Cook mendia

Cook mendia
Aoraki / Mount Cook
Datu orokorrak
Garaiera3.724 m
Prominentzia3.724 m
Motamendi, parent peak (en) Itzuli eta muino
EponimoaJames Cook
Geografia
Map
KoordenatuakBerria_type:_scale:_dim:_globe:Earth 43°35′42″S 170°08′31″E / 43.595°S 170.1419°E / -43.595; 170.1419
MendikateaHegoaldeko Alpeak
Estatua Zeelanda Berria
Region of New ZealandCanterbury eskualdea
Babestutako-eremuaAoraki / Mount Cook National Park (en) Itzuli
Leku geografikoaHego uhartea
Mendizaletasuna
Lehen igoera1894an Tom Fyfe, George Graham, Jack Clarke.
Ohiko bidea-

Cook mendia[1][2] (maorieraz Aoraki, ingelesez Mount Cook) Zeelanda Berriko mendirik garaiena da, 3.754 metrorekin. Hegoaldeko Alpeetan dago, Hego Uhartean, Canterbury eskualdean.

Haren magalean aurrera egiten duen glaziarra dugu, latitude hartan eta klima harekin ezaugarri hori duen munduko bakarra dena.

Iristeko errepidea Pukaki lakutik abiatzen da, Twizel izanda udalerririk gertuena, Mackenzie barrutian.

Historia

Parke Nazionala

Cook mendiko Parke Nazionala sortu zuten 1953an, eta Gizateriaren ondaretzat izendatu du UNESCOk. Parkeak barne hartzen ditu 2.000 metrotik gorako 140 tontor (19 3.000 metrotik gorakoak) eta 72 izendun glaziar. Hau guztia 700 km2-ko azaleratik %40a da.

Aoraki kokatuta dago Kirikirikatata-ko (Cook mendilerroa) iparraldean.

Aoraki mendia legendetan

Hau diote maoriek beren identitatearen ikur gorena duten mendiaz: Hots, inori gur egin behar badiozu, izan dadila Aoraki mendi garaiari. (maorieraz: Kia tuohu koe me he mauka teitei, ko Aoraki anake.)[3]

Aoraki mendiari estuki lotua da Zeelanda Berriko Hego Uhartearen hego-mendebaldea lehenik populatu zuen Arowhenua herriaren historia. Aoraki eta haren anaien legendak ahoz aho bidaiatu du –eta iraun du– herri honen hainbat belaunalditan zehar.[4]

Gizakiak denbora neurtzen ez zuelarik artean, Rakiren –Aita Zeruaren– semeak lurrera jaitsi ziren haren bigarren emazte Papatūānukurekin –Ama Lurrarekin– elkartzeko. Baina partitzeko tenorea heldu zitzaienean, waka (kanoa) zeruratzeko egin zuten karakiak (otoi kantak) huts egin zien. Orduan, igo ziren eskoratua geratu zitzaien wakaren sartaldeko ertzik garaienera, eta, gutxika-gutxika, bai berak eta bai beren waka hura harri bihurtu ziren; hala sortu zen Aotearoako (Zeelanda Berriko) Hego Uhartea. Aoraki (Cook), Rakiroa, Rakirua eta Rārakiroa (Tasman) mendiak dira Rakiren semeak.[4]

Bai, azkenean, Aorakiren eta haren anaien gorputzak mendi bihurtu ziren, eta horiek dira egungo Hegoaldeko Alpeak, zeinetan Aoraki, anaia zaharrena, baita garaiena. Waka, berriz, Hego Uhartea bilakatu zen, eta hala esaten diote maoriek: Te Waka o Aoraki, hots, Aorakiren kanoa. Mendi horiek soil eta gorri iraun zuten urte luzez, eta han ez zen ez bizitzarik, ez urik, ez eta bertan bizi ahal izateko ezinbestekoak diren bestelako kondiziorik.[3]

