Mezurunuo

Mezurunuo estas unuoj por mezuri.

Ĉefaj sistemoj de mezuro nuntempe estas:

Antikvaj sistemoj

Daniel Moirand en sia listo de proponitaj vortoj por sia traduko de La Libro de la mirindaĵoj de Marko Polo sugestas du trajtojn rilate al la historia kreado de mezurunuoj, nome jenaj:

  • la mezepokaj mezurunuoj ne havis precizajn valorojn kaj krome tiuj ŝanĝiĝis laŭ la tempo kaj loko, kaj
  • multaj mezurunuoj rilatis al korpopartoj, nome colo, fingro, polmo, futo, klafto, paŝo, ulmo, dum aliaj spegulas la tempojn de la vojaĝanto, ekzemple la dumlonga uzado de tago kiel distanca mezurunuo, sed en lia kunteksto ĝi povus aludi al veturo piede, ĉevale, kamele ktp. [1]

Kelkaj derivitaj aŭ ne-metraj mezurunuoj

Antikva etalono de longo en Braunschweig, Germanio
Longo
futo imperia 0,304 m
futo franca 0,324 m
jardo imperia 0,917 m
arŝino (rusa) 0,71 m
colo imperia 0,0254 m
lineo (brita) 2,256 mm
Leŭgo (malnovfranca) ĉ. 5 000 m
mejlo imperia 1609,31 m
marmejlo imperia 1853,18 m
marmejlo internacia 1852 m
parseko (astronomia) 3,25 lumjaro
spano
astronomia unuo 149,6 Gm
Areo
aro 100 m2
hektaro 10000 m2
akreo imperia 40 aroj
akreo franca 80 aroj
Volumeno
litro 1 kubdecimetro (dm3)
buŝelo imperia 36,6 litroj
buŝelo franca 13 litroj
pajnto imperia 0,56825 litroj
galjono imperia 4,5460 litroj
galjono usona 3,7853 litroj
kvarto imperia 1,1361 litroj
Maso
unco franca 31 g
unco imperia 28,35 g
funto imperia 0,45359237 kg
ŝtono imperia 6,35029 kg
tuno metra 1000 kg
tuno imperia 1016 kg
karato metra 0,2 g
elektronvolto ekv. al 1,783.10−36 kg
pudo ekv. al 16,38 kg
Energio
elektronvolto 1,60217653(14)×10−19 ĵulo
Povumo
ĉevalpovo 736 W
Rapido
Maĥo (ĉe marnivelo) 0,34 km/s
Knoto 1,852 km/h

Diversaj

  • La steno (mallongigo: sn) estas malnova mezurunuo de forto, egalanta 1000 neŭtonojn.
  • Voltampero kun la simbolo VA estas la laŭleĝa mezurunuo por la elektra ŝajna povumo.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

En Esperanto

Alilingve

Referencoj

  1. Marko Polo, La Libro de la mirindaĵoj, aŭ La priskribo de la mondo, traduko, notoj, antaŭparolo, epilogo kaj postparolo de Daniel Moirand, publikigis UEA, Rotterdam, 2001 (Serio Oriento-Okcidento, n-ro 34, 445 paĝoj, p. 55) ISBN = 92-9017-075-1
Ĉi tiu artikolo estas verkita en Esperanto-Vikipedio kiel la unua el ĉiuj lingvoj en la tuta Vikipedia projekto.