Codia oceánica

As cores indican a idade da codia oceánica, na que o vermello indica a idade máis nova, e o azul indica a máis vella. As liñas representan os límites entre placas tectónicas.

A codia oceánica é a capa máis externa da porción oceánica dunha placa tectónica. Está composta pola codia oceánica superior, con lavas almofadadas e un complexo de diques, e a codia oceánica inferior, composta por troctolitas, gabros e cúmulos ultrabásicos.[1][2] A codia oceánica (e a continental) está por riba da capa superior sólida do manto. A codia oceánica e esta capa do manto constitúen en conxunto a litosfera oceánica.

A codia oceánica está composta principalmente por rochas básicas (máficas), que son ricas en ferro e magnesio. É máis delgada que a codia continental, cun grosor de xeralmente de menos de 10 km; pero é máis densa, cunha densidade media duns 3,0 g/cm3[3] en oposición á codia continental, que ten unha densidade duns 2,7 g/cm3.[4]

A parte superior da codia oceánica é o resultado do arrefriamento do magma derivado do material do manto que hai baixo a placa. O magma é inxectado no centro de extensión do fondo, e consta principalmente dunha papa cristalina parcialmente solidificada derivada das inxeccións iniciais, formando lentes de magma que son a fonte dos diques laminares que alimentan as lavas almofadadas que están enriba.[5] A medida que as lavas arrefrían, son en moitos casos modificadas quimicamente pola presenza de auga mariña.[6] Estas erupcións ocorren principalmente nas dorsais oceánicas, pero tamén en puntos quentes espallados polo océano, e incluso en raras pero poderosas emisións de basalto de inundación (fluxos basálticos). Porén, a maior parte do magma cristaliza a maior profundidade, na codia oceánica inferior. Alí, o novo magma que fai intrusión pode mesturarse e reaccionar coa papa cristalina e rochas.[7]

Composición

Aínda que non se perforou añinda unha sección completa da codia oceánica, os xeólogos acumularon probas que serven para entender a estrutura da codia oceánica. As estimacións da súa composición están baseadas en análises de ofiolitas (as secuencias ofiolíticas son seccións da codia oceánica que foron empuxadas cara a arriba e agora forman parte dos continentes), comparacións da estrutura sísmica da codia oceánica con determinacións de laboratorio de velocidades sísmicas en tipos coñecidos de rochas, e mostras recollidas do propio fondo oceánico por submerxibles, dragas (especialmente nas cristas das dorsais e zonas de fractura) e perforacións.[8] De acordo con experimentos da física dos minerais, a presións mantélicas baixas, a codia oceánica faise máis densa que o manto que a rodea.[9] A codia oceánica é significativaemnte máis simple que a continental e xeralmente pode dividirse en tres capas.

  • Capa 1. Como media ten un grosor de 0,4 km. Consta de sedimentos non consolidados ou semiconsolidados, xeralmente é unha capa delgada ou incluso ausente preto das dorsais, pero faise máis grosa a medida que nos afastamos dela (e o fondo se vai facendo máis antigo).[10] Preto das marxes continentais o sedimento é terríxeno, o que significa que deriva de zonas continentais, pero no mar profundo lonxe da costa os sedimentos están compostos de pequenas cunchas de organismos mariños, xeralmente calcarias e silíceas, ou pode estar feito de cinza volcánica e sedimentos terríxenos transportados ata alí por correntes de turbidez.[11]
  • Capa 2. Pode dividirse en dúas subcapas: capa 2A, na parte superior, de 0,5 km de grosor, é a capa máis volcánica formada por basalto finamente cristalino, xeralmente en forma de lavas almofadadas; e capa 2B, debaixo, de 1,5 km de grosor, composta de diques de diabase.[12]
  • Capa 3. Formada a partir de magma que arrefriou lentamente baixo a superficie formando rochas plutónicas e consta de gabros de gran groso e cúmulos de rochas ultrabásicas (ou ultramáficas).[1] Constitúe aproximadamente dous terzos de todo o volume da codia oceánica con case 5 km de grosor.[13]

