GaroaTxomin Agirrek idatzitako eleberria da. Eusko Ikaskuntzen Nazioarteko Aldizkarian kapituluka argitaratu zen lehen aldiz, 1907tik 1912rako aleetan, azken lau kapituluak argitaratu gabe utzita. Kresala bezala, hau ere Durangon inprimatu zen, 1912. urtean. Bizkaiko euskaran jarritako Kresalan, itsasoko bizimodua erakusten zaigu; Garoa, berriz, gipuzkeraz idatzi zuen Agirrek, eta nekazaritza munduan girotu.
Eleberrian, ikuspegi soil ohiturazaletik, Oñatikobaserritarrak ageri dira euskal bizimoduaren eredutzat. Joanes, baserritar familia bateko burua, agertzen zaigu euskaldun zintzo eta kristauaren erakusgarri. Kaletar erdaldun eta kanpotarrak, ostera, eleberriko pertsonaia gaiztoak dira.
Argumentua
Oharra:Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.
Oñati aldean kokaturiko Zabaleta basetxeko jauna den Joanes artzain-baserritarraren bizitzaren azken urteak -eta bere familiarenak- kontatzen zaizkigu. Garibaiko Ana Joxeparekin hiru seme hazi zituztela esaten zaigu, Jose Ramon oinordeko izatera deitua eta burasoak legez kristau ona, Iñazio Mari apustuetara emandako aizkolari aiurriz ahula eta Juan Andres erbestera joango den diruzalea. Morroi bat ere badu Zabaletak, zahartuko denean ordezkatua izango dena.[1]