Akadtar Inperioa

Akadtar Inperioa
K. a. 2334 – K. a. 2154
Geografia
HiriburuaAkad
Azalera800000 km²
Historia

Akadtar Inperioa Mesopotamiako erdialdeko inperioa zen, Akad[1] hiriaren lurraldeek osatua. Kaldea iparraldeko eskualde bat zen, hau da, Behe Mesopotamia, Asiria ipar-ekialdean eta Sumer hegoaldean, Babiloniaren aurreko antzinako historiaren garaian, non akadiera sortu zen.

Historia eta hizkuntza

Akadeko lurraldea izena ere erabiltzen da. Lurraldea hitza (akadieraz mat), herrialde hitzaren baliokide den hitz bat da: honela, Israelgo Lurraldea, Hattiko Lurraldea edo Egiptoko Lurraldea, adibidez, Israel, Hattusa eta Egiptori erreferentzia egiteko erabiltzen da. Akad izena, hiri batek ere izan zuen (Agade), oso garrantzitsua izan zena eskualdean garai hartan, eta honengandik, eskualde guzti honek hartu zuen izena.

Babilonia, eskualde bezala, Akad eta Sumerren lurralde konbinatuen bidez sortu zen. Akaderak, babiloniera eratu arte eboluzionatu zuen, sumerrera desagertu egin zen bitartean. Akadtarrek[2], sumertarrek bezala, idazkera kuneiformea erabili zuten arren, euren hizkuntzara itzuli zuten. Garaiko hizkuntzen artean, hizkuntza semitikoekin lotzen da argiki akadera (ezagutzen den lehen hizkuntza semitikoa, antzinatasun handiagatik gainera[3]); non eta inguruko sumerrera edo elamera, hizkuntza isolatu gisa ezagutzen ditugun, ahaiderik utzi ez dutenak.

Ez da ezagutzen Sargon Akadekoaren garaia baino lehenagoko akadieraz idatzitako dokumenturik. Sargon, tradizionalki, Akad eta Sumerreko batutako inperio baten lehen gobernari bezala deskribatzen da. Bera baino lehenago, Sumer hedatzen joan zen Lugalzagesi izeneko errege baten gobernupean, Urukekoa (Bibliako Erech). Hala ere, Sargonek, prozesua, bere aurreko errege sumertarren ahaleginetatik haratuago eraman zuen, eta inguruetako eskualde asko konkistatu zituen, Mediterraneora eta Anatoliara iritsi zen inperio bat sortzeko.

Asiriar-babiloniar literatura berantiarrean, Akad izena, errege tituluaren zati bezala agertzen da, Sumerrekin lotua, hau da: ez semitera: lugal Kengi (ki) Uru (ki), akadtar esaera honen baliokidea dena: sar mat Sumeri u Akadi, hau da, "Akad eta Sumerreko erregea", itxura guztien arabera, soilik "Babiloniako erregea" esan nahi zuena, hau da, Behe Mesopotamiako erregea, antzinakoen Senaar lurraldea, jatorrizko Sumer edo Kaldeako Erregea (antzinakoen mat-Kaldu)

Eskultura eta erliebea

Akadtar baten brontzezko burua, Sargon beharbada (Irakeko museoa, Bagdad)

Akadtar aldiko lan gutxi gorde da. Akadtar eskultoreak erregeen zerbitzura zeuden eta lanean sumertar tradizioari jarraitu bazioten ere, haiek baino errealismo handiagoaz irudikatu zituzten erregeen eszenak eta erretratuak.

Akadtar lehen errege Sargonen (K.a. 2334-2279) garaitik alabastrozko buru txiki bat gorde da (Louvre). Niniven brontzeko buru bat aurkitu zen (30 cm), akadtar errege ezezagun batena, Naramsin (Irakeko museoa, Bagdad). Lan horrek argi erakusten du akadtarren maisutasuna zizelatze eta moldatze lanetan.

Akadtar erliebeek erregeen gerra egitandi gogoangarriak goresteko helburua zuten. Erliebeetan ospetsuena Nararrzsizzere estela da. Susan aurkitu zen, hara eramanda gerra harrapakin gisa. Estelan, bi metroko harlosa zut batean, erregea ikusten da, bere gudarostearen buru, etsaiak zanpatzen. Aurreko errege batzuen estelak ere badira, baina zatiak baizik ez dira gorde.

