Gurseko kontzentrazio-esparrua

Gurseko kontzentrazio-esparrua
Kokapena
Estatu burujabe Frantzia
Frantziaren banaketa administratiboa Metropolitar Frantzia
Eskualdea Akitania Berria
Departamendua Pirinio Atlantikoak
BarrutiOloroe-Donamariako barrutia
KantonamenduNabarrengoseko kantonamendua
Frantziako udalerriGurs
Koordenatuak43°15′53″N 0°43′54″W / 43.2647222°N 0.7316669°W / 43.2647222; -0.7316669
Map
Memoriala.

Gurseko kontzentrazio-esparrua Zuberoako mugan zegoen kontzentrazio-esparrua izan zen, eta Espainiako Gerra Zibileko errefuxiatuentzat eraiki zuten Bearnoko izen bereko herrian 1939ko martxoan. Euskal Herriko mugan zegoenez, euskal herritarrei aterpea ematea izan zuen lehendabiziko helburua.[1]

Hala ere, Katalunia galdu ondoren, leku guztietako iheslariak hartu zituen, Frantziako kontzentrazio-esparrurik handiena bihurtzeraino. Bigarren Mundu Gerra hasi eta berehala, Frantziako gobernuak Gurseko kontzentrazio-esparruan alemaniar herritarrak eta etsai zituen beste herrialdeetakoak sartu zituen, baita ideologia zela eta arriskutsutzat zeuzkan frantsesak ere.

Guztira, 6,500 euskal herritar pasa ziren bertatik, eta 52 herrialdetako 60.000 inguru pertsona.[2] 1940ko ekainaren 22ko armistizioaz geroztik, Vichyko gobernuak frantziar ez ziren juduak izan zituen hantxe, Alemaniara bidali arte. 1946an, behin betiko itxi zuten.

Euskal Herriko iheslariak

Espainiako Gerra Zibileko iheslariak lau taldetan banatu zituzten:

Gurseko esparrua gogoratzen zuen panela.
  • Brigadistes (brigadistak)
  • Basques (euskal herritarrak)
  • Aviateurs (hegazkinlariak)
  • Espagnols (espainiarrak)
Gurseko kontzentrazio-esparrua, 1939 inguruan.

Euskal herritar gehienak Santoñako hitzarmenaz geroztik Kantabriatik ateratako Euzko Gudarosteko kideak ziren. Ideologia guztietako gudariak zeuden, nahiz eta gehiengoa jeltzalea izan. Lapurdiko kostaldera heldu zirenean, agintariak gerlariak eta jende samalda non aterpetu aztertzen hasi ziren. Jean Ibarnegarai zen une horretan Ipar Euskal Herrian diputatu, eta susmoz eta etsaigoz hartu zituen errefuxiatuak, euskaldun tradizionalista ugarik bezala, iheslariak 'gorritzat' joaz. Ondorioz, esparru berria Euskal Herriko mugaz kanpoaldera jartzea bultzatu zuen.

Gurseko presoak, 1939 inguruan.

Euskal aterpetuak Euskal Herriaren ondoan zeudenez, ia guztiek lortu zituzten laster esparrutik ateratzeko bermeak eta lana eta aterpea lortu zituzten Frantzian.Frantziako Gobernuak Gurseko esparrua euskal herritarrentzat eraiki zuen. Gehienak, bost mila inguru, Argelès-sur-Merreko kontzentrazio-esparrutik zetozen; 1939ko maiatzaren 10ean Gursen zeuden 18.985 presoetatik 6.555 euskal herritarrak ziren. Iñaki Azpiazu kapilauaren bitartez, hauek jadanik erbestean zegoen Eusko Jaurlaritzarekin harremanetan eta Telesforo Monzonen laguntza jaso zuten.[3] Esparruan zuten buruzagia zen Celestino Uriarte, aldiz, ez zen jeltzalea, komunista baizik.[4]

Egoera latza bazen ere "euskal herritarren uhartetxoa" besteak baino tratabide hobea izan zuen:


« Egoera latza zen, ehunka lagun hiltzen ziren, baina euskal herritarrak bereizirik eta besteak baino hobeto geunden; izan ere, bero jaten genuen bakarrak ginen.[5] »


Gero, euskal herritarren erdiak Paristik gertu zeuden lantegietara bidali zituzten, Maginot lerroan edo frontean lan egin zezaten,[6] aberriratzearen mehatxupean. 1940ko ekainerako 800 preso baino ez zeuden eta, alemaniarrak zetozela jakitean, "C uhartetxoa", euskal herritarrena, utzi eta Hego Amerikara ihes egin zuten[3]. Maginot lerrora bidalitakoak (Marcelino Bilbao Bilbao edo José María Agirre Salaberria adibidez) naziek harrapatuak izan ziren. Mauthausen preso, bertan hil ez zirenak bost urte eman zituzten.

