PROFILPELAJAR.COM

Multaj lingvoj estas uzataj en Kanado. Laŭ la censo de 2016, la angla kaj la franca estas la gepatraj lingvoj de 56,0% kaj 21,4% de kanadanoj.^[1] Entute 86.2% de kanadanoj havas efikan scipovon de la angla kaj 29,8% havas efikan scipovon de la franca.^[2] Laŭ la Leĝo pri Oficialaj Lingvoj de 1969, kaj la angla kaj la franca havas oficialan federan statuson en Kanado, por ĉiuj registaraj servoj, inkluzive la kortumojn kaj ĉiujn federajn leĝojn estas enleĝigitaj dulingve. Nov-Brunsviko estas la sola kanada provinco kiu havas kaj la anglan kaj la francan kiel ĝiajn oficialajn lingvojn. La oficiala lingvo de Kebekio estas la franca,^[3] kvankam, en tiu provinco, la konstitucio postulas ke ĉiuj leĝoj estu enleĝigitaj en kaj la franca kaj la angla, kaj kortumaj procedoj povas okazi en iu el tiuj lingvoj. Similaj konstituciaj protektoj estas en Manitobo, kie la angla estas la oficiala lingvo.

La Oficiala Lingva Komisionestro de Kanado (la federa registara oficialulo ŝarĝita kun la kontrolado de la du lingvoj) asertis, "same kiel raso estas grava al la usona sperto kaj klaso estas grava al la brita sperto, mi kredas, ke lingvo estas grava al la kanada sperto."^[4] Por pli precize kontroli la du oficialajn lingvojn, la censo de Kanado kolektas lingvanajn priskribaĵojn ne listigitajn en la censoj de la plejparto de aliaj landoj, inkluzive hejman lingvon, gepatran lingvon, unuan oficialan lingvon, kaj lingvon de laboro.

La lingva diverseco de Kanado etendiĝas preter la du oficialaj lingvoj. "En Kanado, 4,7 milionoj da homoj (14,2% de la loĝantaro) raportis, ke ili parolas lingvon krom la angla aŭ la franca plej ofte ĉe la hejmo, kaj 1,9 milionoj da homoj (5,8%) raportis, ke ili parolas tiun lingvon ofte kiel duan lingvon (krom sia ĉefa hejma lingvo, la angla aŭ la franca). Entute, 20,0% de la loĝantaro de Kanado raportis, ke ili parolas lingvon krom la anglan aŭ la francan ĉe sia hejmo. Por proksimume 6,4 milionoj da homoj, la alia lingvo estis enmigrinta lingvo, parolata plej ofte aŭ ĉe la hejmo, sole aŭ kune kun la angla aŭ la franca, sed por pli ol 213000 homoj, la alia lingvo estis indiĝena lingvo. Fine, la nombro da homoj kiuj raportas gestlingvon kiel la lingvon parolatan ĉe la hejmo estis preskaŭ 25 000 homoj (15 000 plej ofte kaj 9800 ofte).

Kanado estas enhavas multajn indiĝenajn lingvojn. Entute, ĉi tiuj estas parolata de malpli ol unu procento de la loĝantaro. Proksimume 0,6% de kanadanoj (aŭ 200 725 homoj) raportas indiĝenan lingvon kiel sian gepatran lingvon.

Geografio

Jen la loĝantaro de ĉiu provinco kaj teritorio laŭ gepatra lingvo, kiel raportita en la censo de Kanado de 2016.^[5]

Provinco/teritorio	Tuta loĝantaro	Angla	%	Franca	%	Aliaj lingvoj	%	Oficialaj lingvoj
Ontario	13 312 870	9 255 660	69,52%	568 345	4,27%	3 865 780	29,04%	Angla^[6]
Kebekio	8 066 555	718 985	8,91%	6 377 080	79,06%	1 173 345	14,54%	Franca^[3]
Brita Kolumbio	4 598 415	3 271 425	71,14%	71 705	1,56%	1 360 815	29,59%	Angla (laŭfakte)
Alberto	4 026 650	3 080 865	76,51%	86 705	2,15%	952 790	23,66%	Angla
Manitobo	1 261 615	931 410	73,83%	46 055	3,65%	316 120	25,06%	Angla
Saskatĉevano	108 340	910 865	84,09%	17 735	1,64%	173 475	16,01%	Angla
Nov-Skotio	912 300	838 055	91,86%	33 345	3,66%	49 165	5,39%	Angla (laŭfakte)
Nov-Brunsviko	736 280	481 690	65,42%	238 865	32,44%	25 165	3,42%	Angla, Franca
Novlando kaj Labradoro	515 680	501 350	97,22%	3020	0,59%	13 035	2,53%	Angla (laŭfakte)
Insulo Princo Eduardo	141 020	128 975	91,46%	5395	3,83%	7670	5,44%	Angla (laŭfakte)
Nordokcidentaj Teritorioj	41 380	32 545	78,65%	1365	3,30%	8295	20,05%	Chipewyan, Kria, Angla, Franca, Gwich’in, Inuinaktuno, Inuktituto, Inuvialuktun, Norda Slaveja, Suda Slaveja, Tłįchǫ^[7]
Jukonio	35 555	29 765	83,72%	1815	5,10%	4665	13,12%	Angla, Franca
Nunavuto	35 695	11 745	32,90%	640	1,79%	24 050	67,38%	Inuitaj lingvoj (Inuktituto, Inuinaktuno), Angla, Franca^[8]
Kanado	34 767 255	20 193 340	58,08%	7 452 075	21,43%	7 974 375	22,94%	Angla, Franca

