Ubarroi mottodun

Ubarroi mottodun
Sailkapen zientifikoa
KlaseaAves
OrdenaSuliformes
FamiliaPhalacrocoracidae
GeneroaPhalacrocorax
Espeziea Phalacrocorax aristotelis
Linnaeus, 1761
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Masa51 g
arra: 1,948 kg
emea: 1,598 kg
Zabalera98 cm
Kumaldiaren tamaina3,07
Errute denbora30 egun
Ubarroi mottoduna hegoak zabalik lumak lehortzen.
Ubarroi mottodunen kolonia.

Ubarroi mottoduna (Gulosus aristotelis) phalacrocoracidae familiako hegaztia da, mendebaldeko eta hegoaldeko Europa, hego-mendebaldeko Asia eta iparraldeko Afrikako kostalde harritsuetan bizi dena[1]. Euskal Herrian kumatzen du[2].

Basa eta Itsas Fauna eta Landaredian Arriskuan dauden Espezieen Euskadiko Zerrendan kalteberen kategorian sartu zuten 2013. urtean[3].

Ezaugarriak

Deskribapena

Ubarroi handia baino txikiagoa den arren nahiko hegazti handia da, 65-80 cm arteko luzera eta 90-105 cm arteko hego-zabalera ditu, eta pisua 1.360 eta 2.300 gramo artekoa du[4]. Ahaideak baino buru eta moko txikiagoak dituenez itxura lirainagoa du. Gorputza iluna da, tarteka dirdira berde metalikoak ageri zaizkio, eta buru beltzean moko horia oso deigarria da. Ugalketa garaian motots bat ateratzen zaio pileoan eta mokoa ilundu egiten zaio. Lumaia dirdiratsuagoa izaten du eta ezkata itxurako lumak dituela ematen du.[5]

Ubarroi mottodunak ez du sexu dimorfismorik agertzen baina arra normalean emea baino handiagoa izaten da. Gazteek lumaia argiagoa izaten dute, bizkarralde ilun samarra eta sabelalde argia.[4]

Etologia

Ubarroi guztiek bezala, ubarroi mottodunek ere argizari kopuru txikiagoa dute lumetan, horrela urarekiko erresistentzia txikiagoa dute eta, horri esker, azkarrago murgil daitezke uretan. Hori dela eta arrantzaldi bakoitzaren ondoren hegoak zabal-zabal eginda egon behar izaten dira lumak lehortu ahal izateko.[5]

Habitata

Hegazti itsastarra da eta ez da asko barneratzen lehorrean. Kostaldean labarrak eta harkaitz ugari dituzten eremuak aukeratzen ditu.[5]

Elikadura

Arrainek osatzen dute ubarroi mottodunaren dieta, sardinek eta sardinzarrek bereziki. Batzuetan kilometro asko barneratzen dira itsaso zabalean. Krustazeoak ere harrapatzen ditu tarteka.[5] Uretan 8 eta 30 metro artean murgiltzen dira eta, batez beste, 40 segundu inguru pasatzen dituzte ur azpian.[4]

Ugalketa

Labarretako harkaitzetan kolonia handiak eratu ditzake. Itsasoaren indarrak eta eguraldi traketsak kalterik eragingo ez duten arroketan jartzen ditu habiak.[4] Habiak adaxka, alga eta beste hainbat materialez egiten ditu eta belar eta lumatxez osaturiko geruza batez estaltzen ditu. Hiru egunean zehar normalean hiru arrautza urdinxka jartzen ditu eta arrak zein emeak txitatzen dituzte 30 egunez.

Txitak jaio eta 50 egun inguru igarotzen dituzte habian oraindik. Lau urte dituztenean ugaltzen dira aurreneko aldiz[5].

Taxonomia

Carl von Linneok deskribatu zuen 1761 urtean[6], Fauna svecica liburuan eta Pelecanus aristotelis izena eman zion[7]. Phalacrocorax generoan sartu zuten beranduago. Gaur egun Gulosus aristotelis izendatzen da[8]. Ubarroi mottodunak hiru azpiespezie ditu[9]:

Euskal Herrian dituen izenak

  • Ubarroi mottoduna
  • Bolborina, Brojua (Bidasoa Beherea)[2]

Iruditegia

Erreferentziak

  1. BirdLife International (2008). Phalacrocorax aristotelis. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species.
  2. a b «Ubarroi mottoduna» txoriak.eus (Noiz kontsultatua: 2019-12-09).
  3. Eusko Jaurlaritza. (2013-7-5). Agindua, 2013ko ekainaren 18koa, Ingurumen eta Lurralde Politikako sailburuarena. Honen bidez, Basa eta Itsas Fauna eta Landaredian Arriskuan dauden Espezieen Euskadiko Zerrenda aldatzen da. .
  4. a b c d «Cormorán moñudo - Phalacrocorax aristotelis» www.vertebradosibericos.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-09).
  5. a b c d e «Cormorán moñudo» SEO/BirdLife.
  6. «Phalacrocorax aristotelis Ubarroi mottoduna» www.euskadi.eus.
  7. «World Birds Taxonomic List: Genera and species with citations.» web.archive.org 2016-03-03 (Noiz kontsultatua: 2019-12-09).
  8. «Gulosus aristotelis (Ubarroi mottoduna) - Avibase» avibase.bsc-eoc.org (Noiz kontsultatua: 2025-01-05).
  9. www.worldbirdnames.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-09).