Fir Bholg

I Miotaseolaíocht na nGael, an ceathrú dream de lonnaitheoirí na hÉireann ab ea na Fir Bholg (Sean-Ghaeilge Fir Bolg[1]). Ba shliocht de mhuintir Neimhidh iad, dream lonnaitheoirí níos luaite arbh éigean dóibh an tír a thréigean agus scaip ar fud an domhain. D'imigh roinnt díobh go dtí An Ghréig agus d'éirigh ina bhFir Bholg, agus d'fhill i ndeireadh na dála ar ais go hÉirinn neamháitithe. B'é Eochaid mac Eirc a rí ba thábhachtaí. Lean siad i réim go dtí teacht na dTuath Dé Danann, a chloígh iad sa chéad Cath Maighe Tuireadh.[2]

Toscairí na bhFear Boilg agus na dTuath Dé Danann ag cruinniú roimh Chath Maighe Tuireadh, léaráid le Stephen Reid in T. W. Rolleston's Myths & Legends of the Celtic Race, 1911

Sanasaíocht

Tuigtear de ghnáth gurb ionann Fir Bholg agus "fir na málaí", nó b'fhéidir "fir na ngoilí". Moladh chomh maith gur chiallaigh an t-ainm ar dtús "fir ag 'bolgadh' nó ag 'borradh' le fíoch catha".[3] D'fhéadadh é go bhfuil an t-ainm bunaithe ar, agus gaolmhar le, Belgae.[3]

Seanscéalta

I Leabhar Gabhála na hÉireann (LGÉ), insítear gur tháinig sé dhream lonnaitheoirí go hÉirinn, ceann ar cheann. Díothaíodh, nó b'éigean dóibh an tír a thréigean, an chéad trí dhream acu — muintir Cheasrach, mhuintir Pharthaláin, agus muintir Neimhidh. Níor tháinig slán ach tríocha cúige den dream feargach sin, muintir Neimhidh. Theith grúpa amháin acu go dtí tuaisceart an domhain, agus agus ba shinsir iad na dTuath Dé Danann, príomhdhéithe págánach na hÉireann; theith grúpa eile go dtí An Bhreatain; agus theith grúpa eile fós go dtí An Ghréig, agus ba shinsir na bhFear Bholg iad. Deirtear go f dhá fo-dhream dóibh ann, na Fir Domnann agus na Fir Gáilióin.

Cuireadh i ndaoirse iad na Fir Bholg ag muintir na Gréige, agus b'éigean dóibh málaí cré a iompair, agus dá bharr a n-ainm 'Fir Bholg'. Sa scéal Chéad-Chath Maighe Tuireadh, insítear gur cuireadh iallach orthu lonnú ar talamh charraigeach, ach rinne goirt thorthúla di as an méid ithreach a leag siad uirthi.

Tar éis iad bheith faoi chois le 230 bliain anuas, thréig siad An Ghréig san am céanna is a d'fhág na hIosraeilítigh An Éigipt. Faoi cheannas cúigear taoiseach, sheol siad go dtí an Ibéir, go háirithe an Ghailís, agus as sin anonn go hÉirinn. Roinn siad an tír ina Cúigí na hÉireann: Gann i dtuaisceart na North Mumhan, Seanghann i ndeisceart na Mumhan, Geanann i gConnacht, Ruadhraí i nUlaidh agus Sláine i Laighin. Bhunaigh siad an t-Ard Ríogacht agus bhí siad i réim in Éirinn le tríocha bliain is a seacht anuas, naonúr rí go hiomlán. Dúradh gur rí gan locht é an rí deireanach, Eochaidh mac Eirc.

