Hernioko mendilerroa

Hernioko mendilerroa
Datu orokorrak
Mendirik altuenaHernio
Garaiera1.078 m
Motamendilerro
Geografia
Map
Koordenatuak43°12′34″N 2°10′48″W / 43.2095°N 2.18°W / 43.2095; -2.18
MendikateaEuskal Herriko arkua
Herrialdea Euskal Herria
Probintzia Gipuzkoa

Hernioko mendilerroa Gipuzkoako mendilerro bat da, Tolosaldea, Urola eta Urola-Kosta eskualdeen lurretan, Urola eta Oriako ibaien ibarren artean dagoena. Hernio (1.078 metro) du gailurrik altuena. Gazume eta Herniozabal dira beste gailur aipagarrienak.

Hernioko mendilerroa kareharrizko formazioa denez, egitura karstiko ugari daude bere eremuan; harpeak, leizeak eta dolinak, esaterako. Halaber, labar eta amildegi ikusgarriak dauzka, Beleburu edo Zopitekoa esaterako. Egitura karstikoaren ondorioz, mendilerroko erreka askoren ibilgua lehor egoten da euri asko egin ezean, ura lurrazpitik doalako.

Klima

Hernioko mendilerroak Klima atlantikoa du. Itsas aldetik etorritako hodeitza mendien kontra itsatsita gelditzea ez da ezohikoa ipar-mendebaldeko haizea dabilenean, eta eguraldi hezea izaten da ondorioa.

Hernio-Gazume Kontserbazio Bereziko Eremua

Hernioko mendilerroan kokatzen da Hernio-Gazume Kontserbazio Bereziko Eremua, Natura 2000 sareko inguru babestua. 2.158 ha-ko azalera eta kareharrizko erliebe karstikoa duen mendigune honek balio handiko paisaia-multzoak ditu[1].

Paisaia horietan mehatxatutako fauna espezieak bizi dira: hildako egurrean bizi diren intsektu deskonposatzaileak (arkanbelea eta Rosalia alpina), kiropteroak (saguzarrak) eta hegazti sarraskijaleak (sai arrea eta sai zuria).

Hernio-Gazume Kontserbazio Bereziko Eremua 9 udalerrien lurretan hedatzen da: Aia, Albiztur, Alkiza, Asteasu, Bidania-Goiatz, Errezil, Hernialde, Larraul eta Tolosa.

Pagoetako Natura Parkea

Hernioko mendilerroko beste naturgune babestua Pagoetako Natura Parkea da[2][3]. Pagoetako Kurutzea mendiaren inguruan dago eta 2.860 hektareako azalera hartzen du. Hektarea horietatik 1.335 dira zehazki natura parkekoak, eta beste 1.075 parkearen inguruko babes-moteltze gunea.

Zatirik handiena Aiako udalerriaren barnean dago, eta gainontzekoa Zarautz eta Zestoako Aizarna auzoaren artean.

Pagoetako faunaren artean azpimarratzekoak dira desagertzeko zorian dauden zenbait animalia, hala nola, europar bisoia eta ipurtatsa. Alpetar kakalardo adarluzea, kaprikornio handia eta Kakalardo adarduna edo arkanbelea intsektu zurjaleak. Arrano txikia, sai zuria, okil txikia... hegaztiak.

Gizakiaren eragina

Hernioko mendilerroak gizakiaren eragina pairatu du aspalditik. Gizakia present egon da ingurune horretan Brontze Arotik gutxienez bertako tumuluek eta hainbat leizetan topatuko giza aztarnak adierazten duten bezala.

Halaber gizakiak paisaia moldatu egin du abeltzaintza, nekazaritza eta basogintzaren eraginez. Egungo paisaia —belardi, soro, larre eta basoak— gizakiaren mendeetako lanaren ondorio dira. Basogintzak adibidez bertako basoa gaztea izatea ekarri du eta baita pago motzen ugaritasuna ere. Aipatzekoa da adibidez, Hernioko kablea 1940ko bigarren hamarkadan Hernioko magaleko basoak su-egurra egiteko ustiatu zuena[4] edo 1950ko hamarkadan txondorrak oraindik ugari izatea[5].

Bigarren Karlistaldian Herniko mendilerroa Santa Kruz apaizaren partidaren babesgunetako bat izan zen[6].

Hernioko mendilerroaren hainbat gailur Mendiolatik (Alkiza)

Mendiak

Hauek dira mendilerroaren 3 tontor altuenak:

  1. Hernio, 1.078 m[7][8] 43°10′13″N 2°09′10″W / 43.1702732°N 2.1527515°W / 43.1702732; -2.1527515
  2. Aizpel, 1.068 m 43°10′00″N 2°08′46″W / 43.1667838°N 2.1460828°W / 43.1667838; -2.1460828
  3. Portumatza, 1.049 m 43°10′21″N 2°09′21″W / 43.1725736°N 2.1557585°W / 43.1725736; -2.1557585
Tontorren zerrenda osoa
  1. Hernio, 1.078 m 43°10′13″N 2°09′10″W / 43.1702732°N 2.1527515°W / 43.1702732; -2.1527515
  2. Aizpel, 1.068 m 43°10′00″N 2°08′46″W / 43.1667838°N 2.1460828°W / 43.1667838; -2.1460828
  3. Portumatza, 1.049 m 43°10′21″N 2°09′21″W / 43.1725736°N 2.1557585°W / 43.1725736; -2.1557585
  4. Ubeltz, 1.016 m 43°09′32″N 2°08′09″W / 43.1588007°N 2.1358372°W / 43.1588007; -2.1358372
  5. Herniozabal, 1.011 m 43°09′24″N 2°07′34″W / 43.1567993°N 2.12605°W / 43.1567993; -2.12605
  6. Gazume, 1.001 m 43°10′52″N 2°09′56″W / 43.1810566°N 2.1656454°W / 43.1810566; -2.1656454
  7. Mendibeltz, 963 m 43°10′52″N 2°10′25″W / 43.1811677°N 2.1735067°W / 43.1811677; -2.1735067
  8. Mendikute, 816 m 43°08′45″N 2°07′36″W / 43.1458988°N 2.1266112°W / 43.1458988; -2.1266112
  9. Hernio Txiki, 809 m 43°10′27″N 2°08′45″W / 43.1742748°N 2.1459539°W / 43.1742748; -2.1459539
  10. Agota, 801 m 43°10′30″N 2°08′40″W / 43.1749561°N 2.1443449°W / 43.1749561; -2.1443449
  11. Olamuño, 781 m 43°08′47″N 2°06′58″W / 43.1464667°N 2.1161376°W / 43.1464667; -2.1161376
  12. Indo, 764 m 43°11′31″N 2°10′53″W / 43.1918943°N 2.1812999°W / 43.1918943; -2.1812999
  13. Txinkorta, 755 m 43°08′25″N 2°08′30″W / 43.1402314°N 2.1416322°W / 43.1402314; -2.1416322
  14. Erdaizburu, 736 m 43°10′19″N 2°07′56″W / 43.1719378°N 2.1321579°W / 43.1719378; -2.1321579
  15. Murugil, 717 m 43°13′34″N 2°10′18″W / 43.226241°N 2.1716789°W / 43.226241; -2.1716789
  16. Olarteta, 714 m 43°13′33″N 2°09′56″W / 43.225738°N 2.1656519°W / 43.225738; -2.1656519
  17. Sagain, 705 m 43°11′24″N 2°08′53″W / 43.1899686°N 2.1481841°W / 43.1899686; -2.1481841
  18. Urkobieta, 688 m 43°07′53″N 2°09′10″W / 43.1313721°N 2.1526985°W / 43.1313721; -2.1526985
  19. Urruztume, 678 m 43°13′53″N 2°10′42″W / 43.2314576°N 2.1783514°W / 43.2314576; -2.1783514
  20. Urruztumeko Punta, 678 m 43°13′53″N 2°10′42″W / 43.2313411°N 2.1783953°W / 43.2313411; -2.1783953
  21. Pagoetako Kurutzea, 676 m 43°13′54″N 2°10′34″W / 43.2316213°N 2.1760394°W / 43.2316213; -2.1760394
  22. Mendigain, 672 m 43°09′25″N 2°06′16″W / 43.1569203°N 2.1044373°W / 43.1569203; -2.1044373
  23. Atxurigaina, 664 m 43°13′11″N 2°09′46″W / 43.2196651°N 2.1626812°W / 43.2196651; -2.1626812
  24. Txoondegi, 661 m 43°11′47″N 2°11′35″W / 43.1964269°N 2.1931657°W / 43.1964269; -2.1931657
  25. Kareaga, 632 m 43°12′23″N 2°08′57″W / 43.2063555°N 2.1491624°W / 43.2063555; -2.1491624
  26. Otagain, 625 m 43°11′58″N 2°09′05″W / 43.1993119°N 2.1513281°W / 43.1993119; -2.1513281
  27. Sañoa, 616 m 43°11′35″N 2°14′07″W / 43.1930247°N 2.2353504°W / 43.1930247; -2.2353504
  28. Arauntza, 612 m 43°11′32″N 2°14′37″W / 43.1923229°N 2.2435556°W / 43.1923229; -2.2435556
  29. Munomendi, 601 m 43°11′56″N 2°13′13″W / 43.1987583°N 2.2202327°W / 43.1987583; -2.2202327
  30. Mugarriluzeko Punta, 585 m 43°11′51″N 2°13′42″W / 43.1973801°N 2.2282065°W / 43.1973801; -2.2282065
  31. Arburua, 583 m 43°10′45″N 2°07′48″W / 43.1792062°N 2.1300001°W / 43.1792062; -2.1300001
  32. Menditxo, 553 m 43°14′20″N 2°10′57″W / 43.2387552°N 2.1826311°W / 43.2387552; -2.1826311
  33. Mugallegi, 526 m 43°10′59″N 2°07′29″W / 43.1831738°N 2.1248125°W / 43.1831738; -2.1248125
