La Lasera Interferomezurilo Gravitonda Observatorio (angleLaser Interferometer Gravitational-Wave Observatory, mallongigita LIGO) estas grandskala fiziko-eksperimento kiu celas rekte detekti kosmajn gravitajn ondojn de astrofizika origino kaj pristudi gravitondajn observojn kiel astronomia ilo[1].
LIGO temas pri LIGO estas la plej granda kaj plej ambicia projekto iam ajn kiun la usona Nacia Scienca Fondumo (NSF) subvenciis[2] por alporti plibonigojn al LIGO kiuj kreskigu la sentivecon, permesante al la kunlaborprojekto inter Caltech, MIT kaj multaj aliaj altlernejoj kaj universitatoj, fari la unuan detekton de gravitaj ondoj[3].
Principo
LIGO spaco-observatorioj.
LIGO konsistas el du identaj detektiloj, unu en Livingston (Luiziano) la alia sur la Hanford-ejo en Richland (Vaŝingtono). Ekstertera signalo estas registrita en ambaŭ detektiloj kun tre malgranda tempo-diferenco. Tiuj du grandaj detektiloj funkcias kiel observatorioj por eltrovi gravitajn ondojn helpe de laserainterferometrio. Ĉi tiuj gravitaj ondoj povas detekti ŝanĝon en la 4-kilometra spegula interspacigo de malpli ol dekmile la ŝarĝdiametro de protono, ekvivalente al la mezurita distanco inter la Tero kaj la Proksima Centaŭro (4.0208x1013km)[4] kun precizeco pli malgranda ol la larĝeco de homa haro[5].
