Garona[1] (frantsesez: Garonne; gaztelaniaz, katalanez eta okzitanieraz: Garona, latinez: Garumna edo Garunna), Aranen sortu eta hego-mendebaldeko Frantzia zeharkatzen duen ibaia da. Estuarioa alde batera utzita, 575 kilometroko luzera du[2].
Izenaren jatorria
Izena latinezko Garumnatik dator. Aldi berean, latinezko izen hori zahar-akitanieratik omen zetorren. Izan ere, hizkuntza horretan, «harri» esan nahi duen kar hitza izenean aurki daiteke; -ona atzizkiak aurreindoeuropar hizkuntza batean «ibai», «erreka» esan nahi du, Sena, Saona edo Dordoina ibaien izenetan bezala.
Geografia
Maladeta mendigunean du iturburua, Espainiako Erdialdeko Pirinioetan; Arango haranetik igarotzen da, bi adarretan (Garona de Ruda eta Garona de Joeu) eta 48 km egin ondoren sartzen da Frantzian. Tolosatik aurrera eratzen du Akitaniako arroa. Agendik eta Bordeletik igarotzen da gero; Dordoina ibaiarekin batera Girondako estuarioa eratzen du eta Ozeano Atlantikora isurtzen da[3].
Ibaiadar nagusiak
Ibaiaren ibilbidea jarraituz:
Zeharkatutako udalerri nagusiak
Hidrometria
Garonaren emaria 76 urtez, 1913-1988 bitartean, neurtu da Le Mas-d'Agenaisen [4]. Gune horretan, drainatutako eremuak 52.000 km² ditu, arro osoaren % 95. Urteko batez besteko emaria 631 m³ segundoko da. Emari handiena otsailean du (1.030 m³/s), eta txikiena abuztuan (190 m³/s).
Garona ibaiaren batez besteko emariak (m³/s), Le Mas-d'Agenaisen neurtuak
Datuak: 1913 eta 1988 artean
Erreferentziak
Kanpo estekak