Debaixo destes gabros e separado pola descontinuidade de Mohorovicic (por tanto, xa correspondientes ao manto) encóntranse os cúmulos de peridotitas formadas na base da cámara magmática e son as rochas máis densas da secuencia. Finalmente, encóntranse peridotitas tectonizadas separadas das outras polo chamado Moho petrolóxico debido á diferenza de xénese na súa formación. Caracterizanse pola existencia de foliacións ou lineacións formadas como consecuencia do fluxo. Estas foliciacións e lineacións permiten en certa medida coñecer o tipo de dorsal na que se formaron.

Xeoquímica

As rochas volcánicas máis voluminosas do fondo oceánico son os basaltos das dorsais, que derivan de magmas toleíticos baixos en potasio. Estas rochas teñen concentracións baixas de ións grandes de elementos litófilos, elementos de terras raras lixeiros, elementos volatiles e outros elementos moi incompatibles. Poden encontrarse basaltos enriquecidos con elementos incompatibles, pero están asociados a puntos quentes de dorsal, como nos arredores das illas Galápagos, os Azores e Islandia.[14]

Sección típica das rochas da codia oceánica (sedimentos e ofiolitas).

Xeomorfoloxía

Nos fondos oceánicos podemos atopar a seguintes formacións:

Dorsais oceánicas

As dorsais oceánicas son grandes elevacións duns 3 000 m sobre o fondo oceánico por onde sae magma e o fondo se expande. Encóntranse nos bordos de placas litosféricas (diverxentes ou construtivos), asociadas a volcáns submarinos.

Chairas abisais

As chairas abisais son grandes extensións planas sobre as que encontramos montes submarinos e guyots.

Guyots e pitóns

Son montes submarinos de cimas planas (guyots) ou agudas (pitóns). A cima dos guyots foi erosionada cando se encontraba a nivel do mar.

Fosas abisais

Son fisuras estreitas e fondas onde se poden acumular gran cantidade de sedimentos. Localízanse nos bordos de placa converxentes destrutivos con subdución, preto dun continente ou dun arco de illas. Están asociadas a terremotos. Un exemplo é a fosa das Marianas, fronte ás illas Marianas, que é a máis profunda do mundo. Nas fosas abisais destrúese a codia oceánica ao penetrar no manto.

Formación e destrución

A codia oceánica segue un ciclo de construción e destrución. Está formandose decote nas dorsais oceánicas e destruíndose nas zonas de subdución. As placas diverxen (sepáranse) nas dorsais, o magma ascende ao manto superior e á codia. A litosfera, a medida que se move desde a dorsal, faise máis fría e densa, e os sedimentos vanse acumulando sobre ela. A litosfera oceánica máis nova está nas dorsais oceánicas, e a súa idade é progresivmene máis vella canto máis lonxe da dorsal.[15]

Cando o material do manto ascende, arrefría e funde, debido a que o descenso da presión á que está sometido fai que se cruce o punto de solidus da rocha. A cantidade de fusión producida depende só da temperatura do material do manto que ascende. Por tanto, a maioría da codia oceánica é do mesmo grosor (7±1 km). As dorsais que se expanden moi lentamente (<1 cm/ano de media) producen codia máis delgada (de 4–5 km de grosor), xa que o manto ten a posibilidade de arrefriar ao ascender e así cruza o punto de solidus e funde a menor profundidade, producindo menos fusión e unha codia máis delgada. Un exemplo disto é a dorsal de Gakkel no Océano Glacial Ártico. Unha codia máis grosa que a codia normal encóntrase sobre as plumas do manto, xa que o manto está máis quente e, por tanto, cruza o solidus e funde a maiores profundidades, creando máis fusión e unha codia máis grosa. Un exemplo disto é Islandia, onde os grosores da codia son de ~20 km.[16]