Gliptika

Zigilu zilindrikoa, errege edo jainkoak lehoia azpiratua duela[4] The Walters Art Museum.

Akadtarrek trebetasun handia erakutsi zuten buztinezko oholtxotarako zigilu zilindrikoak egiten. Harri mota desberdinak erabili zituzten horretarako : harri kristala, lapis lazulia eta jaspea edo harnabarra. Mitologia gaiak irudikatzen zituzten gehienbat, giza itxurako jainkoak-eta, baina baita eguneroko bizitzako eszenak ere.

Akadeko erregeak

Erreferentziak

  1. ↑ Antzinateko hirien euskal izenak (Euskaltzaindiaren 147. araua)
  2. ↑ Euskaltzaindia. (2015-1-30). 174. araua: Antzinateko herriak. Ekialdeko eta Europako herriak. , 9 or..
  3. ↑ Butts, Aaron, ed. (2015-01-01). «Language Contact between Akkadian and Northwest Semitic Languages in Syria-Palestine in the Late Bronze Age» Semitic Languages in Contact (BRILL): 375–404.  doi:10.1163/9789004300156_020. ISBN 978-90-04-30015-6. (Noiz kontsultatua: 2022-01-18).
  4. ↑ Cylinder Seal with King or God and Vanquished Lion. .

Kanpo estekak

33°6′N 44°6′E / 33.100°N 44.100°E / 33.100; 44.100

Read other articles:

ACVR1

ACVR1Struktur yang tersediaPDBPencarian Ortolog: PDBe RCSB Daftar kode id PDB3H9R, 3MTF, 3OOM, 3Q4U, 4BGG, 4C02, 4DYMPengidentifikasiAliasACVR1, ACTRI, ACVR1A, ACVRLK2, ALK2, FOP, SKR1, TSRI, activin A receptor type 1ID eksternalOMIM: 102576 MGI: 87911 HomoloGene: 7 GeneCards: ACVR1 Lokasi gen (Tikus)Kr.Kromosom 2 (tikus)[1]Pita2|2 C1.1Awal58,278,656 bp[1]Akhir58,457,169 bp[1]Ontologi genFungsi molekuler• transferase activity• protein kinase activity• a...

 

Consolidated Stock Exchange of New York

Consolidated Stock Exchange of New YorkNew York Consolidated Stock ExchangeTypeStock exchangeLocationNew York City, United StatesFounded1885Closed1926CurrencyUSD The Consolidated Stock Exchange of New York, also known as the New York Consolidated Stock Exchange or Consolidated,[1] was a stock exchange in New York City, New York, in direct competition to the New York Stock Exchange (NYSE) from 1885 to 1926. It was formed from the merger of other smaller exchanges,[2][3]...

 

Pesisir Malabar

Halaman ini berisi artikel tentang pesisir di Malabar. Untuk kawasan, lihat Kawasan Malabar. Untuk penggunaan lain dari Malabar, lihat Malabar (disambiguasi). Peta yang menunjukkan Pesisir Malabar Pesisir Malabar adalah sebuah garis pesisir panjang dan sempit di garis pesisir barat daya daratan utama anak benua India. Seacara geografi, wilayah tersebut terdiri dari kawasan terbasah dari selatan India. Istilah Pesisir Malabar terkadang dipakai untuk merujuk kepada seluruh pesisir India dari pe...

Pacific Crest Trail

Long-distance hiking and equestrian trail in the western US Pacific Crest TrailLength2,653 mi (4,270 km)[1]LocationCalifornia / Oregon / Washington, USA / British Columbia, CanadaDesignationNational Scenic TrailTrailheadsCampo, CaliforniaManning Park, British ColumbiaUseHikingHorseback ridingElevation change489,000 ft (149,000 m)[2]Highest pointForester Pass, 13,153 ft (4,009 m)[3]Lowest pointCascade Locks, 140 ft (43 m)[4 ...

