Kronvirusoj

Kronvirusoj

Kronvirusoj aŭ koronvirusoj (ankaŭ nomataj koronavirusoj[1][2], latinscience coronavirus) estas grupo de virusoj, kiuj kaŭzas malsanojn en mamuloj kaj birdoj, kiuj inkluzivas diareon en bovoj kaj porkoj, kaj supran spiran malsanon en kokidoj. Ĉe homoj, la viruso kaŭzas spirajn infektojn, kiuj ofte estas mildaj, sed en maloftaj kazoj estas eble mortigaj. Ne estas vakcinoj nek kontraŭvirusaj drogoj, kiuj estas aprobitaj por antaŭzorgo aŭ kuracado.

Kronviruso
La ciklo de la infektado de kronvirusoj
Mapo de la infektoj en la mondo per la kronviruso tipo nCoV el Vuhano, Epidemio de 2019-nCoV
  •  Pli ol 10 milionoj da konfirmitaj infekt-kazoj
  •  La fonto de la infekt-kazoj (Ĉinio)
  •  Certigitaj kazoj de la infektoj
  •  La certigitaj suspektoj de kazoj de la infektoj

    • Nomo

    La nomo coronavirus venas de la latina vorto corona, ’krono, ronda plektaĵo el folioj aŭ floroj’. Ĝi rilatas al la karakteriza aspekto de la viruspartikloj videblaj per elektrona mikroskopo. La partiklojn garnas surfacaj elstaraĵoj, kiuj povas aspekti similaj al krono aŭ al la suna korono (vidu la apudajn fotojn). La kronan formon estigas proteinoj nomataj peplomeroj, kiuj popolas la surfacon de la viruso kaj determinas al kiaj ĉeloj ĝi altiriĝas kaj povas fiksiĝi, alivorte ĝian tropismon al gastiga ĉelo.

    Demando pri Esperanta nomo por coronavirus aktualiĝis fine de la 2019-a jaro, kiam en Ĉinio komenciĝis epidemio de grava spirorgana malsano kaŭzita de nova tipo de coronavirus. Aperadis multaj raportoj ankaŭ en la Esperantaj komunikiloj.

    Ĉina Radio Internacia[3], kiu multe raportas pri kronvirusa epidemio de 2019–2020 uzas la nomon kronviruso (ekzemple, kronvirusa pneŭmonio). En kelkaj komencaj novaĵoj estis uzata koronaria viruso. En la ĉina lingvo oni laŭvorte nomas la viruson "kron(ec)a viruso".

    Unue, la Universala Medicina Esperanto-Asocio proponis la uzadon de la vorto koronaviruso[4] kaj post la rekomendo de la Akademio de Esperanto elektis la nomon koronviruso.

    La 10-an de februaro 2020 la Lingva Konsultejo de Akademio de Esperanto respondis demandon pri nomoj de la viruso kaj rekomendis nomi ĝin koronviruso aŭ kronviruso, sen elekti preferon inter tiuj, kaj malrekomendis aliajn formojn.[5]

    La 13-an de februaro 2020 Monato aldonis la formon kronviruso al siaj konvencioj: "la redaktistaro de MONATO interkonsentis pri la uzo de kronviruso"[6].

    Malkovro

    Oni izolis la unuajn kronvirusojn en la 1960-aj jaroj el de la naza kavo de pacientoj kun malvarmumo. Tiuj virusoj estis nomitaj kiel homa kronviruso 229 E kaj OC43. Pliaj membroj de la familio estis identigitaj kiel SARS-CoV en 2003, HCoV NL63 en 2004, HKU1 en 2005, MERS-CoV en 2012, kaj 2019-nCoV identigita en 2019/2020 en la urbo Vuhano en Ĉinio. Ĉefe SARS kaj tiu ĉi lasta (t.e.: 2019-nCoV), komence klasigitaj kiel netipaj pneŭmonitoj, aperintaj unue en Ĉinio, kaj poste disvastiĝintaj al aliaj landoj, kaŭzis nombrajn mortintojn kaj kreis grandan alarmon tutmonde.