A idade da codia oceánica pode utilizarse para estimar o grosor (térmico) da litosfera, xa que a codia oceánica nova non tivo tempo dabondo para que arrefriase o manto que hai debaixo, mentres que a codia oceánica vella ten un manto litosférico máis groso debaixo.[17] A litosfera oceánica subduce nos chamados límites converxentes ou destrutuvos (destrutivos de litosfera oceánica). Estes límites poden aparecer entre a litosfera oceánica dunha placa e a continental doutra ou entre litosfera oceánica e litosfera oceánica de dúas placas que chocan. Na primeira situación, a litosfera oceánica sempre é a que subduce porque a litosfera continental é menos densa. O proceso de subdución destrúe a litosfera oceánica máis vella, que penetra no manto, así que a codia oceánica raramente ten máis de 200 millóns de anos de antigüidade (tempo máximo que adoita tardar en subducir desde que se formou).[18] O proceso de formación e destrución de supercontinentes por medio de repetidos ciclos de creación e destrución de codia oceánica denomínase ciclo de Wilson.

A codia oceánica a grande escala máis vella encóntrase no oeste do Pacífico e noroeste do Atlántico, ambas entre os 180 e 200 millóns de anos. Porén, partes do leste do mar Mediterráneo son restos do moito máis vello océano de Tetis, e chegan a ter de 270 a 340 millóns de anos.[19][20][21]

Anomalías magnéticas

Artigos principais: Expansión do fondo oceánico e Paleomagnetismo.

A codia oceánica mostra un padrón de bandas magnéticas nas rochas do seu fondo, paralelo ás dorsais oceánicas, que quedou "conxelado" (conservado) no basalto. O padrón simétrico de bandas magnéticas positivas e negativas orixinouse pola creación de novo fondo oceánico na dorsal.[22] As novas rochas que se forman a partir do magma que sae das dorsais fan que se expanda lentamente o fondo. Cando o magma arrefría forma rochas cuxas partículas férricas quedan coa orientación que tiña o campo magnético terrestre no momento da súa formación. Como o campo magnético terrestre inverte a súa polaridade cada certo tempo, as rochas de cada época poden ter unha polaridade igual á actual ou contraria, formándose as bandas de rochas simétricas con polaridades alternantes sucesivamente positivas e negativas.

