Isabel Parra

Isabel Parra

(2018)
Bizitza
JaiotzaSantiago, 1939ko irailaren 29a (85 urte)
Herrialdea Txile
Familia
AitaLuis Cereceda
AmaVioleta Parra
Seme-alabak
Haurrideak
LeinuaParra Family (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakabeslaria eta kantugilea
Jasotako sariak
KidetzaBerlingo Arteen Akademia
Genero artistikoaherri-musika
Txileko Kantagintza Berria
protesta abestia
Ahots motadramatic mezzo-soprano (en) Itzuli
Musika instrumentuagitarra
ahotsa
Venezuelan cuatro (en) Itzuli
Dunbala
DiskoetxeaWarner Music Group
Arena Producciones
DICAP
Alerce
Spotify: 2aRPBh4HSVPmevvlsCySOt iTunes: 79526078 Musicbrainz: 3cf6930a-3c0e-4ee4-9155-cab46bd15a29 Discogs: 446905 Allmusic: mn0000531455 Edit the value on Wikidata

Violeta Isabel Cereceda Parra, ezagunagoa Isabel Parra izenez [1][2] (Santiago, Txile, 1939ko irailaren 29a) txiletar egile abeslaria, interpretatzailea eta folklorista da.[3][4] Txileko Kantagintza Berriaren ordezkari nagusietako bat da.[5][6]

Bizitza

Violeta Parra Museoaren inaugurazioa

Isabel Parra Violeta Parra musikagile eta floklorista abeslariaren alaba da eta haren ondarea, Violeta Parra Fundazioaren bidez zabaltzeko arduradun nagusia. Isabel amarekin batera hasi zen estilo desberdinetako errepertorio herrikoia abesten Santiagoko hainbat lokaletan. Folklorean sustraitutako kantari lana Parisen hasi zen, Ángel Parra nebarekin batera kantatuz eta Los Parra de Chillán izeneko LP-a grabatuta.[7] Txilen Demon zigiluarekin grabatzen hasi zen Neo folklorearen hasieran, baina berehala lortu zuen mugimendu horretatik bereiztea, gaia eta interpretazio-estiloa zela eta. Txileko kulturari funtsezko ekarpena egin zion, neba Angelekin batera Peña de los Parra sortzean eta Silvio Rodríguezen konposizioak Txilen zabaltzean. Hirurogeiko hamarkadaren amaieran, Txileko Kantagintza Berria delakoaren zutabe bihurtu zen, eta ospetsu egin zen Cantando por amor, Lo más quiero eta beste konposizio batzuekin. 1968ko abuztuan, Iglesia Joven mugimenduarekin bat egin zuen Santiagoko katedralaren okupazioan, eta esparruaren barruan kantatu zuen, fededunei sarrera debekatzen zitzaien bitartean.

Erbestea

Augusto Pinochet diktadoreak 1973an Salvador Allende presidente sozialistaren aurka egindako kolpe militarraren ondoren, Isabel Frantziara joan zen—1974ko otsailean iritsi zen alabarekin—, eta, ondoren, Argentinara, 1987an Txilera itzultzeko.[7] Garai hartakoak dira beste gai famatu batzuk, hala nola erbesteari buruzko Ni toda la tierra entera, edo Como una historia, Víctor Jarari poeta eta abeslariari eskainia. Denboraldi horren zati handi bat Patricio Castillorekin partekatu zuen, bere grabazio eta errezitaldietan musikari nagusi bihurtu baitzen. Dokumentu, gutun, testigantza eta argazkietan oinarrituta, El libro mayor de Violeta Parra, 1985ean Madrilen argitaratu zen biografia ere antolatu zuen.[8][9]

Txilera itzultzea

Diktadurak itzultzeko ezarri zituen eskakizunengatik, neurri batean, Txilerako itzulerak ez zuen nahi adinako arrakastarik izan. Txilera itzuli eta demokrazia berrezarri zenetik, Violeta Parra Fundazioaren lanean jardun zuen. Harrezkero, argitaratu gabeko abestien bi disko baino ez ditu kaleratu (Lámpara melodiosa eta Colores), gehi antologia bat eta bi konpilazio argitaratu gabeko gai batzuekin (Poemas eta Puras cuecas). 2005ean, Viñako Kantu Jaialdiaren folklore-gaitasuna irabazi zuen Cuecas al sol abestiarekin, Camila Méndezek interpretatua. 2004 eta 2006 urteen artean, Canto para una semilla filmaren berrestreinaldian parte hartu zuen, txiletar Inti-Illimani musika-talde historikoarekin batera.

2003an, Ni toda la tierra entera argitaratu zuen, kontzertuetako "afiche"-en erreprodukzioak, Thiago de Mello poeta brasildarraren, Silvio Rodríguez trobadore kubatarraren eta bere aita Luis Cerecedaren abestiak eta gutunak biltzen zituen lekukotza, eta beste musikari batzuen argazkiak.[4] 2013an berrargitalpen bat atera zuen, Cuarto Propio zigiluarekin. Hauxe azaldu zuen Isabelek:

«Milaka txiletarrek bizi izan zuten erbesteratzea; ez ahaztea da nire asmoa. Ezin da ahaztu historia beldurgarri hori, eta liburua diktadurak utzitakoaren testigantza da.»[10]

Isabel Parra, Roberto Trenca gitarra-jotzaile napolitarrarekin, Casa de América Latinoko kontzertu batean, Paris, 2008.