    Sankta Korono

    En diversaj lokoj katolikoj adoras martirinon Sanktan Koronon kiel patronino de la mono, trezorserĉantoj kaj sporade ankaŭ protektantino kontraŭ epidemioj kaj bestomalsanoj. Dum la kronvirusa pandemio de 2019-2020 la Pastrejo de Sankta Pankracio en Roding publikigis preĝformon kun alvoko de Sankta Korono.[7] Tamen inter katolikaj teologoj ne ekzistas interkonsento, ke la unuopa alvoko de Sankta Korono kontraŭ bestomalsanoj kaj epidemioj pravigu la mondvastan adoradon de Sankta Korono kontraŭ la korono-pandemio.

    En Esperanto

    En la esperantlingva gazeto pri flagoj nome VENTO aperis artikolo pri flago proponita por simboligi la luktadon kontraŭ la pandemio.[8]

    Vidu ankaŭ

    Referencoj

    1. ↑ Anna Löwenstein (2020-03-26). Kiel nomi tiun viruson?. uea.facila. Arkivita el la originalo je 2020-03-27. Alirita 2020-03-27 . “La medicinistoj preferas la terminon koronaviruso, ĉar tio estas ĝia internacia teknika nomo, uzata en multaj lingvoj kun la sama formo (tamen laŭ la aparta skribsistemo de la koncerna lingvo).”.
    2. ↑ Reta Vortaro: koronavirus/o kiel tria alternativo
    3. ↑ http://esperanto.cri.cn/html5/index_news.htm
    4. ↑ https://twitter.com/UMEAeo/status/1222457900762877953
    5. ↑ Cyril Robert Brosch (2020-02-10). Esperantigo de la angla "coronavirus". Akademio de Esperanto. Alirita 2020-02-10 .
    6. ↑ https://www.esperanto.be/fel/mon/mon_konv.php
    7. ↑ [https://www.domradio.de/sites/default/files/pdf/corona_novene.pdf Domradio.de Novene in Seuchenzeiten (germanlingve), konsultita 2002-05-15
    8. ↑ VENTO 7, pp. 20-21.

    Read other articles:

    Delta (lettera)

    Questa voce o sezione sull'argomento grafemi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Lettere classiche Αα Alfa Νν Ni Ββ Beta Ξξ Xi Γγ Gamma Οο Omicron Δδ Delta Ππ Pi Εε Epsilon Ρρ Rho Ζζ Zeta Σσς Sigma Ηη Eta Ττ Tau Θθ Theta Υυ Ypsilon Ιι Iota Φφ Phi Κκ Kappa Χχ Chi Λλ Lambda Ψψ Psi Μμ Mi Ωω Omega ...

     

    Harry Atwood

    20th-century American inventor, engineer, and aviation pioneer Harry N. AtwoodAtwood circa 1913Born(1883-11-15)November 15, 1883Boston, Massachusetts, U.S.DiedJuly 14, 1967(1967-07-14) (aged 83)Murphy, North Carolina, U.S.Resting placeHanging Dog Baptist Church Cemetery, Murphy, North CarolinaEducationWright Flying SchoolSpouses Sarah Jenkins ​(divorced)​ Ruth Satterthwaite ​ ​(m. 1914; died 1920)​ Helen Satterthwait...

     

    أنافيسوس

    أنافيسوس    خريطة الموقع تقسيم إداري البلد اليونان  [1] خصائص جغرافية إحداثيات 37°44′00″N 23°57′00″E / 37.73333333°N 23.95°E / 37.73333333; 23.95   الارتفاع 361 متر  السكان التعداد السكاني 6202 (إحصاء السكان) (2011)6180 (resident population of Greece) (2021)6721 (resident population of Greece) (2001)3315 (resident populati...

    Gerald McBoing-Boing (TV series)

    For the original 1950 Gerald McBoing-Boing short-film series and 1956 TV series, see Gerald McBoing-Boing. Canadian TV series or program Gerald McBoing-BoingCreated byDr. Seuss (characters)Developed byJohn DerevlanyRobin BuddStarringGlenn BarnaLinda BallantynePatrick McKennaSamantha WeinsteinJo VannicolaNarrated byDeann DeGruijterComposersTom SzczesniakRay ParkerCountry of originCanadaUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes39 (78 segments)ProductionExecutive produc...