Notas

  1. ↑ 1,0 1,1 Gillis et al (2014). Primitive layered gabbros from fast-spreading lower oceanic crust. Nature 505, 204-208
  2. ↑ Pirajno F. (2013). Ore Deposits and Mantle Plumes. Springer. p. 11. ISBN 9789401725026. 
  3. ↑ Rogers, N.; Blake, S.; Burton, K. An introduction to our dynamic planet. Cambridge University Press. p. 19. ISBN 978-0-521-49424-3. Consultado o January 2008. 
  4. ↑ Cogley 1984
  5. ↑ Sinton J.M.; Detrick R.S. (1992). "Mid‐ocean ridge magma chambers" (PDF). Journal of Geophysical Research 97 (B1): 197–216. Bibcode:1992JGR....97..197S. doi:10.1029/91JB02508. 
  6. ↑ H. Elderfield (2006). The Oceans and Marine Geochemistry. Elsevier. pp. 182–. ISBN 978-0-08-045101-5.
  7. ↑ Lissenberg, C. J., MacLeod, C. J., Horward, K. A., and Godard, M. (2013). Pervasive reactive melt migration through fast-spreading lower oceanic crust (Hess Deep, equatorial Pacific Ocean). Earth Planet. Sci. Lett. 361, 436–447. doi: 10.1016/j.epsl.2012.11.012
  8. ↑ Kodaira, S., Noguchi, N., Takahashi, N., Ishizuka, O., & Kaneda, Y. (2010). Evolution from fore‐arc oceanic crust to island arc crust: A seismic study along the Izu‐Bonin fore arc. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 115(B9), N/a.
  9. ↑ Li, M., & McNamara, A. (2013). The difficulty for subducted oceanic crust to accumulate at the Earth's core‐mantle boundary. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 118(4), 1807-1816.
  10. ↑ Peter Laznicka (2 September 2010). Giant Metallic Deposits: Future Sources of Industrial Metals. Springer Science & Business Media. pp. 82–. ISBN 978-3-642-12405-1.
  11. ↑ D. R. Bowes (1989) The Encyclopedia of Igneous and Metamorphic Petrology, Van Nostrand Reinhold ISBN 0-442-20623-2
  12. ↑ Yildirim Dilek (1 de xaneiro de 2000). Ofiolites and Oceanic Crust: New Insights from Field Studies and the Ocean Drilling Program. Geological Society of America. pp. 506–. ISBN 978-0-8137-2349-5.
  13. ↑ Jon Erickson (14 de maio de 2014). Plate Tectonics: Unraveling the Mysteries of the Earth. Infobase Publishing. pp. 83–. ISBN 978-1-4381-0968-8.
  14. ↑ Clare P. Marshall, Rhodes W. Fairbridge (1999) Encyclopedia of Geochemistry, Kluwer Academic Publishers ISBN 0-412-75500-9
  15. ↑ "Understanding plate motions [This Dynamic Earth, USGS]". pubs.usgs.gov. Consultado o 2017-04-16. 
  16. ↑ C.M.R. Fowler (2005) The Solid Earth (2nd Ed.), Cambridge University Press ISBN 0-521-89307-0
  17. ↑ McKenzie, Dan; Jackson, James; Priestley, Keith (May 2005). "Thermal structure of oceanic and continental lithosphere". Earth and Planetary Science Letters (Elsevier) 233 (3-4). 
  18. ↑ Condie, K.C. 1997. Plate Tectonics and Crustal Evolution (4th Edition). 288 page, Butterworth-Heinemann Ltd.
  19. ↑ Müller, R. Dietmar (April 2008). "Age, spreading rates, and spreading asymmetry of the world's ocean crust". Geochemistry, Geophysics, Geosystems (American Geophysical Union) 9 (4). 
  20. ↑ Benson, Emily (15 August 2016). "World’s oldest ocean crust dates back to ancient supercontinent". www.newscientist.com. New Scientist. Consultado o 11 September 2016. 
  21. ↑ "Researcher uncovers 340 million year-old oceanic crust in the Mediterranean Sea using magnetic data". www.sciencedaily.com. Science Daily. 15 August 2016. Consultado o 11 September 2016. 
  22. ↑ Pitman, W. C.; Herron, E. M.; Heirtzler, J. R. (1968-03-15). "Magnetic anomalies in the Pacific and sea floor spreading". Journal of Geophysical Research (en inglés) 73 (6): 2069–2085. Bibcode:1968JGR....73.2069P. ISSN 2156-2202. doi:10.1029/JB073i006p02069. 

Véxase tamén

Outros artigos

Bibliografía

Read other articles:

Red-light districts in Belgium

Prostitution is legal in Belgium, but related activities such as organising prostitution and other forms of pimping are illegal.[1] Enforcement varies, and in some areas brothels are unofficially tolerated. Most of the red-light districts (RLDs) in Belgium are made up of windows (where the prostitutes sit, usually scantily dressed, trying to entice customers in) although some street prostitution does occur. Red-light districts by city Brussels Rue d'Aerschot, Brussels The main red li...

 

Emilia Contessa

Hj.Emilia ContessaHj. Emilia Contessa sebagai Anggota Dewan Perwakilan Daerah Republik Indonesia periode 2014–2019 Anggota Dewan Perwakilan DaerahRepublik IndonesiaMasa jabatan1 Oktober 2014 – 30 September 2019Perolehan suara1.660.542 (2014)[1]Daerah pemilihanJawa Timur Informasi pribadiLahirNur Indah Citra Sukma Munsyi27 September 1957 (umur 66)Muncar, BanyuwangiKebangsaanIndonesiaPartai politikPartai Amanat Nasional (sejak 2019)Afiliasi politiklainnyaPartai Persatu...