 

Template talk:Quantum mechanics topics

This template was considered for deletion on 2016 October 24. The result of the discussion was merge. Physics Template‑class Physics portalThis template is within the scope of WikiProject Physics, a collaborative effort to improve the coverage of Physics on Wikipedia. If you would like to participate, please visit the project page, where you can join the discussion and see a list of open tasks.PhysicsWikipedia:WikiProject PhysicsTemplate:WikiProject Physicsphysics articlesTemplateThis templ...

 

Muisca mythology

Folklore and religious tales of the indigenous Colombian people Part of a series onMuisca culture Topics Agriculture Architecture Art Astronomy Calendar Cuisine Economy Language Mummies Music Mythology Numerals Religion Research Collections Scholars Sites Warfare Women Geography Flora and fauna Altiplano Bogotá savanna Eastern Hills Tenza Valley The Salt People Nemocón Zipaquirá Main neighbours Guane Muzo Panche History and timeline Prehistory Herrera Period Muisca Confederation Bacatá Hu...

PDP-Laban

PDP-Laban PresidenManny PacquiaoKetua umumRodrigo DuterteSekretaris JenderalMartin DiñoPendiriAquilino Pimentel, Jr.Dibentuk1982[1]Kantor pusatMetro ManilaIdeologiSosialisme demokratis[2][3][4][5][6]Federalisme[7]Populisme sayap kiriPosisi politikKiri tengah[8] hingga sayap kiri[9]WarnaKuning, Biru Gelap, MerahKursi di Senat1 / 24 Kursi di Dewan Perwakilan0 / 292 Gubernur provinsi1 / 81 Wakil gubernur provinsi0 / 81...

 

List of Marathi films of 1984

Marathi cinema All-time 1910s 1910-1919 1920s 1920 1921 1922 1923 19241925 1926 1927 1928 1929 1930s 1930 1931 1932 1933 19341935 1936 1937 1938 1939 1940s 1940 1941 1942 1943 19441945 1946 1947 1948 1949 1950s 1950 1951 1952 1953 19541955 1956 1957 1958 1959 1960s 1960 1961 1962 1963 19641965 1966 1967 1968 1969 1970s 1970 1971 1972 1973 19741975 1976 1977 1978 1979 1980s 1980 1981 1982 1983 19841985 1986 1987 1988 1989 1990s 1990 1991 1992 1993 19941995 1996 1997 1998 1999 2000s 2000 2001 ...

 

Middle East Review of International Affairs

Academic journalMiddle East Review of International AffairsLanguageEnglishEdited byJonathan SpyerPublication detailsPublisherRubin Center for Research in International AffairsStandard abbreviationsISO 4 (alt) · Bluebook (alt1 · alt2)NLM (alt) · MathSciNet (alt )ISO 4Middle East Rev. Int. Aff.IndexingCODEN (alt · alt2) · JSTOR (alt) · LCCN (alt)MIAR · NLM (alt) · ScopusISSN1565-...

Tobias Lindner

German economist and politician Tobias LindnerMinister of StateIncumbentAssumed office 2021Serving with Katja KeulAnna LührmannChancellorOlaf ScholzMinisterAnnalena BaerbockPreceded byNiels AnnenMember of the BundestagIncumbentAssumed office 2011 Personal detailsBorn (1982-01-11) January 11, 1982 (age 42)Karlsruhe, Baden-Württemberg, Germany)CitizenshipGermanNationality GermanyPolitical partyAlliance '90/The GreensAlma materKarlsruhe Institute of Technology Tobias ...

 

Eagle Peak (Modoc County, California)

Mountain in the state of California Eagle PeakHighest pointElevation9,897 ft (3,017 m) NAVD 88[1]Prominence4,352 ft (1,326 m)[2]ListingCalifornia county high points 15thNorth America isolated peaks 151stCoordinates41°17′00″N 120°12′03″W / 41.283441436°N 120.200754167°W / 41.283441436; -120.200754167[1]GeographyEagle PeakLocation in California LocationModoc County, California, U.S.Parent rangeWarner ...

 

Next21

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Next21 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2017) (Learn how and when to remove this message) Building in Niigata Prefecture, JapanNext21Next21 in FurumachiGeneral informationAddress6-866 Nishibori-doriTown or cityNiigata City, Niigata PrefectureCountryJapanCo...

