Το 91,20% του πληθυσμού της μιλά την τοπική ρωμανική διάλεκτο, ένα 5,68% γερμανικά και 3,12% ιταλικά[3].
Ιστορία
Είναι άγνωστο πότε πρωτοκατοικήθηκε, πάντως στην ευρύτερη περιοχή των Δολομιτικών Άλπεων και της κοιλάδας Γκαρντένα έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης, αλλά και βέλη ή άλλα αντικείμενα προϊστορικών χρόνων. Από τους αρχαιολόγους χρονολογούνται περίπου στο 6000 π.Χ.[4]. Αυτές οι αιχμές βελών και άλλα εργαλεία που έχουν βρεθεί, αντιπροσωπεύουν τα πρώτα προϊστορικά ευρήματα όλης της περιοχής των Δολομιτικών Άλπεων. Πιστεύεται ότι η κατοικία ήταν προσωρινή, χωρίς να αποκλείεται μόνιμη εγκατάσταση τον χειμώνα, στην περιοχή έρχονταν για να κυνηγήσουν τροφή τους καλοκαιρινούς μήνες. Κοντά στο Ortisei, βρέθηκαν χάλκινες πόρπες, κοσμήματα, σιδερένια τσεκούρια, σπαθιά γαλατικά, αγροτικά και πρωτόγονα εργαλεία[5].
Η πόλη αναφέρεται με το όνομα αυτό, Αγία Χριστίνα, από το 1277 και ανάλογα με την χώρα όπου ανήκε μεταφραζόταν. Μέχρι το 1923 που ανήκε στην Αυστρία λεγόταν St. Christina in Gröden, ώσπου με την προσάρτηση της στην Ιταλία μετονομάστηκε σε Santa Cristina Valgardena. Σήμερα το όνομα είναι τρίγλωσσο και αναφέρεται και στην τοπική διάλεκτο.
Η πόλη, αλλά και η κοιλάδα Γκαρντένα συνδέθηκαν σιδηροδρομικά με την Αυστρία με το σιδηροδρομικό δίκτυο που κατασκεύασε ο αυστριακός στρατός. Από το 1960 έχουν σταματήσει τα δρομολόγια τρένων και η επικοινωνία γίνεται πλέον με λεωφορεία.
Μνημεία και σημεία ενδιαφέροντος
Στην πόλη υπάρχει ο ναός της Αγίας Χριστίνας σε ρωμανικό ρυθμό, χτισμένη τον 12ο αιώνα. Το 1342 υπέστη εκτεταμένη ανακαίνιση, που άλλαξε το στιλ της, αφού προστέθηκαν στοιχεία γοτθικού ρυθμού.
Οικονομία
Η οικονομία της Σάντα Κριστίνα Βαλ Γκαρντένα βασίζεται κυρίως στο τουρισμό, τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα, αφού διαθέτει χιονοδρομικό κέντρο, το οποίο μάλιστα έχει φιλοξενήσει αγώνες του παγκοσμίου πρωταθλήματος σλάλομ.
↑Cfr. Marisa Alessio, New data for the chronology of the Mesolithic in the Dolomites - the radiocarbon dates from Plan de Frea, in "Preistoria Alpina", 29-31, 1996, pp. 145-154.
↑Cfr. Romana Prinoth-Fornwagner, I reperti metallici del Col de Flam, in Archeologia nelle Dolomiti, Trento 1993, pp. 95-104.
Βιβλιογραφία
Luis Stuffer, Die Pfarrkirche von St. Christina in Gröden, S. Cristina, 1993.
Edith Senoner, 150 ani Mujiga S. Cristina - Musikkapelle St. Christina in Gröden, S. Cristina, Comune di S. Cristina, 2006.
Deborah Vinatzer, Sabine Piazza, S. Cristina 1870-1970: zacan n iede / Bilder aus vergangenen Zeiten / come era una volta, S. Cristina, Cunsëi de furmazion de S. Cristina, 2009.