 

Pemilihan umum Bupati Luwu Utara 2020

Pemilihan Umum Bupati Luwu Utara 202020159 Desember 2020[1]Kandidat   Calon Indah Putri Indriani M. Thahar Rum Arsyad Kasmar Partai Partai Golongan Karya NasDem Gerindra Pendamping Suaib Mansur Rahmat Laguni Andi Sukma Peta persebaran suara Peta Sulawesi Selatan yang menyoroti Kabupaten Luwu Utara Bupati dan Wakil Bupati petahanaIndah Putri Indriani danM. Thahar Rum Partai Gerakan Indonesia Raya Bupati dan Wakil Bupati terpilih Indah Putri Indriani dan Suaib Mansur Partai Golong...

Arguenon

l'Arguenon L'embouchure de l'Arguenon entre les communes de Créhen et Saint-Cast-le-Guildo. Cours de l'Arguenon. Caractéristiques Longueur 53,36 km [1] Bassin 534 km2 [1] Bassin collecteur l'Arguenon Débit moyen 4,83 m3/s [réf. nécessaire] Régime pluvial océanique Cours Source source · Localisation commune du Gouray · Altitude 200 m · Coordonnées 48° 19′ 11″ N, 2° 31′ 17″ O Embouchure la Manche près de Saint...

 

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁�...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

أسافا باول

أسفا باول Asafa Powell (بالإنجليزية: Asafa Powell)‏  أسافا باول بالدوري الماسي 2010 معلومات شخصية الميلاد 23 نوفمبر 1982سانت كاترين الطول 1.88 م الجنسية  جامايكا الوزن 88 كغ الحياة العملية المدرب ستيفن فرانسيس المهنة عداء سريع،  ومنافس ألعاب قوى  سنوات النشاط 2002 إلى اليوم الرياضة 10...

 

Dome

Architectural element similar to the hollow upper half of a sphere; there are many types For other uses, see Dome (disambiguation). Part of a series onDomes Symbolism History of Early and simple domes Persian domes Roman and Byzantine domes Medieval Arabic and Western European domes Italian Renaissance domes South Asian domes Early modern period domes Modern period domes Styles Cloister vault Geodesic dome Onion dome Elements Coffer Cupola Lantern Muqarnas Oculus Pendentive Rotunda Squinch Th...

 

Brown v. Board of Education

1954 U.S. Supreme Court decision 1954 United States Supreme Court caseBrown v. Board of EducationSupreme Court of the United StatesArgued December 9, 1952Reargued December 8, 1953Decided May 17, 1954Full case nameOliver Brown, et al. v. Board of Education of Topeka, et al.Citations347 U.S. 483 (more)74 S. Ct. 686; 98 L. Ed. 873; 1954 U.S. LEXIS 2094; 53 Ohio Op. 326; 38 A.L.R.2d 1180DecisionOpinionCase historyPriorJudgment for defendants, 98 F. Supp. 797 (D. Kan. 1951); probable jurisdiction ...

Copenhagen Consensus

Welfare economics project This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Copenhagen Consensus – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2021) (Learn how and when to remove this message) This article is about a project by economists. For the UN climate change document, see Copenhagen Accord. For the scientific consensus on climate change, s...

 

Lettuce

Species of annual plant of the daisy family, most often grown as a leaf vegetable For other uses, see Lettuce (disambiguation). Lettuce A field of iceberg lettuces in California Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Eudicots Clade: Asterids Order: Asterales Family: Asteraceae Genus: Lactuca Species: L. sativa Binomial name Lactuca sativaL. Synonyms[1][2] Lactusca scariola var. sativa (Moris) L. scariola var. integra...

 

Elliptic surface

In mathematics, an elliptic surface is a surface that has an elliptic fibration, in other words a proper morphism with connected fibers to an algebraic curve such that almost all fibers are smooth curves of genus 1. (Over an algebraically closed field such as the complex numbers, these fibers are elliptic curves, perhaps without a chosen origin.) This is equivalent to the generic fiber being a smooth curve of genus one. This follows from proper base change. The surface and the base curve are ...