Ag deireadh na 37 bliain seo, tháinig na Tuath Dé ar an bhfód in Éirinn. D'éiligh a rí, Nuadha, go dtuga dóibh leath den oileáin, ach dhiúltaigh Eochaid. Tháinig siad chun troda ag Binn Sléibhte[4] — an Chéad Chath Maighe Tuireadh — ar feadh ceithre lá. Le linn an chatha, thug laoch na bhFear Bolg Sreang, a dhúshlán chomhrac aonair do Nuada. Bhain Sreang a lámh dheas de Nuada le buille amháin dá chlaíomh. Cloíodh i ndeireadh na dála na Fir Bholg áfach agus mharaigh Mór-Ríoghain a rí, Eochaidh, cé gur chosc Sreang a scriosta iomlán.[5] De réir roinnt téacsanna, theith siad Éire,[6] ach de réir eile, thairg na Tuatha Dé ceathrú den tír dóibh féin, agus thogh siad Connacht. Is beag trácht a fhaightear fúthu as seo amach sna scéalta miotasacha.[7]

Stair agus bréagstair

Táthar ar aon ghuth inniu i measc scoláirí nach stair ach miotas nó bréagstair 'séard le fáil i Leabhar Gabhála na hÉireann.[2] Meastar go raibh sé ar intinn ag a scríbhneoirí scéal bunúis na hÉireann a insint, agus an miotas dúchais a thabhairt le dearcadh Chríostaí na staire.[8][9] Cuirtear na Fir Bholg ar chomhchéim leis na hIosraeilítigh, ag éalú na daoirse agus ag dul i mbun turais mhóir go dtí 'Tír Tairngire'. Tá cumhachtaí draíochta ag na déithe págánta, na Tuatha Dé Danann.

Insítear san Historia Brittonum — a scríobhadh níos luaite ná an Leabhar Gabhála — nach raibh ach trí dhream lonnaitheoirí ar Éirinn: muintir Pharthaláin, muintir Neimhidh, agus na Gaeil. Déantar trácht ámh ar ceannaire darb ainm Builc agus a mhuintir, a raibh oileán darb ainm Eubonia, a chreidtear gurbh Oileán Mhanann é, bainte aige.[3] Moltar gur mhéadaigh an Leabhar Gabhála líon na lonnaitheoirí go sé cinn, na Fir Bholg ina measc, chun teacht le Sex Aetates Mundi.[10]

Mhol scoláirí eile ag an am céanna nach ndearna na scríbhneoirí ach cine ficseanúil, na Fir Bholg, a ainmniú as cine stairiúil, na Belgae, a bhíodh ina gcónaí i dtuaisceart na Gaille.[3] Mhol eile fós amhail is T. F. O'Rahilly, gur mhuintireacha stairiúla an tseansaoil iad na Fir Bholg (Belgae), Fir Domnann (Dumnonii) agus Fir Gáilióin (Laighin) a tháinig go hÉirinn sna seanlaethanta.[11]

Mhol John Rhys agus Stewart Macalister gurbh ionann na Fir Bholg agus na Fomhóraigh.[12] Sna seanscéalta, níor bhuail an dá dhream seo le chéile.

Féach freisin

Tuilleadh le léamh

  • Arbois de Jubainville, Henri d' (1884) Le Cycle mythologique irlandais. Osnabrück: Zeller
  • Wilde, Sir William R. (1867) Loch Corrib, Its Shores and Islands. Baile Átha Cliath: McGlashan & Gill, cuid viii
  • Arrowsmith, Nancy, agus Moorse, George (1977) Field Guide to the Little People. Londain: Macmillan

Foinsí

  • Carey, John (1998) "Fir Bolg: a Native Etymology Revisited" in: Cambridge Medieval Celtic Studies 16 (Winter 1998), ll. 77–83.
  • Squire, Charles (190-?) Celtic Myth and Legend, Londain: Gresham

Craobh ghinealaigh

 
Neimheadh
 
 
 
 
 
Starn
 
 
 
 
 
Simeon
 
 
 
 
 
Lóch
 
 
 
 
 
*Deal
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ruadhraí
 
Gann
 
Geanann
 
Seanghann
 
Sláine
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Starn
 
 
 