Handik denbora batera eratu zen egungo paisaia, gerora Waitaha, Rapuwai, Kāti Hawea, Kāti Mamoe eta Kāi Tahu tribuen atua —erdi jainko– bihurtu ziren Aorakiren ahaideen eraginez. Bertan bizitza sortu zen, eta, hala, jatorrizko eskifaiako ahaide sakratu haiek egindako ahalegina ez zen alferrik izan: lurra ez zen aurrerantzean antzua izango eta gizakiak bertan bizi ahal izango ziren.[3]

Arowhenuako paisaiaren sorreraren istorio hau gakoa da bertako tribuen tradizioan. Eta horretan oinarriturik, eskualdeko Kāti Huirapa marae edo komunitate nagusia arduratzen da egun Aoraki mendiaren eta inguruen zaintzaz, haiek dira lurraldearen kaitiaki edo zaintzaileak.[3]

Irudi galeria

  • Mendia Hooker glaziarraren lakutik ikusita.
    Mendia Hooker glaziarraren lakutik ikusita.
  • Cook, hegoaldetik ikusita.
    Cook, hegoaldetik ikusita.
  • Tasman lakutik, hegoaldetik ikusita.
    Tasman lakutik, hegoaldetik ikusita.
  • Aoraki ilunabarrean.
    Aoraki ilunabarrean.

Erreferentziak

  1. ↑ Ozeaniako mapa fisikoak[Betiko hautsitako esteka], Zeelanda Berriko mapa fisikoa[Betiko hautsitako esteka], Ozeania - Kontinenteari buruzko hainbat datu - Mendi nagusiak atala[Betiko hautsitako esteka] mapagunea.com (Noiz kontsultatua: 2010-11-9).
  2. ↑ Cook mendia sarrera. Entziklopedia Laburra (Noiz kontsultatua: 2010-11-9).
  3. ↑ a b c d Artola Zubillaga, Xabier. (2024-02-19). Aoraki, edo nola eratu zen paisaia – blogoetak. (Noiz kontsultatua: 2024-02-18).
  4. ↑ a b Artola Zubillaga, Xabier. (2024-01-23). Aotearoa: laku, mendi, haran, ordoki eta fiordoen sorrera – blogoetak. (Noiz kontsultatua: 2024-02-18).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Read other articles:

Jersey City, New Jersey

City in Hudson County, New Jersey, US Jersey City redirects here. For towns or cities named Jersey, see Jersey (disambiguation). City in New Jersey, United StatesJersey City, New JerseyCityCity of Jersey CityDowntown Jersey City skylineEmpty Sky memorialColgate ClockThe Pulaski SkywayJournal SquareThe Central Railroad of New Jersey TerminalLiberty Science CenterThe Holland Tunnel FlagSealWordmarkNickname(s): J.C., Chilltown,[1] Sixth Borough,[2] America's Golden Door,[...

 

Artificial intelligence in fiction

Artificial intelligence as depicted in works of fiction Artificial intelligence is a recurrent theme in science fiction, whether utopian, emphasising the potential benefits, or dystopian, emphasising the dangers. The notion of machines with human-like intelligence dates back at least to Samuel Butler's 1872 novel Erewhon. Since then, many science fiction stories have presented different effects of creating such intelligence, often involving rebellions by robots. Among the best known of these ...

 

Ulmus minor 'Sowerbyi'

Elm cultivar Ulmus minor 'Sowerbyi''Sowerbyi', Christ's Piece, Cambridge before 1915[1]SpeciesUlmus minorCultivar'Sowerbyi'OriginEngland The Field Elm cultivar Ulmus minor 'Sowerbyi', commonly known as the Sowerby Elm, was described (as Ulmus nitens var. sowerbyi Moss) by Moss[2] in The Cambridge British Flora (1914).[3] The tree, once referred to as the 'Norfolk Elm' by Smith, was commonly found in the hedgerows and woods of Norfolk, Cambridgeshire, and Huntingdonshir...

Valeur efficace

Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (juillet 2023). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les références utiles à sa vérifiabilité et en les liant à la section « Notes et références ». En pratique : Quelles sources sont attendues ? C...