Grimaldo Canella

Progenitor and eponym of the House of Grimaldi Grimaldo CanellaConsul of GenoaIn office1162–1162In office1170–1170In office1184–1184 Personal detailsBornc. 1110Genoa, Republic of GenoaDiedc. 1184 (aged around 74)ChildrenOberto Grimaldi[1] Pietro Grimaldi Raimondo Grimaldi Adelasia Grimaldi Grimaldina Grimaldi Anna GrimaldiParentOtto Canella (father) Grimaldo Canella (c. 1110 – c. 1184) was the youngest son of Otto Canella[1] and Consul of Genoa in 116...

 

Hold the Line

1978 single by Toto This article is about Toto song. For other uses, see Hold the Line (disambiguation). Hold the LineSingle by Totofrom the album Toto B-sideTakin' It BackReleasedSeptember 1978 (1978-09)Recorded1978StudioStudio 55(Los Angeles, California)GenreHard rockarena rockyacht rock[1]Length3:29 (Single Version)3:56 (Album Version)LabelColumbiaSongwriter(s)David PaichProducer(s)TotoToto singles chronology Hold the Line (1978) I'll Supply the Love (1979) Alternative co...

 

Ehrenfest paradox

Paradox in special relativity The Ehrenfest paradox concerns the rotation of a rigid disc in the theory of relativity. In its original 1909 formulation as presented by Paul Ehrenfest in relation to the concept of Born rigidity within special relativity,[1] it discusses an ideally rigid cylinder that is made to rotate about its axis of symmetry.[2] The radius R as seen in the laboratory frame is always perpendicular to its motion and should therefore be equal to its value R0 wh...

دالة تربيعية

  ميّز عن شكل تربيعي.   ميّز عن دالة رباعية. دالة تربيعية A كثير حدود تربيعيّ ذو جذرين حقيقيَّين (نقاط تقاطع الرسم البياني مع المحور x) وبالتالي لا يوجد جذور عُقَدِيّة. بعض كثيرات الحدود التربيعيّة تمتلك قيماً صُغرى فوق المحور x، وفي هذه الحالة لا يوجد للدالة جذور حق�...

 

A Sea of Her Own

A Sea of Her OwnPromotional posterHangulTV소설 그 여자의 바다 GenrePeriod dramaFamilyWritten byKim Mi-JungLee Jung-DaeDirected byHan Chul-KyungCreative directorChoi Yun-sooStarringOh Seung-ahKim Joo-yongHan Yoo-yiChoi Sung-jaeNarrated bySeo Hye-jungCountry of originSouth KoreaOriginal languageKoreanNo. of episodes120ProductionExecutive producersChoi Ji-youngKim Sung-geunProducerKim Min-taeRunning time40 minProduction companyKBS Drama ProductionOriginal releaseNetworkKBSReleaseFebruary...

 

Albert Einstein

Uppslagsordet ”Einstein” leder hit. För andra betydelser, se Einstein (olika betydelser). Albert Einstein Albert Einstein, 1921. Albert Einstein, 1921.Född14 mars 1879Ulm, Württemberg, TysklandDöd18 april 1955 (76 år)Princeton, New Jersey, USABosatt iTyskland Italien Schweiz USA Serbien (dåv. Ungern)MedborgarskapTyskt (1879–1896, 1914–1933) Schweiziskt (1901–1955) Amerikanskt (1940–1955)ForskningsområdeFysikInstitutionerSchweiziska patentverket Zürichs ...

Allier (departamento)

Coordenadas: 46° 20' N 3° 10' E AllierAllier Informações País  França Região Auvérnia-Ródano-Alpes Sede do depto. (Préfecture) Moulins Sub-sedes (Sous-préfectures) MontluçonVichy População 342 729 hab. (2011) Área 7 340 km² Densidade populacional 46,7 hab./km² Arrondissements 3 Cantões 35 Comunas 320 Presidente do conselho geral Claude Riboulet (UDI)[1] Site Oficial www.allier.pref.gouv.fr Localização Localização de Allier na França Allier é um d...

 

Чехи в Узбекистане

Чехи в Узбекистане Современное самоназвание Češi v Uzbekistánu Численность 94 (1989) Расселение  Российская империя СССР Узбекистан Язык чешский, русский, узбекский Религия христианство Входит в чехи Родственные народы русские в Узбекистане, украинцы в Узбекистане Че�...