 
 
Rionnal
 
Faidhbín
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fiacha
 
 
 
 
 
Erc
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eochaidh

Tagairtí

  1. ↑ Bolg ar eDIL
  2. ↑ 2.0 2.1 Carey, John. The Irish National Origin-Legend: Synthetic Pseudohistory. University of Cambridge, 1994, ll. 1–4
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Koch, John T.. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2006, ll. 749-750
  4. ↑ Pass of Balgatan as Béarla
  5. ↑ Ellis, Peter Berresford (2002) The Mammoth Book of Celtic Myths and Legends, ll. 28. Constable & Robinson
  6. ↑ Koch, lch. 1327
  7. ↑ Squire Celtic Myth and Legend, ll. 47-77
  8. ↑ Carey, ll. 1–4, 24
  9. ↑ Koch, lch. 1130
  10. ↑ Sjoestedt, Marie-Louise (1949). Celtic Gods and Heroes. Dover Publications, 2000, lch. 3
  11. ↑ O'Rahilly, T. F. (1946) Early Irish History and Mythology, Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath.
  12. ↑ Ériu, Vols 39-41. Acadamh Ríoga na hÉireann, 1988, lch. 38


Réamhtheachtaí
Neimheadh 		Lonnaitheoirí miotasacha na hÉireann Comharba
Tuatha Dé Danann


Read other articles:

List of former WWE personnel (D–H)

WWE is a sports entertainment company based in Stamford, Connecticut.[1] Former employees (family name letters D–H) in WWE consist of professional wrestlers, managers, play-by-play and color commentators, announcers, interviewers, referees, trainers, script writers, executives, and board of directors. WWE talents' contracts range from developmental contracts to multi-year deals.[2] They primarily appeared on WWE television programming, pay-per-views, and live events, and ta...

 

Herbarium Acehense

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2022. Herbarium Acehense adalah sebuah herbarium yang terletak di Kota Banda Aceh yang dibangun sebagai tempat penelitian, pendidikan dan acuan determinasi tumbuhan di Provinsi Aceh dan Pulau Sumatra. Pendirian Herbarium Acehense sejak tahun 2000 dan dikelol...

 

حوزة علمية

في هذه المقالة ألفاظ تعظيم تمدح موضوع المقالة، وهذا مخالف لأسلوب الكتابة الموسوعية. فضلاً، أَزِل ألفاظ التفخيم واكتفِ بعرض الحقائق بصورة موضوعية ومجردة ودون انحياز. (نقاش)جزء من سلسلة مقالات حولالشيعة العقيدة توحيد الله الإيمان بالملائكة الإيمان بالكتب السماوية الإيمان ...

Westmont, New Jersey

Populated place in Camden County, New Jersey, US Census-designated place in New Jersey, United StatesWestmont, New JerseyCensus-designated placeThe former Westmont Theater, now a gym, is located on Haddon AvenueWestmontLocation in Camden CountyShow map of Camden County, New JerseyWestmontLocation in New JerseyShow map of New JerseyWestmontLocation in the United StatesShow map of the United StatesCoordinates: 39°54′30″N 75°03′19″W / 39.9082447°N 75.0551620°W...

 

Sidney Govou

Sidney Govou Govou pada 2018Informasi pribadiNama lengkap Sidney Rodrigue Noukpo Govou[1]Tanggal lahir 27 Juli 1979 (umur 44)Tempat lahir Le Puy-en-Velay, PrancisTinggi 1,75 m (5 ft 9 in)Posisi bermain Penyerang / Penyerang SayapKarier junior1992–1996 Brives-Charensac1996–1997 CO Le Puy1997–2000 LyonKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2000–2010 Lyon 292 (49)2010–2011 Panathinaikos 24 (3)2011–2013 Évian 36 (1)2013–2014 Lyon B 2 (0)2014–2015 Monts d...