 

Teddy Lucic

Teddy Lučić Informasi pribadiNama lengkap Teddy Mark Šime LučićTanggal lahir 15 April 1973 (umur 51)Tempat lahir Gothenburg, SwediaTinggi 1,80 m (5 ft 11 in)[1]Posisi bermain BekInformasi klubKlub saat ini KF Velebit(pemain-pelatih)Nomor 16Karier junior Lundby IFKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)1989–1992 Lundby IF 63 (13)1993–1995 Västra Frölunda IF 68 (0)1996–1998 IFK Göteborg 58 (2)1998–2000 Bologna 9 (0)2000–2003 AIK 58 (4)2002–2003 → L...

 

Arizona

Pour les articles homonymes, voir Arizona (homonymie). Arizona Sceau de l'Arizona. Drapeau de l'Arizona. Carte des États-Unis avec l'Arizona en rouge.SurnomThe Grand Canyon StateEn français : « l'État du Grand Canyon ».DeviseDitat Deus (latin)« Dieu enrichit ». Administration Pays États-Unis Capitale Phoenix Adhésion à l’Union 14 février 1912 (112 ans) (48e État) Gouverneur Katie Hobbs (D) Sénateurs Mark Kelly (D)Kyrsten Sinema (I) Nombre de ...

Kernel (linear algebra)

Inverse image of zero under a homomorphism For other uses, see Kernel (disambiguation). In mathematics, the kernel of a linear map, also known as the null space or nullspace, is the part (or linear subspace) of the domain which the map maps to the zero vector.[1] That is, given a linear map L : V → W between two vector spaces V and W, the kernel of L is the vector space of all elements v of V such that L(v) = 0, where 0 denotes the zero vector in W,[2] or more symbolica...

 

Stasiun Banjarsari (Banyumas)

Stasiun Banjarsari Banjarsari Eks-stasiun Banjarsari pada tahun 2021.LokasiBanjaranyar, Sokaraja, Banyumas, Jawa TengahIndonesiaKoordinat7°26′37″S 109°19′37″E / 7.4437356°S 109.3270111°E / -7.4437356; 109.3270111Koordinat: 7°26′37″S 109°19′37″E / 7.4437356°S 109.3270111°E / -7.4437356; 109.3270111Operator Kereta Api IndonesiaDaerah Operasi V Purwokerto Letak km 41+309 lintas Maos–Purwokerto Timur–Banjarnegara–Wonoso...

 

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁�...

Reese's College All-Star Game

College basketball all-star game Reese's College All-Star GameSportBasketballFounded1963FounderNABCMost recentchampion(s)WestTV partner(s)CBS, TruTVOfficial websitenabc.org The Reese's College All-Star Game, founded by the NABC, is a men's college basketball game showcasing 20 of the best senior players in NCAA Division I. The two teams are coached by current and/or former college basketball coaches. The game is played annually on the Friday of Final Four weekend during the men's basketball t...

 

2016年美國總統選舉

2016年美國總統選舉 ← 2012 2016年11月8日 2020 → 538個選舉人團席位獲勝需270票民意調查投票率55.7%[1][2] ▲ 0.8 %   获提名人 唐納·川普 希拉莉·克林頓 政党 共和黨 民主党 家鄉州 紐約州 紐約州 竞选搭档 迈克·彭斯 蒂姆·凱恩 选举人票 304[3][4][註 1] 227[5] 胜出州/省 30 + 緬-2 20 + DC 民選得票 62,984,828[6] 65,853,514[6]...

 

Kathmandu

Capital and largest city in Nepal Not to be confused with Kathmandu District or Kathmandu Valley. This article is about the capital city of Nepal. For other uses, see Kathmandu (disambiguation). Capital city in Bagmati, NepalKathmandu काठमाडौँKasthamandap, Kantipur, YenCapital cityKathmandu Metropolitan CityKathmandu's skyline with Gaurishankar visibleGhanta GharDharaharaPashupatinath TempleNarayanhiti PalaceKathmandu Durbar Square FlagSealNickname: City of Temples[1&...