Hainbeste espainiarren artean izanik, gaztelania zen esparruko hizkuntza. Euskal herritarrek orkestra bat sortu zuten eta baita kirol-eremua eraiki ere. Eusko Jaurlaritzak, 2006ko maiatzean, kontzentrazio esparru hartan izandako iheslariei omenaldia egin zien, Gernikako arbolaren muskila landatuta eta Nestor Basterretxeak egindako plaka jarrita.[7]

Nafarroako Gobernuak ere egin zien omenaldia, 2017ko irailaren 30ean. Bertan korten altzairuzko oroitarri bat ipini zuen, esparrutik igarotako nafarren omenez. Ekitaldian egon zen Uxue Barkos presidentea, ondoan Iñigo Urkullu EAEko lehendakaria eta Alain Rousset Akitania Berriko presidentea zituela.

Erreferentziak

  1. ↑ El Diario Vasco «El campo de Gurs fue sinónimo de resistencia vasca» 2006/VIII/8
  2. ↑ (Ingelesez) Berria.eus. «Gurseko kontzentrazio esparruan izan ziren iheslariak omendu dituzte» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-04-08).
  3. ↑ a b Auñamendi Entziklopedia.
  4. ↑ Juan Ramón Garai Celestino Uriarte. Klandestinitatea eta erresistenzia komunista, Txalaparta, 2006 ISBN 84-8136-471-1
  5. ↑ «Un republicano contra el Afrika Korps»; gaztelaniaz jatorriz, "Las condiciones eran críticas, morían cientos de personas aunque a los vascos nos tenían aparte y estábamos mejor; de hecho éramos los únicos que comíamos caliente"
  6. ↑ Laharie, Claude. (1993). Le camp de Gurs, 1939–1945, un aspect méconnu de l´histoire de Vichy. Societé Atlantique d´Ímpression ISBN 2-84127-000-9..
  7. ↑ Deia «El Gobierno vasco homenajeó a los refugiados vascos en el campo de Gurs (Francia)»

Bibliografia

Gurs, une drôle de syllabe,
comme un sanglot
qui ne sort pas de la gorge.
Louis Aragon

Gurs, silaba arrotza,
negar-zotin baten modukoa
eztarritik ateratzea lortzen ez duena

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Read other articles:

Gusria Setiani

Gusria SetianiLahirGusria SetianiPemenang kontes kecantikanGelar- Runner-up II Puteri Indonesia 1996- Puteri Sumatera Barat 1996Warna rambutHitamWarna mataHitamKompetisiutamaPuteri Indonesia 1996(runner-up II) Gusria Setiani adalah seorang peserta putri kecantikan dan merupakan Puteri Indonesia Sumatera Barat 1996. Ia juga salah seorang finalis ajang Puteri Indonesia 1996 mewakili provinsi Sumatera Barat. Dalam kontes kecantikan yang dimenangkan oleh Alya Rohali wakil dari DKI Jakarta terseb...

 

Élections législatives de 2017 dans l'Ariège

2012 2022 Élections législatives de 2017 dans l'Ariège 2 sièges de députés à l'Assemblée nationale 11 et 18 juin 2017 Type d’élection Élections législatives Campagne 22 mai au 10 juin12 juin au 16 juin Débat(s) 1re circonscription : le 8 juin (date de diffusion) sur Pyrénées FM, en partenariat avec La Dépêche du Midi[1] (1er tour) le 15 juin sur Radio Transparence et Radio Couserans, en partenariat avec La Dépêche du Midi[2] (2d tour) 2e circ...