 

Powwow

Native American and First Nations cultural dance gathering This article is about Native American/First Nations gatherings. For other uses, see Powwow (disambiguation). Grand Entry at the 1983 Omaha Pow-wow Men's traditional dancers, Montana, 2007 Pow-Wow in Wendake, Quebec/Canada, 2014 A powwow (also pow wow or pow-wow) is a gathering with dances held by many Native American and First Nations communities. Powwows today are an opportunity for Indigenous people to socialize, dance, sing, and ho...

Maxwell (musician)

American R&B singer MaxwellMaxwell in 1998Background informationBirth nameGerald Maxwell RiveraAlso known as Musze Muze X'Mosque Mennard BornMay 23, 1973 (1973-05-23) (age 50)Brooklyn, New York, U.S.Genres R&B neo soul[1] progressive soul[2] Occupation(s) Singer songwriter record producer Instrument(s) Vocals piano keyboards guitar Years active1990–presentLabelsColumbiaBMGWebsitemusze.comMusical artist Gerald Maxwell Rivera[3][4][5]&...

 

Planulozoa

PlanulozoaRentang fosil: Ediacaran–Recent PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Keanekaragaman Planulozoa Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Upakerajaan: Eumetazoa (tanpa takson): ParaHoxozoa (tanpa takson): PlanulozoaWallberg et al., 2004 Phyla Cnidaria Bilateria/Triploblasts (unranked) Proarticulata † Xenacoelomorpha Kimberella† Tullimonstrum† Saccorhytida †[1] Nephrozoa (unranked) Superphylum Deuterostomia Chordata Ambulacraria Hemichordata Echinodermata Cambroernida† Vetul...

 

USS Shark (SS-174)

Submarine of the United States For other ships with the same name, see USS Shark. Shark, just after launch History United States NameUSS Shark BuilderElectric Boat Company, Groton, Connecticut[1] Laid down24 October 1933[1] Launched21 May 1935[1] Commissioned25 January 1936[1] FateProbably sunk by Japanese destroyer Yamakaze east of Manado, 11 February 1942[2] General characteristics Class and typePorpoise-class diesel-electric submarine[2] Disp...

美国众议院

此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。 美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章 众议院旗...

 

Perlawanan dalam negeri terhadap apartheid di Afrika Selatan

Pemberontakan dalam negeri terhadap apartheidNelson Mandela membakar buku izin masuk miliknya pada tahun 1960 sebagai bagian dari kampanye pembangkangan sipilTanggal17 Desember 1950 – 27 April 1994(43 tahun, 4 bulan, 1 minggu dan 3 hari)[note 1]LokasiAfrika SelatanHasil Kebuntuan militer antara MK and satuan pengamanan Afrika Selatan [3][4] Negosiasi bilateral untuk mengakhiri apartheid[1] Penghapusan apartheid pada tahun 1991 Pembubaran b...

 

2007–08 Longwood Lancers men's basketball team

American college basketball season This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 2007–08 Longwood Lancers men's basketball team – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2015) (Learn how and when to remove this message) 2007–08 Longwood Lancers men's basketballConferenceIndependentRecord9–...

List of American films of 1973

American filmsby year 1890s 1890–1899 1900s 1900 1901 1902 1903 19041905 1906 1907 1908 1909 1910s 1910 1911 1912 1913 19141915 1916 1917 1918 1919 1920s 1920 1921 1922 1923 19241925 1926 1927 1928 1929 1930s 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940s 1940 1941 1942 1943 19441945 1946 1947 1948 1949 1950s 1950 1951 1952 1953 19541955 1956 1957 1958 1959 1960s 1960 1961 1962 1963 19641965 1966 1967 1968 1969 1970s 1970 1971 1972 1973 19741975 1976 1977 1978 1979 1980s 1980 1981...

