PROFILPELAJAR.COM

Membrecoj
Membrecoj	Czech Academy of Science and Art (en) vd

**Karel Matěj Čapek-Chod**
Karel Matěj Čapek-Chod
Persona informo
Naskiĝo	21-an de februaro 1860; en Domažlice
Morto	3-an de novembro 1927 (67-jaraĝa); en Podolí
Tombo	tombejo de Vinohrady vd
Etno	ĉeĥoj vd
Lingvoj	ĉeĥa vd
Ŝtataneco	Ĉeĥoslovakio vd
Profesio
Alia nomo	Josef Paškrtský vd
Okupo	verkisto ; dramaturgo ; prozisto ; kritikisto ; ĵurnalisto ; dramaturgo ; redaktoro vd
Aktiva en	Olomouc vd
Membrecoj
Membrecoj	Czech Academy of Science and Art (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Karel Matěj ČAPEK-CHOD [ĉapek ĥod] (naskiĝis la 21-an de februaro 1860 en Domažlice - mortis la 3-an de novembro 1927 en Prago) estis ĉeĥa naturalisma verkisto.

Li studis juran fakultaton en Prago, sed ne finis la studadon kaj fariĝis ĵurnalisto. En 1917 li kunredaktis ĵurnalon Národní listy (Nacia ĵurnalo) kune kun Karel Čapek, tial por diferenciĝi li alprenis kromnomon Chod laŭ la samnoma regiono en sud-okcidenta Bohemio.

En 1934 aperis en Esperanto tri liaj noveloj. En la antaŭparolo li estis karakterizita jene:

"Li estis ĵurnalisto en la redakcio de unu el la plej gravaj ĉeĥaj ĵurnaloj Narodní Listy, de post la jaro 1909 li verkis sole siajn romanojn, rakontojn kaj dramojn. Li estas naturalisto; apogante sin je psiko-analitikaj rezultoj de la scienca esploro, li pritraktas aktualajn kaj generajn problemojn. La socian medion li kapablas tiom majstre priskribi, ke prave famiĝis liaj verkoj el la medio, kiun li persone konis, nome el la medioj ĵurnalista, belartista kaj artista entute, ekz. Turbino, Beethoven-vespero, Mendelsohn-koncerto, Antonín Vondrejc, Fortuloj kaj malfortuloj (el la sciencista vivo) kaj aliaj. Ĉapek-Chod ŝatas priskribi dekadencajn kaj disigajn okazaĵojn, katastrofojn de unuopuloj kaj familiajn malpacojn. Li uzas en ili sian aktan analizon, por vipi per amara ironio kaj kruela sarkasmo malsaĝecon kaj perversecon de unuopuloj kaj tiamaniere li fariĝas unika moralisto de la sendisciplina kaj ŝlimiĝinta societo. Al la mireginta observa talento aliĝas ĉe Ĉapek perfekta scio de la literatura tekniko kaj scio de la neelĉerpebla riĉeco de la ĉeĥa lingvo. Neniu scipovis percepti kaj priskribi la dumvivan tragikon de la ordinara popolano kiel Čapek-Chod ekzemple en Kašpar Lén. Lian perfektan majstrecon malutilas sole la cirkonstanco, ke li ŝatas groteskon kaj karikaturon tiom, ke epizodoj ofte ĝenas la kontinuan linion de la kompozicio. Ankaŭ pro klopodo, prezenti plene la impresojn Čapek-Chod troigas kelkfoje uzante kvankam plej karakterizajn tamen samtempe plej krudajn esprimojn. Kun la herooj de siaj verkoj li vivas kiel ilia riproĉanto. Liaj dramverkoj ne trovis aprobon ĉe la publiko, sed liajn rakontojn kaj romanojn opinias nia kritiko sublimaj verkoj de la sociala kaj psikologia tipoj. Čapek-Chod ricevis tri ŝtatajn literaturpremiojn, de post la jaro 1923 li estis ordinara ano de la Ĉeĥa Akademio. Lia entombigo okazis en la Panteono de la Nacia Muzeo."

Verkoj

Povídky (Rakontoj, 1892)
Dar svatého Floriána (Donaco de sankta Floriano, 1902 - filmita)
Kašpar Lén mstitel (Gasparo Lén, la venĝanto, 1908 - filmita)
Turbína (Turbino, 1916 - filmita)
Siláci a slaboši (Fortuloj kaj malfortuloj, 1916)
Antonín Vondrejc (Antonio Vondrejc, 1918)
Experiment (Eksperimento, 1920 - filmita)
Jindrové (Henrikoj, 1921)
Vilém Rozkoč (Vilhelmo Rozkoč, 1923)
Řešany (Řešany, 1927)

En Esperanto aperis

Noveloj, tr. Moraviaj Esperanto-Pioniroj, Olomouc 1934, enhavas rakontojn: Ĉe rotacia presmaŝino, La patro, Tujbranĉo
Ĉefserĝento Lemaninský, en Ĉeĥoslovaka Antologio, Budapeŝto 1935, tr. Moraviaj Esperanto-Pioniroj

Recenzoj

„ La tri noveloj de Capek-Chod prezentas al ni moderntendencan verkiston kiu fosas profunde en la animojn de la homoj por malkovri iliajn agmotivojn. La traduko estas ĝenerale kontentiga; ĝin makulas preskaŭ solaj la misuzo de ĝis (pp. 16, 48, 53, 56, 65, 77) kaj raviga (pp. 31, 32), kaj la erara formo virgino (pp. 47, 53). Nekutima kaj diskutiga estas la frazkonstruo tro ofte mankis Markita .. . ol ke la patrino sentu ŝian foreston. ”

— ALEC VENTURE. La Brita Esperantisto - Numero 361, Majo (1935)