  34. Añua, 521 m 43°10′59″N 2°12′37″W / 43.1831467°N 2.2101987°W / 43.1831467; -2.2101987
  35. Artzaigana, 514 m 43°12′01″N 2°12′28″W / 43.2001992°N 2.2077486°W / 43.2001992; -2.2077486
  36. Santa Engrazia, 507 m 43°13′15″N 2°12′30″W / 43.2208188°N 2.2083705°W / 43.2208188; -2.2083705
  37. Aztuimendi, 506 m 43°12′32″N 2°11′56″W / 43.2087741°N 2.1989884°W / 43.2087741; -2.1989884
  38. Almitxuri, 489 m 43°10′58″N 2°07′01″W / 43.1828697°N 2.11688°W / 43.1828697; -2.11688
  39. Murgil, 464 m 43°11′07″N 2°06′41″W / 43.1854016°N 2.1112691°W / 43.1854016; -2.1112691
  40. Indamendi, 462 m 43°15′31″N 2°12′56″W / 43.2587425°N 2.2156412°W / 43.2587425; -2.2156412
  41. Ezkur Haitza, 461 m 43°12′30″N 2°11′12″W / 43.2083348°N 2.1866419°W / 43.2083348; -2.1866419
  42. Txatxarromendi, 452 m 43°15′11″N 2°12′01″W / 43.2530798°N 2.2002039°W / 43.2530798; -2.2002039
  43. Txurro, 431 m 43°10′21″N 2°05′39″W / 43.1724620°N 2.0942749°W / 43.1724620; -2.0942749
  44. Mendiola, 431 m 43°10′20″N 2°05′48″W / 43.1723144°N 2.0966534°W / 43.1723144; -2.0966534
  45. Ertxiña, 434 m 43°14′13″N 2°14′06″W / 43.2370184°N 2.234862°W / 43.2370184; -2.234862
  46. Indamendiko gurutzea, 459 m 43°15′37″N 2°12′57″W / 43.2601629°N 2.2158523°W / 43.2601629; -2.2158523
  47. Agiñetazar, 441 m 43°15′26″N 2°12′42″W / 43.2572932°N 2.2115857°W / 43.2572932; -2.2115857
  48. Egañamendi, 437 m 43°13′47″N 2°12′32″W / 43.2297093°N 2.208785°W / 43.2297093; -2.208785
  49. Gurutzea, 399 m 43°14′40″N 2°15′03″W / 43.2445172°N 2.2508673°W / 43.2445172; -2.2508673
  50. Mandiotegi, 364 m 43°10′59″N 2°14′29″W / 43.1829698°N 2.2412716°W / 43.1829698; -2.2412716
  51. Basagain, 295 m 43°10′16″N 2°04′40″W / 43.1712130°N 2.0777893°W / 43.1712130; -2.0777893
  52. Iturrain Mendia, 212 m 43°15′05″N 2°09′14″W / 43.2513615°N 2.1540048°W / 43.2513615; -2.1540048
  53. Ametz Mendi, 194 m 43°15′56″N 2°10′39″W / 43.2654518°N 2.1775972°W / 43.2654518; -2.1775972
  54. Mendibeltz, 179 m 43°16′36″N 2°08′13″W / 43.2766518°N 2.1370697°W / 43.2766518; -2.1370697
  55. Altxulegi, 169 m 43°16′28″N 2°13′21″W / 43.2744047°N 2.2224678°W / 43.2744047; -2.2224678
  56. Orioko Gaina, 149 m 43°16′10″N 2°08′18″W / 43.2693866°N 2.1384464°W / 43.2693866; -2.1384464
  57. Beastegi, 149 m 43°17′27″N 2°08′26″W / 43.2908728°N 2.1404568°W / 43.2908728; -2.1404568
  58. Mollarri edo Malla Harria, 18 m 43°17′46″N 2°09′00″W / 43.29614°N 2.14992°W / 43.29614; -2.14992

Erreferentziak

  1. ↑ Hernio-Gazume KBE – FAGUS Alkiza. (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  2. ↑ «Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria - EHAA» web.archive.org 2014-05-28 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  3. ↑ «Aurkezpena» aiapagoeta.com (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  4. ↑ Aranburu Ugartemendia, Pello Joxe. (2013). Ernioko Kablearen saiakera: sustraiak, historia eta oroitzapenak. Autore-editore (Blurb)..
  5. ↑ «Memoria itzali ez dadin, herriko ikazkinei omenaldia egin diete - Alkiza» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  6. ↑ Larrarte Arregi, Enrike. (2006). (Santa Kruz gerrilaria Alkizan. Oilategitik 6. zenbakia, 23-24 or. or..
  7. ↑ Euskal Herriko Mendien Katalogoa 2007ko otsaila, 2009ko apirila, Euskal Mendizale Federazioa. Katalogo horretako toponimoek Euskaltzaindiaren Onomastika Batzordearen oniritzia dute. (EODA)
    mendilerroa Hernioko mendilerroa (Mendikat)
  8. ↑ Mendikat, Euskal Herriko Katalogo osoa.

Ikus, gainera

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa

Kanpo estekak