Η στήλη χοίρου της Έδεσσας της Μακεδονίας είναι μια επιτύμβια στήλη ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκε το 1968 κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής.
Επιγραφή
Το ανάγλυφο απεικονίζει έναν άνδρα σε ένα τετράτροχο άρμα με τέσσερα άλογα και δύο γουρούνια, ένα κάτω από τον τροχό και ένα κάτω από τις οπλές του αλόγου. Η επιγραφή χρονολογείται στον δεύτερο ή τρίτο αιώνα μ.Χ.
«Εγώ, ο Χοίρος, αγαπητός σε όλους τετράποδος νέος, είμαι θαμμένος εδώ. Άφησα τη γη της Δαλματίας, όταν με έκαναν δώρο. Πάτησα το Δυρράχιο και πόθησα την Απολλωνία, και με τα πόδια μου γύρισα όλη τη Γη, μόνος κι ανίκητος. Τώρα όμως από τροχαίο έχασα το φως της ημέρας εγώ που ποθούσα να δω την Ημαθία και το άρμα της Φαλληφόριας, τώρα βρίσκομαι θαμμένος εδώ, και δεν οφείλω πλέον τίποτα στο θάνατο».
Περιγραφή της εικόνας
Στήλη του Χοίρου της Έδεσσας -(λεπτομέρειες)
Το ποίημα της επιγραφής είναι γραμμένο στο δακτυλικό εξάμετρο εκτός από το τελευταίο στοίχο που ακολουθεί το δακτυλικό πεντάμετρο .[2]
Το κείμενο της αρχαίας επιγραφής προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους ειδικούς - Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την ιστορία της στήλης του χοίρου [3]. Κάποιοι αρχαιολόγοι μάλιστα νόμιζαν ότι η λέξη "Χοιρος" αντικαθιστούσε το όνομα κάποιου δούλου ωστόσο ο G. Daux διαφωνούσε με αύτη την άποψη (σελ. 155-156-Persée) [4] διότι υπάρχουν κι άλλες επιτύμβιες στήλες για ζώα κατά τη διάρκεια της ελληνορωμαϊκής εποχής που κατέγραψε ο G.Herrlinger [5]
Παράδειγμα από επιτύμβια στήλη στα λατινικά για κάποιο σκυλί που αναφέρει ο G.Herrlinger:
Raedarum custos,numquam latravit inepte. Nunc silet et cineres vindicat umbra suos.: Για να φυλάξει την αμαξά μου δεν γαύγιζε ποτέ χωρίς λόγο Τώρα όμως σιωπά και οι στάχτες του κατοικούν με τις σκιές