 

Sanmenxia

Prefecture-level city in Henan, People's Republic of ChinaSanmenxia 三门峡市SanmenhsiaPrefecture-level citySanmenxia DamLocation of Sanmenxia City jurisdiction in HenanSanmenxiaLocation in ChinaCoordinates (Sanmenxia government): 34°46′24″N 111°12′01″E / 34.7732°N 111.2004°E / 34.7732; 111.2004CountryPeople's Republic of ChinaProvinceHenanMunicipal seatHubin DistrictArea • Prefecture-level city10,475 km2 (4,044 sq mi) ...

 

Nokia 8210

Nokia 8210 warna hitam Nokia 8210 adalah produk telepon genggam yang dirilis oleh perusahaan Nokia. Telepon genggam ini memiliki dimensi 101.5 x 44.5 x 17.4 mm dengan berat 79 gram. Dirilis pada tahun 1999. Fitur & Komponen Grafik monokrom SMS Monofonik Inframerah Baterai 650 mAh Li-Ion (BLB-2) Lihat pula Daftar produk Nokia Pranala luar informasi di GSM Arena Nokia 8210 Phone Diarsipkan 2009-02-09 di Wayback Machine. lbsNokiaAnak usaha Nokia Bell Labs Nokia Networks Nokia Technologi...

Case variants of IPA letters

International Phonetic Alphabet variants Capital variants of the IPA letters used in English, as designed by Michael Everson.[1] With the adoption of letters from the International Phonetic Alphabet (IPA) in various national alphabets, letter case forms have been developed. This usually means capital (uppercase) forms were developed, but in the case of the glottal stop ʔ, both uppercase ⟨Ɂ⟩ and lowercase ⟨ɂ⟩ are used. The adoption of IPA letters has been...

 

Emiljano Vila

Emiljano VilaNazionalità Albania Altezza185 cm Peso74 kg Calcio RuoloCentrocampista Squadra Partizani Tirana CarrieraGiovanili 2004-2005 Teuta Squadre di club1 2005-2009 Teuta72 (17)2009 Dinamo Zagabria0 (0)2009-2010→  Lokomotiva Zagabria8 (0)2010-2011→  Dinamo Tirana45 (15)[1]2011-2014 PAS Giannina79 (8)[2]2014-2015 Partizani Tirana34 (4)2015 Kerkyra0 (0)2015-2016 İnter Baku6 (0)2016-2018 Partizani Tirana67 (5)...

 

Mrs McGinty's Dead

1952 Poirot novel by Agatha Christie Mrs McGinty's Dead Dust-jacket illustration of the US (true first) edition, with Mrs. not Mrs; see Publication history (below) for UK first edition jacket image.AuthorAgatha ChristieCover artistNot knownLanguageEnglishSeriesHercule PoirotGenreCrimePublisherDodd, Mead and CompanyPublication dateFebruary 1952Publication placeUnited KingdomUnited StatesMedia typePrint (hardback & paperback)Pages243 (first edition, hardback)Preceded byThe Un...

Ферьер-сюр-Сишон

КоммунаФерьер-сюр-СишонFerrières-sur-Sichon Герб 46°01′34″ с. ш. 3°38′59″ в. д.HGЯO Страна  Франция Регион Овернь Департамент Алье Кантон Ле-Мейе-де-Монтань Мэр Jean-Marcel Lazzerini(2008–2014) История и география Площадь 38,58 км² Высота центра 397–980 м Часовой пояс UTC+1:00, летом UTC+2:00 Населе�...

 

全国高等学校選抜ラグビーフットボール大会

全国高等学校選抜ラグビーフットボール大会 最新のシーズン・大会:第25回全国高等学校選抜ラグビーフットボール大会 スポーツ ラグビーユニオン創設 2000年チーム数 32前回優勝 桐蔭学園高等学校（4回目）最多優勝 東福岡高等学校 (6回)ウェブサイト https://www.rugby-japan.jp/ 全国高等学校選抜女子セブンズラグビーフットボール大会開始年 2012終了年 2017主催 日本ラグビー�...