     

    Flax

    Flowering plant in the family Linaceae For other uses, see Flax (disambiguation). Flax Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Eudicots Clade: Rosids Order: Malpighiales Family: Linaceae Genus: Linum Species: L. usitatissimum Binomial name Linum usitatissimumL. Synonyms[1] Linum crepitans (Boenn.) Dumort. Linum humile Mill. Linum indehiscens (Neilr.) Vavilov & Elladi Flax, also known as common flax or linseed, is a flowering p...

     

    La Jornada

    Mexican daily newspaper This article is about the Mexican newspaper. For the Nicaraguan newspaper, see La Jornada (Managua). This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (October 2022) La Jornadalogo of La JornadaTypeDaily newspaperFormatCompactPublisherDesarrollo de Medios S.A. de C.V.EditorCarmen Lira SaadeFounded1984; 40 years ago (1984)Political alignmentLeft-wingLanguageSpanishHeadquartersMexi...

    Major trauma

    For other uses, see Trauma (disambiguation). Injury that could cause prolonged disability or death Medical conditionMajor traumaHealth care providers attending to a person on a stretcher with a gunshot wound to the head; the patient is intubated, and a mechanical ventilator is visible in the backgroundSpecialtyEmergency medicine, trauma surgery Major trauma is any injury that has the potential to cause prolonged disability or death.[1] There are many causes of major trauma, blunt and ...

     

    Sergei Yuran

    Russian footballer (born 1969) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Russian. (September 2015) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate t...

     

    Tora! Tora! Tora!

    1970 film about the attack on Pearl Harbor For other uses, see Tora Tora Tora (disambiguation). Tora! Tora! Tora!Theatrical release posterDirected byAmerican sequencesRichard FleischerJapanese sequencesToshio MasudaKinji FukasakuAkira Kurosawa (uncredited)Screenplay byAmerican sequencesLarry ForresterJapanese sequencesHideo OguniRyūzō KikushimaAkira Kurosawa (uncredited)Based on Tora! Tora! Tora!by Gordon W. Prange The Broken Sealby Ladislas Farago Produced byElmo WilliamsStarring Martin Ba...

    Front untuk Pembebasan Enklave Cabinda

    Bendera FLEC Front untuk Pembebasan Enklave Cabinda (bahasa Portugis: Frente para a Libertação do Enclave de Cabinda, FLEC) adalah gerakan gerilya dan politik yang memperjuangkan kemerdekaan provinsi Cabinda, Angola.[1] Dahulu di bawah pemerintahan Portugis, dengan kemerdekaan Angola dari Portugal pada tahun 1975, wilayah tersebut menjadi provinsi eksklave Angola yang baru merdeka. FLEC berperang dalam Perang Cabinda di wilayah yang diduduki oleh bekas kerajaan Kakongo, Loango d...

     

    تجمعات محافظة دير الزور السكانية

    هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يناير 2018) محافظة دير الزور سابع محافظات سوريا من حيث عدد السكان بتعداد قدره (1,623,000) نسمة يشكلون ما نسبته 6.8% من إجمالي تعداد سكان سوريا [1]، تعد مدينة دير الزور أكبر ت�...

     

    Banjir besar Gun-Yu

    Banjir Besar Gun-Yu, suatu kisah banjir besar yang berkaitan dengan legenda Gun-Yu,[1] merupakan peristiwa banjir besar yang berlangsung hingga setidaknya dua generasi. Peristiwa ini menyebabkan terjadinya perpindahan penduduk secara besar-besaran yang diikuti bencana lainnya, seperti badai dan kelaparan. Penduduk meninggalkan rumah mereka dan tinggal di bukit-bukit dan gunung-gunung, atau membangun sarang di pepohonan.[2] Menurut sumber-sumber mitologis dan sejarah, kejadian ...

