldes, o que suxire quizais que albergaba a esperanza de devolver ao trono un herdeiro do seu sobriño Ramiro III no lugar de Vermudo. A súa visión cara ao reinado do novo rei vese no seu último documento coñecido, datado en 986, no que concede terras que o rei xa cedeu, o que suxire que non recoñeceu a súa autoridade. Os rebeldes aparentemente animaron un ataque de Almanzor, probablemente esperando o mesmo resultado que cando Sancho I fora reintegrado polos exércitos musulmáns. Porén, cando Almanzor tomou León e obrigou a Vermudo a fuxir a Galiza, o xeneral non instalou un novo rei leonés no seu lugar.
Historiografía
A opinión sobre o goberno de Elvira está dividida. Autores anteriores suxeriron que era débil, gobernando unha nobreza dividida só coa axuda do reino da súa nai de Pamplona, ata que isto se fixo insostible. Con todo, Pick[4] presentou recentemente unha visión diferente dela, como gobernar un reino que atraía homes que buscaban oportunidades de todo o reino e ata Pamplona e liderando unha coalición peninsular para resistir Córdoba, e só perdendo a súa posición como consecuencia dunha traxedia militar.
Notas
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Christensen, Martin Iversen (1999). "Women in power 750-1000". Worldwide Guide to Women in Leadership.
- ↑ Carriedo Tejedo, Manuel (2001). "Una reina sin corona en 959–973: la infanta Elvira, hija de Ramiro II". TIerras de León: Revista de la Diputación Provincial: 117–138.
- ↑ Carmi Parsons, John (1993). Medieval Queenship. St. Martin´s Press New York. ISBN 978-1-137-08859-8.
- ↑ K. Pick, Lucy (2002). "Dominissima prudentissima: Elvira, First Queen-Regent of León". Religion, Text and Society in Medieval Spain and Northern Europe: 38–69.