2023 Argentine general election

You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Spanish. (April 2024) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate text that appears unreliable or low...

 

Teorema de Brianchon

Teorema de Brianchon En geometría, el teorema de Brianchon, nombrado así en honor a Charles Julien Brianchon (1783-1864), establece lo siguiente: Sea ABCDEF un hexágono formado por seis rectas tangentes de una sección cónica. Entonces, los segmentos AD, BE, CF se intersecan en un solo punto P. El punto de intersección P se denomina punto de Brianchon. El teorema de Brianchon se cumple en el plano afín y en el plano proyectivo real. Sin embargo, su enunciado en el plano afín puede ser ...

 

Associazione Sportiva Cosenza 1968-1969

Voce principale: Nuova Cosenza Calcio. Associazione Sportiva CosenzaStagione 1968-1969Sport calcio Squadra Cosenza Allenatore Oscar Montez poi Francesco Del Morgine Presidente Francesco Guido Serie C10º posto nel girone C. Maggiori presenzeCampionato: Alduina (37) Miglior marcatoreCampionato: Alduina (9) 1967-1968 1969-1970 Si invita a seguire il modello di voce Questa pagina raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazione Sportiva Cosenza nelle competizioni ufficiali della stagio...

Utique

Utiqueأوتيك Vue du site d'Utique. Localisation Pays Tunisie Coordonnées 37° 03′ 25″ nord, 10° 03′ 43″ est Géolocalisation sur la carte : Tunisie UtiqueUtique modifier  Utique (arabe : أوتيك) est un site archéologique localisé à l'emplacement d'une ancienne cité portuaire fondée par les Phéniciens dans l'Antiquité. Il est situé dans le nord de l'actuelle Tunisie, à une trentaine de kilomètres au nord-ouest de Carthag...

 

Pope Innocent XI

Head of the Catholic Church from 1676 to 1689 Pope BlessedInnocent XIBishop of RomePortrait by Jacob Ferdinand Voet, 1670sChurchCatholic ChurchPapacy began21 September 1676Papacy ended12 August 1689PredecessorClement XSuccessorAlexander VIIIPrevious post(s) Referendary of the Apostolic Signatura (1642–1645) Governor of Macerata (1644–1645) Prefect of the Apostolic Signatura (1647–1650) Legate of Ferrara (1648–1651) Bishop of Novara (1650–1656) Camerlengo of the Sacred College of Car...

 

Francesco Morano

This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (August 2018) (Learn how and when to remove this message) His EminenceFrancesco MoranoSecretary of the Apostolic SignaturaChurchCatholic ChurchAppointed20 December 1935Term ended14 December 1959PredecessorFederico Cattani AmadoriSuccessorVittorio BartoccettiOther post(s)Cardinal...

Vossestrand

Former municipality in Hordaland, Norway Former municipality in Hordaland, NorwayVossestrand Municipality Vossestrand heradFormer municipalityVossestranden herred  (historic name)Hordaland within NorwayVossestrand within HordalandCoordinates: 60°48′N 06°36′E / 60.800°N 6.600°E / 60.800; 6.600CountryNorwayCountyHordalandDistrictVossEstablished1 Jan 1868 • Preceded byVoss MunicipalityDisestablished1 Jan 1964 • Succeeded byVoss Mu...

 

Donald Judd

American artist (1928–1994) Donald JuddBornDonald Clarence Judd(1928-06-03)June 3, 1928Excelsior Springs, Missouri, USDiedFebruary 12, 1994(1994-02-12) (aged 65)New York City, USEducationCollege of William and Mary, Columbia University School of General Studies, Art Students League of New YorkKnown forSculptureMovementMinimalismSpouse Julie Finch ​ ​(m. 1964; div. 1978)​Partner(s)Lauretta VinciarelliMarianne StockebrandChildren2Patro...