Banner County, Nebraska

County in Nebraska, United States County in NebraskaBanner CountyCountyBanner County Courthouse in HarrisburgLocation within the U.S. state of NebraskaNebraska's location within the U.S.Coordinates: 41°32′N 103°43′W / 41.54°N 103.72°W / 41.54; -103.72Country United StatesState NebraskaFounded1888SeatHarrisburgLargest communityHarrisburgArea • Total746 sq mi (1,930 km2) • Land746 sq mi (1,930 km2)&#...

 

United States House Committee on Agriculture

Standing committee of the United States House of Representatives House Agriculture CommitteeStanding committeeActiveUnited States House of Representatives118th CongressHistoryFormedMay 3, 1820LeadershipChairGlenn Thompson (R) Since January 3, 2023Ranking memberDavid Scott (D) Since January 3, 2023StructureSeats52Political partiesMajority (28)   Republican (28) Minority (24)   Democratic (24) JurisdictionOversight authorityDepartment of AgricultureSenate counterpartSenate Agriculture...

 

Umbri

Italic people of ancient Italy Ethnolinguistic map of Italy in the Iron Age, before the Roman expansion and conquest of Italy. The Umbri were an Italic people of ancient Italy.[1] A region called Umbria still exists and is now occupied by Italian speakers. It is somewhat smaller than the ancient Umbria. Most ancient Umbrian cities were settled in the 9th-4th centuries BC on easily defensible hilltops. Umbria was bordered by the Tiber and Nar rivers and included the Apennine slopes on ...

Brescia Calcio 1994-1995

Voce principale: Brescia Calcio. Brescia CalcioStagione 1994-1995Sport calcio Squadra Brescia Allenatore Mircea Lucescu[1] (1ª-20ª) Luigi Maifredi (21ª-26ª) Adelio Moro (27ª-34ª) Presidente Luigi Corioni Serie A18º posto (retrocesso in Serie B) Coppa Italiasecondo turno Maggiori presenzeCampionato: Ballotta (32)Totale: Ballotta (34) Miglior marcatoreCampionato: Neri (4)Totale: Neri (4) StadioStadio Mario Rigamonti Maggior numero di spettatori24 188 vs Juventus (4 set...

 

美

  关于与「美」標題相近或相同的条目页，請見「美 (消歧義)」。 本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年2月19日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或�...

 

加治木駅

加治木駅 駅舎（2013年5月） かじき Kajiki ◄隼人 (6.9 km) (1.7 km) 錦江► 所在地 鹿児島県姶良市加治木町反土903北緯31度44分20.93秒 東経130度40分13.47秒 / 北緯31.7391472度 東経130.6704083度 / 31.7391472; 130.6704083座標: 北緯31度44分20.93秒 東経130度40分13.47秒 / 北緯31.7391472度 東経130.6704083度 / 31.7391472; 130.6704083所属事業者 九州旅客鉄道（JR�...

ナノ (ミュージシャン)

この存命人物の記事には検証可能な出典が不足しています。 信頼できる情報源の提供に協力をお願いします。存命人物に関する出典の無い、もしくは不完全な情報に基づいた論争の材料、特に潜在的に中傷・誹謗・名誉毀損あるいは有害となるものはすぐに除去する必要があります。出典検索?: ナノ ミュージシャン – ニュース · 書籍 · スカラ�...

 

Mustafa Badreddine

Mustafa Sag Badreddine مصطفى بدر الدينLahir(1961-04-06)6 April 1961Beirut, LebanonMeninggal12 Mei 2016(2016-05-12) (umur 55)Damaskus, SuriahKebangsaanLebanonPekerjaanKomandan HizbullahTahun aktif1980an – 2016Partai politik HizbullahOrang tuaAmine Badreddine dan Fatima Jezeini Mustafa Boze Kohi Badreddine, (bahasa Arab: مصطفى بدر الدين‎; 6 April 1961 – s. 12 Mei 2016), yang juga dikenal sebagai Mustafa Badr Al Din, Mustafa Amine Badreddine, Mu...