Diskografia

Diskografia emankorra du, eta hogei disko baino gehiago ditu bakarlari gisa. Disko horiei Ángel Parra nebarekin batera Isabel eta Ángel Parra bikotean argitaratu zituenak gehitu behar zaizkie, baita laguntzaile gisa parte hartu dituen albumak edo beste interpretatzaile batzuekin batera interpretatutakoak ere.

Hona hemen bere albumak. Gainerakoak eranskinetan daude.[11][3][12][13]

Isabel eta Ángel Parra

  • 1963 - Au Chili avec los Parra de Chillán
  • 1966 - Txileko Los Parra
  • 1967 - Violeta Parrarena
  • 1968 - La peña de los Parra, II
  • 1976 - Isabel eta Angel Parra
  • 1981 - Isabel eta Ángel Parra

Bakarlari gisa

  • 1968 - Isabel Parra, vol. 2
  • 1969 - Cantando por amor
  • 1970 - Violeta Parra
  • 1971 - De aquí y de allá
  • 1972 - Canto para una semilla (Inti-Illimani eta Carmen Bunsterrekin)
  • 1972 - Isabel Parra y parte del Grupo de Experimentación Sonora del ICAIC (GESIrekin)
  • 1974 - Vientos del pueblo (Patricio Castillorekin)
  • 1976 - Isabel Parra de Chile
  • 1976 - Recital Club Vanguardia (Patricio Castillorekin)
  • 1977 - Cantos de Violeta
  • 1978 - Canto per un seme (con Inti-Illimani y Edmonda Aldini)
  • 1978 - Canto para una semilla (con Inti-Illimani y Marés González)
  • 1978 - Isabel Parra en Cuba
  • 1979 - Acerca de quien soy y no soy
  • 1983 - Tu voluntad más fuerte que el destierro
  • 1985 - Chant pour une semence (Inti-Illimani eta Francesca Sollevillerekin)
  • 1987 - Enlaces
  • 1994 - Lámpara melodiosa (Como dos ríos)
  • 2000 - Colores
  • 2002 - Poemas
  • 2003 - Ni toda la tierra entera (liburudun CDa)
  • 2007 - Continuación (Roberto Trencarekin)
  • 2014 - Con los pies en la Tie

Filmografia

Urtea Izenburua Rola Oharrak Erref.:
1970 Autorretrato Musika Fikziozko film luzea [14]
1983 Chile, no invoco tu nombre en vano Musika Film luze dokumentala [15]
1984 Regreso Musika Film labur dokumentala [16]
2002 Cofralandes IV – Evocaciones y valses Interpretea Film luze dokumentala [17]
2015 Perla Musika Fikziozko film luzea [18]

Iruditegia

Erreferentziak

  1. ↑ Quetzal: Gabriele Töpferwein. (diciembre de 2009). Hommage an Isabel Parra. .
  2. ↑ «http://transparenciaactiva.cultura.gob.cl/index.php/historicos/desplegarHistoricos?ano=2007&tipo=Transferencias_OtrasTransferencias_Fondos_Musica_Premios&width=1200&height=500» transparenciaactiva.cultura.gob.cl.
  3. ↑ a b MusicaPopular.cl. Isabel Parra. .
  4. ↑ a b «Isabel Parra» Isabel Parra | MusicaPopular.cl.
  5. ↑ «ISABEL PARRA: “LA HISTORIA PONDRÁ LAS COSAS EN SU LUGAR”» patrimonio.cl.
  6. ↑ «Isabel Parra: “La Violeta está aquí para recordarnos quiénes somos”» uc.cl.
  7. ↑ a b «Isabel Parra (1939- ) - Memoria Chilena, Biblioteca Nacional de Chile» www.memoriachilena.gob.cl.
  8. ↑ «"El libro mayor de Violeta Parra" vuelve corregido y aumentado [artículo Isabel Parra»] BND: Archivo de referencias críticas.
  9. ↑ «El libro mayor de Violeta Parra» Museo Violeta Parra.
  10. ↑ Javier García. Isabel Parra: "El museo de Violeta lleva 20 años esperando", La Tercera, 22 de marzo de 2013; consultado el 22 de marzo de 2013
  11. ↑ Cancioneros.com. Discografía de Isabel Parra. .
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Anexo:Discografía de Isabel y Ángel Parra. 2020-04-08 (Noiz kontsultatua: 2022-02-08).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Anexo:Discografía de Isabel Parra. 2021-05-21 (Noiz kontsultatua: 2022-02-08).
  14. ↑ «Autorretrato (1970, 1973)» cinechile.cl.
  15. ↑ «Chile, no invoco tu nombre en vano (1983)» cinechile.cl.
  16. ↑ «Regreso (1984)» cinechile.cl.
  17. ↑ «Cofralandes IV – Evocaciones y valses (2002)» cinechile.cl.
  18. ↑ «Perla (2015)» cinechile.cl.

Bibliografia

  • 1985 - Violeta Parraren liburu nagusia

Kanpo estekak