Clematis vitalba

Clematis vitalba [1] é unha especie de clemátide (xénero: Clematis, na familia das ranunculáceas); unha planta rubideira orixinaria de Europa. Aparece nos bosques galegos.

Vista xeral da planta cos froitos.
Detalle da planta cos froitos.

Descrición

É un arbusto rubideiro que acada a altura das árbores (até 15 0u 20 metros), caracterizado por unha casca que se desprende a fitas. Ten follas compostas con pecíolo volúbel. As flores son apétalas recendentes de cor branca (tamén azul ou violeta) formadas por catro sépalos (formando falsos pétalos), reunidas en panículas.

Distribución e hábitat

É natural de Europa onde medra nos bosques, clareiros, estremeiros e derregas onde prefire dos terreos calcarios.

En Galiza a herba doncela encóntrase nas rexións máis orientais das provincias de Lugo e Ourense.[2]

Propiedades

Principios activos
Contén protoanemonina. Saponósidos derivados do ácido oleanólico e da hederaxenina. Outras fontes: clementina, clemetitol, caulosaponina, fitosterol, ácidos, alcois, resina, estigmasterina.[4]
Indicacións
a protoanemonina conférelle unha potente acción como rubefaciente e analxésico. Indicado para inflamacións osteoarticulares, neuralxias. En forma de pomada é revulsivo e antálxico en numerosas doenzas. O zume introducido nos buracos do nariz produce alivio nas hemicranias, mais pode destruír a mucosa.[4]

Pode producir dermatite de contacto. O zume das follas ten unha acción vesicante, e incluso pode producir ulceracións. A protoanemonina absórbese tamén por vía cutánea, polo que poden producirse fenómenos de intoxicación xeneralizados. Se se inxire provoca gastroenterite con diarreas, náuseas, lesión renal e incluso a morte por parálise respiratoria.[4]

Froito.
Sementes.

Taxonomía

Clematis vitalba foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 1: 544, no ano 1753.[5]

Citoloxía

Números cromosomáticos de Clematis vitalba (Fam. Ranunculaceae) e táxones infraespecificos: 2n=16[6]

Etimoloxía

Clematis: nome xenérico que provén do grego antigo klɛmətis.[7] (klématis) "planta que gabea".

vitalba: epíteto latino que significa "de cor viño branco".[8]

Sinonimia
  • Anemone vitalba (L.) K.Krause
  • Clematis bannatica Schur
  • Clematis bellojocensis Gand.
  • Clematis crenata Jord.
  • Clematis dumosa Salisb.
  • Clematis dumosa Gand.
  • Clematis odontophylla Gand.
  • Clematis pilosa Dulac
  • Clematis scandens Borkh.
  • Clematis sepium Lam.
  • Clematis taurica Besser ex Nyman
  • Clematis transiens Gand.
  • Clematitis vitalba (L.) Moench
  • Viorna clematitis Garsault[9]

Nome común

Notas

  1. ↑ Nome vulgar en Termos esenciais de botánica, Universidade de Santiago de Compostela, 2004 e Gran dicionario Xerais da lingua galega Vigo, Xerais, 2009
  2. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para clemátide.
  3. ↑ Dr. Berdonces I Serra. Rhus aromatica. Gran Enciclopecia de las Plantas Medicinales (Tikal ediciones). p. 321. ISBN 84-305-8496-X. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 "Clematis vitalba". Plantas útiles: Linneo. Arquivado dende o orixinal o 01 de decembro de 2009. Consultado o 5 de febreiro de 2010. 
  5. ↑ Clematis vitalba en Trópicos
  6. ↑ Números cromosomáticos de plantas occidentales, 261-269. Ruíz de Clavijo Jiménez, E. & C. Galán Soldevilla. Anales Jard. Bot. Madrid 40(2): 445-450 (1984).
  7. ↑ Sunset Western Garden Book. 1995. pp. 606–7. 
  8. ↑ En Epítetos Botánicos
  9. ↑ Clematis vitalba en PlantList
  10. ↑ Nomes vulgares en Termos esenciais de botánica, Universidade de Santiago de Compostela, 2004 e Gran dicionario Xerais da lingua galega Vigo, Xerais, 2009
  11. ↑ Gran dicionario Xerais da lingua galega, Vigo, Xerais, 2009

Véxase tamén

Bibliografía

  1. Flora of North America Editorial Committee, e. 1997. Magnoliidae and Hamamelidae. 3: i–xxiii, 1–590. In Fl. N. Amer.. Oxford University Press, Nova York.
  2. Hitchcock, C. L., A. Cronquist, M. Ownbey & J. W. Thompson. 1984. Salicaceae to Saxifragaceae. Part II. 597 pp. In Vasc. Pl. Pacific N.W.. University of Washington Press, Seattle.