"FRATECO"[1][2] estas societo, kun sidejo en Zaragozo (Aragono, Hispanio) kies ĉefaj celoj estas disvastigi la lingvon esperanto[3][4] kaj la idealojn esperantistajn.[5]
Historio
Frateco estas pli ol centjara esperanta asocio. Ĝi estis fondita la 3an de julio de 1908 en Zaragozo pro la iniciato de grupo da idealistoj inter kiuj troviĝis (inter aliaj) Agustín de Montagud, Rafael Benítez kaj Emilio Gastón Ugarte, en la sama jaro kiam estis organizita en Zaragozo la ekspozicio hispana-franca.
Partoprenantoj en la 72a Kongreso de HEF celebrita en 2013 en Zaragozo kaj organizita de Frateco
Post la Unua Mondmilito, atentante la alvokon de esperantista grupo de Aŭstrio, "FRATECO" kunlaboris en la gastigado en Hispanio de 326 aŭstriaj infanoj en situacio de mizero pro la postmilito. Tia humanisma agado estis direktita de la esperantistoj Emilio Gastón (el Hispanio) kaj Karl Bartel (el Aŭstrio).[6][7]
Laŭlonge de sia ampleksa historio, ĉi tiu kultura societo klopodis disvastigi la esperantistan idealon pere de organizado de kursoj,[10][11] prelegoj, ekspozicioj,[12] seminarioj ktp. Ĝi enhavas esperantan bibliotekon kun pli ol 4.000 volumoj.[3]
Esperanto kaj ĝia aŭtoro en la stratoj de Zaragozo
En 1961, okaze de peto de Frateco, la urbestraro de Zaragozo dediĉis straton al la verkinto de esperanto, sed ĝia nomo estis Dr. Zamenhoff. En 2012 oni korektis la eraron kaj ĝia nuna nomo estas Dr. Zamenhof.[13]
En 1995 la urbestraro de Zaragoza dediĉis centran placon al Esperanto, kies nomo estis "Glorieta del Esperanto". En 2008, okaze de la centjariĝo de Frateco, la urbestraro permesis instali monumenton dediĉitan al Esperanto en tiu placo, dezajnita fare de la esperantisto Jaime Benito Cedo kaj financita de membroj de Frateco kaj simpatiantoj de Esperanto.[14][15]
Kelkaj elstaraj membroj de Frateco
Multaj homoj partoprenis en la vivo de "FRATECO". Pli elstare estas menciindaj: la advokato Emilio Gastón Ugarte[16] (avo de Emilio Gastón Sanz, kiu havis la oficon kiel "Justicon" de Aragono) kiu estis unu el la fondintoj; la juristo Manuel Maynar Barnolas, kiu estis Prezidanto de “FRATECO”; la Rektoro de la Universitato de Zaragozo, Miguel Sancho Izquierdo, kiu ankaŭ estis Prezidanto de la societo; aŭ Antonio Marco Botella, verkisto de diversaj libroj kiel "Analoj de la hispana E-movado" aŭ "Un siglo de esperanto en Aragón" ("Cent jaroj de Esperanto en Aragono").
„ Kun la celo rememorigi la 50-an jaron de ekzisto de la Klubo, niaj bonaj amikoj de la Societo Frateco en Zaragozo eldonis belan broŝuron kun la nomo »Nia Vivo», tio estas la titolo de tiu revueto esperantista, jam malaperinta, kiun antaŭlonge publikigis la menciita Societo. La broŝuro enhavas interesajn artikolojn, pri tiel grava evento, de samideanoj Marqueta, prezidanto de tiu Societo; Beckers, prezidanto de IKUE; Bartel, kunlaborinto de sinjoro Gastón pri la afero de la gastigado de aŭstraj infanoj, post la unua mondmilito; Lehner, unu el la tiamaj infanoj aŭstraj, gastoj en Zaragozo; Artigas, la sindona samideano, bedaŭrinde jam mortinta; Pastro Casanovas, amiko jam sufiĉe konata de la tuta hispana samideanaro, precipe de tiuj ĉeestintaj niajn naciajn kongresojn, pro liaj interesaj predikoj; Oróp, honora prezidanto de «Frateco»;
De la Puente, prezidanto de la Katolika Esperantista Hispana Asocio; Máñez, la pioniro de Esperanto en Cheste, kaj F-ino Emilia Gastón, filino de la forpasinta samideanoEmilio Gastón, kunfondinto de «Frateco», samideano karmemora, kiu tiom ege laboradis por nia afero en Zaragozo.
Aperas ankaŭ en la broŝuro belqj poemetoj de S-ano Sancho Izquierdo, profesoro de la Zaragoza Universitato; Hilda Dresen, unu originala, kaj aliaj, tradukoj, el la fama estona poetino Marie Under; Kraus kaj Grabowski. Estas ankaŭ menciinda interesa priskriba raporto pri la festo aranĝita por celebri la Oran
Jubileon, festo okazinta en grava restoracio de la urbo. Oni mencias en tiu raporto
la ricevitajn salutojn: de profesoro D-ro Ivo Lapenna, sekretario de UEA; de D-ro Rafael Herrero, prezidanto de Hispana Esperanto-Federacio; kaj oni reproduktas ceterajn paroladojn faritajn en tiu jubilea festo. Sur la kovrilo aperas fotografaĵo de S-anoj Agustin Montagud, Rafael Benitez kaj Emilio Gastón, kunfondintoj de la Societo, antaŭ 50 jaroj.
La kompiladon, tipografian aranĝon kaj kovrilon tre lerte faris ia redaktoro de nia Boletín , S-ano Luis Hernandez. Tial, li, same kiel la fervoraj organizantoj de la festo kaj eldonintoj de «Nia Vivo», meritas la dankon de la samideanaro. ”
↑Asociaciones de Zaragoza (hispane). Base de datos del Departamento de Presidencia y Relaciones Institucionales del Gobierno de Aragón.. Arkivita el la originalo je 2018-05-23. Alirita la 2-an de junio de 2018 .
