Mugetaxarra
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Untzitibar
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Muguetajarra
Posta kodea	31422
Herritarra	mugetaxarrar
Geografia
Koordenatuak	42°41′47″N 1°24′27″W / 42.69636372°N 1.40742148°W / 42.69636372; -1.40742148
Garaiera	765 metro
Distantzia	33,9 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria	0 (2023)

Mugetaxarra^[1][a] Untzitibar udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.

1427n jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Untzitibarreko Udalara pasa ziren.

Bertako biztanleak mugetaxarrarrak ziren.

Mugetaxarra toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Mugueta (1288)
• Mugueta (1366)
• Mugueta (1532)
• Mugueta Xarra (1594)
• Mugueta Jarra (1648)
• Mugueta Çarra (1675)
• Muguetajarra (1712)
• Muguetazarra (1911)
• Muguetajarra (1996)

"Mugeta zaharra", Longidako Mugeta ez bezala.

Mugetaxarra Untzitibarrran dago.

Untzitibar Zangozako merindadearen ekialdean kokatzen da. NA-234 errepideak ibar osoa zeharkatzen du. Iruñerriko gune metropolitarraren ekialdera dago. Udaletxea Untzitin dago. Erliebe ertaingo ibarra da. Itzaga mendiaren magalean dago, ibarbide emankor eta laua eratuz, eta, ondoren, mendilerro menditsu bat.

Untzitibarrek klima azpimediterraneoa dauka, eta urteko batez besteko tenperatura aldakorra da, 12 gradu herrigunean eta 10 herriko gunerik menditsuenetan. Prezipitazioak nahiko urriak dira udan baina ugariak gainontzeko urtaroetan, guztira 950mm inguru jausten dira urtero 110 egunetan.

Udalerriko landarediaren erdia baino gehiago ameztiek osatzen dute. Duela mende asko, Untzitibar gehiena estaltzen zuten arren, gizakiaren eraginez asko murriztu da. Birlandatutako zuhaitzak 229 hektarea osatzen dituzte. Horrez gain, Izaga haitzaren inguruetan pagadiren bat aurki daiteke.

Untzitibarran ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Elo pareko udalerrian, estazio bat dagoen, itsasoaren mailatik 528 metrora, Nafarroako Gobernuak 1929n inauguratuta.^[3] Udalerriko adierazgarriena da, haran berean baitago, 4 kilometro eskasera.

Datu klimatikoak (Elo, 1984-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	19.0	22.5	25.0	27.5	35.0	40.0	40.0	41.0	37.5	30.5	23.0	19.5	41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.7	10.5	13.8	15.9	20.1	24.8	28.1	28.5	24.2	18.9	12.5	9.4	17.9
Batez besteko tenperatura (ºC)	5.4	6.5	9.0	11.0	14.5	18.5	21.2	21.5	18.2	14.2	9.1	6.1	12.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	2.1	2.5	4.3	6.0	9.0	12.2	14.4	14.6	12.1	9.4	5.7	2.8	7.9
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-12.0	-8.5	-10.0	-1.5	0.0	3.0	7.0	5.0	3.0	-1.0	-5.5	-9.5	-12.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	80.4	69.2	74.0	84.5	69.1	53.1	40.1	33.9	52.9	80.9	101.4	77.9	817.4
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	57.6	46.0	69.3	56.8	56.2	69.1	59.3	98.3	93.0	74.5	64.5	65.5	98.3
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	12.7	10.9	10.5	12.4	10.8	6.9	5.3	5.1	7.2	10.0	12.8	11.5	115.8
Elur egunak (≥ 1 mm)	1.7	2.6	1.6	0.6	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	0.5	1.2	8.3
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4]

Zalantzarik gabe, 1056an jada ageri den lekuari dagokio, hots, «Mugueta» ezizen zaharrari, edo Antso Ortzitz jaunari dagokionez. 1268ko Erreediezmoaren Liburuan 16 diruko ekarpena esleitu zitzaion, gehi gari-lapurreta bat. Erdi Aro osoan Itzagaondoa ibarrena izan zen.

1366an nekazal su bakarra zuen eta 1427an jenderik gabe zegoen.

1. ↑ /muɣ̞etaʃára/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza laugarren silaban

• Untzitibar
• Pirinioaurrea
• Zangozako merindadea
• Nafarroa Garaia