 

Subunit vaccine

Vaccine that contains antigenic parts of the pathogen. A subunit vaccine is a vaccine that contains purified parts of the pathogen that are antigenic, or necessary to elicit a protective immune response.[1][2] Subunit vaccine can be made from dissembled viral particles in cell culture or recombinant DNA expression,[3] in which case it is a recombinant subunit vaccine. A subunit vaccine doesn't contain the whole pathogen, unlike live attenuated or inactivated vaccine, b...

Kastner train

Holocaust rescue activity Kastner trainKastner train passengers on their way to Switzerland Key peopleRudolf Kastner (1906–1957)Budapest Aid and Rescue CommitteeAdolf Eichmann (1906–1962)Kurt Becher (1909–1995)LocationBudapest, HungaryDepartureFriday, 30 June 1944 (1944-06-30), c. 23:00 Central European Time.[1]DiversionBergen-Belsen concentration camp near Hannover, 9 July, with 1,684 passengers on board.Arrival1,670 passengers arrived in Switzerland, August and ...

 

Gouvernement Pierre Laval (3)

Pour les articles homonymes, voir Gouvernement Pierre Laval. Gouvernement Pierre Laval (3) Troisième République Données clés Président de la République Paul Doumer Président du Conseil Pierre Laval Formation 14 janvier 1932 Fin 6 février 1932 Durée 23 jours Composition initiale Coalition AD - RI - FR - PRS - PDP - dissidents PRRRS Représentation XIVe législature 364  /  602 Gouvernement Pierre Laval II Gouvernement André Tardieu III modifier - modifier le code - vo...

 

List of beaches in Sydney

List of beaches in Sydney Nielsen Park Beach in summer. The city of Sydney, Australia, is home to some of the finest and most famous beaches in the world. There are well over 100 beaches in the city, stretching from Palm Beach in the north to Garie Beach in the south, ranging in size from a few metres to several kilometres, located along the city's Pacific Ocean coastline and its harbours, bays and rivers. With around 70 surf beaches and dozens of harbour coves, Sydney is almost unrivalled in...

Halte Transjakarta RSPAD

214 RSPAD Halte TransjakartaHalte RSPAD pada Januari 2024LetakKotaJakarta PusatDesa/kelurahanSenen, SenenKodepos10410AlamatJalan Kwini IIKoordinat6°10′32″S 106°50′12″E / 6.175494°S 106.836746°E / -6.175494; 106.836746Koordinat: 6°10′32″S 106°50′12″E / 6.175494°S 106.836746°E / -6.175494; 106.836746Desain HalteStruktur BRT, median jalan bebas 1 tengah Pintu masukMelalui rampa masuk di pinggir Jalan Kwini IIGerbang ta...

 

Северный морской котик

Северный морской котик Самец Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапси...

 

2020年夏季奥林匹克运动会印度尼西亚代表团

2020年夏季奥林匹克运动会印度尼西亚代表團印度尼西亚国旗IOC編碼INANOC印尼奧林匹克委員會網站nocindonesia.id（英文）（印尼文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員28參賽項目8个大项旗手开幕式：和井田理央（英语：Rio Waida）（冲浪）[1]闭幕式：东京奥组委志愿者[2]獎牌榜排名第55 ...

NGC 1797

NGC 1797 La galaxie spirale barrée NGC 1797. Données d’observation(Époque J2000.0) Constellation Éridan Ascension droite (α) 05h 07m 44,9s[1] Déclinaison (δ) −08° 01′ 09″ [1] Magnitude apparente (V) 13,5[2] 14,4 dans la Bande B[2] Brillance de surface 14,01 mag/am2[2] Dimensions apparentes (V) 1,6′ × 1,0′[2] Décalage vers le rouge 0,014867 ± 0,000150[1] Angle de position 90°[2] Localisation dans la constellation : Éridan Astromé...

 

Fifth Colijn cabinet

Fifth Colijn cabinet36th Cabinet of the NetherlandsThe members of the incoming Fifth Colijn cabinet on 24 July 1939Date formed25 July 1939 (1939-07-25)Date dissolved10 August 1939 (1939-08-10) (Demissionary from 27 July 1939 (1939-07-27))People and organisationsHead of stateQueen WilhelminaHead of governmentHendrikus ColijnNo. of ministers10Member partyAnti-Revolutionary Party (ARP) Christian Historical Union (CHU) Liberal State Party (LSP)Status i...