Indiĝenaj lingvoj

Skribo en la kria lingvo per kanada indiĝena silabaro

Kanado havas 12 indiĝenajn lingvajn grupojn, kun pli ol 65 distingeblaj lingvoj kaj dialektoj, inkluzive multaj gestlingvoj.^[9] Preskaŭ ĉiuj indiĝenaj lingvoj en Kanado estas taksitaj endanĝerigitaj, escepte de Inuktituto, Inuinaktuno, kaj la kriaj variaĵoj Naskapi, Atikamekw, Orienta Kria, kaj Ebenaĵa Kria.^[10]

Du el la teritorioj de Kanado donas oficialan statuson al indiĝenaj lingvoj. En Nunavuto, Inuktituto kaj Inuinnaqtun, kune nomata la inuita lingvo, estas oficialaj lingvoj apud la naciaj lingvoj de la angla kaj la franca, kaj Inuktituto estas ofta ila lingvo en la teritoria registaro.^[11]^[12] En la Nordokcidentaj Teritorioj, la Leĝo pri Oficialaj Lingvoj deklaras, ke estas dek unu malsamaj lingvoj: ĉipevajana, kria, angla, franca, gviĉina, inuinaktuna, inuktituta, inuvialuktuna, norda slaveja, suda slaveja, kaj Tłįchǫ (dogriba).^[7] Krom la angla kaj la franca, ĉi tiuj lingvoj ne estas ilaj en registaro; oficiala statuso rajtigas civitanojn ricevi servojn en ili je peto kaj trakti la registaron per ili.^[13]

Laŭ la censo de 2016, malpli ol unu procento de kanadanoj (213 225) raportis indiĝenan lingvon kiel sia gepatra lingvo, kaj malpli ol unu procento de kanadanoj (137 515) raportis indiĝenan lingvon kiel la lingvon parolatan plej ofte ĉe la hejmo.^[14] La plejparto da kanadaj indiĝenaj lingvoj estas endanĝerigitaj kaj la nombro de iliaj nunaj parolantaj estas ofte malalta, sed la nombro da parolantoj kreskas eĉ pli ol la nombro kun indiĝena gepatra lingvo, indikante ke multaj homoj daŭras lerni la lingvojn eĉ se ili ne lernis ĝin denaske.^[15]

Glottolog 4.3 (2020) kalkulis 11 sendependan indiĝenajn lingvofamiliojn kaj/aŭ izolaĵojn en Kanado.^[16]

Algic
Athabaskan-Eyak-Tlingit
Beothuk
Eskim-Aleuta
Ĥajda
Irokeza
Kutenai
Saliŝa
Hoka-Siua
Tsimshian
Wakashan

La nombro de parolantoj de indiĝenaj lingvoj en Kanado:^[17]

Indiĝenaj lingvoj	No. de parolantoj	Gepatra lingvo	Hejma lingvo
Kria	99 950	78 855	47 190
Inuktituta	35 690	32 010	25 290
Aniŝinabeka	32 460	11 115	11 115
Montagnais-Naskapi (Inua)	11 815	10 970	9720
Dene Suline	11 130	9750	7490
Oji-Cree (Anishinini)	12 605	8480	8480
Mi'kmaq (Mikmaka)	8750	7365	3985
Siuaj lingvoj (Dakota/Siua)	6495	5585	3780
Atikamekw	5645	5245	4745
Nigrapieda	4915	3085	3085
Tłįchǫ aŭ Dogriba	2645	2015	1110
Algonkena	2685	1920	385
Carrier	2495	1560	605
Gitksan	1575	1175	320
Chilcotin	1400	1070	435
Norda Slaveja (Leporo)	1235	650	650
Suda Slaveja	2315	600	600
Malesita	790	535	140
Ĉipevajana	770	525	125
Inuinaktuna	580	370	70
Gviĉina (Loucheaux)	570	355	25
Mohoka	615	290	20
Shuswap	1650	250	250
Nisga'	1090	250	250
Tlingita	175	0	0
Atgangmuurngniq	47^[18]	Ne sciita	Ne sciita