    الخط الأحمر (مسلسل)

      لمعانٍ أخرى، طالع الخط الأحمر (توضيح). الخط الأحمر إخراج يوسف رزق  البلد سوريا  بث لأول مرة في 2008  السينما.كوم 1123252  تعديل مصدري - تعديل   الخط الأحمر مسلسل تلفزيوني سوري، وهو الجزء الثاني لمسلسل حاجز الصمت، أُنتج في رمضان سنة 2008، من تأليف هاني السعدي، وإخرا...

     

    横浜コネクトスクエア

    横浜コネクトスクエアYOKOHAMA CONNECT SQUARE 北西側の外観（2024年1月）情報旧名称 MM37タワー（計画・開発段階の仮称） [1][2]用途 オフィス、ホテル、店舗設計者 鹿島建設施工 鹿島・フジタ・馬淵・大洋建設JV建築主 合同会社KRF48（パナソニック ホームズ、鹿島建設、ケネディクス）構造形式 地上：S造、地下：SRC造[1]制震構造[3]敷地面積 約10,082 m...

     

    Luigi Versiglia

    20th-century Roman Catholic martyr SaintLuigi VersigliaS.D.B.Apostolic Vicar of ShaoguanPhotograph circa 1921.ChurchCatholic ChurchSeeShaoguanAppointed22 April 1920Term ended25 February 1930PredecessorNone; position establishedSuccessorIgnazio CanazeiOther post(s)Titular Bishop of Carystus (1920–30)OrdersOrdination21 December 1895Consecration9 January 1921by Jean-Baptiste-Marie Budes de GuébriantRankBishopPersonal detailsBornLuigi Versiglia(1873-06-05)5 June 1873Oliva Gessi, Pavia, Ki...

    منتخب سويسرا لكرة الطائرة للسيدات

    يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (يوليو 2019) هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسي...

     

    Modèle:Palette Vignoble de Bourgogne

    v · mVignoble de Bourgogne En appellation régionale : bourgogne bourgogne-aligoté bourgogne-passe-tout-grains coteaux-bourguignons (ex bourgogne-grand-ordinaire) crémant-de-bourgogne bourgogne-mousseux Basse-Bourgogne petit-chablis chablis chablis-grand-cru irancy saint-bris vézelay bourgogne-côte-d'Auxerre bourgogne chitry bourgogne coulanges-la-vineuse bourgogne tonnerre bourgogne épineuil bourgogne côte saint-jacques Côte de Nuits bourgogne-montrecul bourgogne-le-chapit...

     

    Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten Klungkung

    Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten KlungkungDewan Perwakilan RakyatKabupaten Klungkung2019-2024JenisJenisUnikameral Jangka waktu5 tahunSejarahSesi baru dimulai14 Agustus 2019PimpinanKetuaAnak Agung Gde Anom, S.H. (PDI-P) sejak 16 September 2019 Wakil Ketua II Wayan Baru, S.Sos. (Gerindra) sejak 16 September 2019 Wakil Ketua IITjokorda Gede Agung, S.T. (Golkar) sejak 16 September 2019 KomposisiAnggota30Partai & kursi  PDI-P (9)   NasDem (3)   ...

    Raymond J. Barry

    Cet article est une ébauche concernant un acteur américain. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les conventions filmographiques. Raymond J. BarryRaymond J. Barry en 2011.BiographieNaissance 14 mars 1939 (85 ans)HempsteadNom de naissance Raymond John BarryNationalités canadienneaméricaineFormation Université BrownYale School of Drama (en)Lynbrook Senior High School (en)Activités ActeurPériode d'activité Depuis 1974Autres informationsSi...

     

    2001 في فنلندا

    2001 في فنلندامعلومات عامةالسنة 2001 البلد فنلندا 2000 في فنلندا 2002 في فنلندا تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات سنوات 1999 2000 2001 2002 2003 علم فنلندا الجدول الزمني لتاريخ فنلندا فيما يلي قوائم الأحداث التي وقعت خلال عام 2001 في فنلندا. أفلام من الأفلام التي صدرت هذه السنة في فنلندا: 1 ...