 

List of United States Supreme Court cases by the Stone Court

Supreme Court of the United StatesStone CourtHughes Court ← → Vinson CourtJuly 3, 1941 – April 22, 1946(4 years, 293 days)SeatSupreme Court BuildingWashington, D.C.No. of positions9Stone Court decisions This is a partial chronological list of cases decided by the United States Supreme Court during the Stone Court, the tenure of Chief Justice Harlan F. Stone from July 3, 1941 through April 22, 1946. Case name Citation Summary Edwards v. California 314 U.S. 160...

Widowers' Houses

Widowers' HousesWritten byGeorge Bernard ShawDate premiered9 December 1892, Independent Theatre Society,Place premieredRoyalty TheatreOriginal languageEnglishSubjectAn idealistic doctor finds his principles compromisedGenrePlays UnpleasantSettingvarious Wikisource has original text related to this article: Widowers' Houses Widowers' Houses (1892) was the first play by George Bernard Shaw to be staged. It premièred on 9 December 1892 at the Royalty Theatre, under the auspices of the Inde...

 

ذا جاكرتا بوست

ذا جاكرتا بوستThe Jakarta Post (بالإنجليزية) الشعارمعلومات عامةبلد المنشأ  إندونيسيا[1] التأسيس 25 أبريل 1983 أول نشر 25 أبريل 1983 القطع القطع الكبير موقع الويب thejakartapost.com (الإنجليزية) التحريراللغة الإنجليزية[1] الإدارةالمقر الرئيسي جاكرتا ISSN Jakarta Post : 0215-3432 (مواد مطبوعة) تع�...

 

New York City Department of Environmental Protection

New York City government agency Department of Environmental ProtectionDepartment overviewJurisdictionNew York CityHeadquarters59-17 Junction BoulevardElmhurst, QueensEmployees6,210 (2020[update])[1]Department executivesRohit T. Aggarwala, Commissioner of Environmental ProtectionVincent Sapienza, Chief Operating OfficerKey documentNew York City CharterWebsitewww.nyc.gov/dep Tallman Island plant Rockaway plant Sludge boat passing under the Brooklyn Bridge on the East River The N...

Imagined Communities

1983 book by Benedict Anderson This article is about the book. For the concept named after it, see imagined community. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism First editionAuthorBenedict AndersonLanguageEnglishPublished1983 (Verso) 2006 (Second Edition)Pages160ISBN0860910598 Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism is a book by Benedict Anderson about the development of national feeling in different eras and throughout differe...

 

藤原大祐

ふじわら たいゆ藤原 大祐本名 藤原 大祐[1]別名義 TiU生年月日 (2003-10-05) 2003年10月5日（20歳）出身地 日本 東京都[2]身長 178 cm[3]血液型 AB型[2]職業 俳優ジャンル テレビドラマ・映画活動期間 2019年 -事務所 アミューズ[2]公式サイト 藤原 大祐 アミューズWEBサイト主な作品 テレビドラマ『柚木さんちの四兄弟。』映画『追想ジャーニー』配信ド�...

 

Statically indeterminate

When a structure's static equilibrium equations have no unique solution In statics and structural mechanics, a structure is statically indeterminate when the equilibrium equations – force and moment equilibrium conditions – are insufficient for determining the internal forces and reactions on that structure.[1][2] Mathematics Based on Newton's laws of motion, the equilibrium equations available for a two-dimensional body are:[2] ∑...

Levi Eshkol

Pour les articles homonymes, voir Eshkol. Cet article est une ébauche concernant un homme politique israélien. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Levi Eshkol Levi Eshkol, en 1963. Fonctions Premier ministre d'Israël 26 juin 1963 – 26 février 1969(5 ans et 8 mois) Président Zalman Shazar Gouvernement Eshkol I, II et III Prédécesseur David Ben Gourion Successeur Yigal Allon (intéri...

 

المركبة (قبالة)

  لمعانٍ أخرى، طالع المركبة (توضيح). صورة لنقش ماتانوس مريان عن رؤية حزقيال (1670) جزء من سلسلة مقالات حولقبالة مفاهيم عين صوف الخفض النور اللاشيء السفيروت العوالم الأربعة التسلسل شجرة الحياة المركبة الملائكة في اليهودية حضرة الله مظهر الله تقشرات عالم اللانظام والتقوي�...