Ο Ρόι Ρίτσαρντ Σάιντερ (αγγλικά: Roy Richard Scheider, 10 Νοεμβρίου 1932 – 10 Φεβρουαρίου 2008) ήταν Αμερικανός ηθοποιός και ερασιτέχνης πυγμάχος. Έχει περιγραφεί από τον ιστότοπο AllMovie ως "ένας από τους πιο μοναδικούς και διακεκριμένους ηθοποιούς του Χόλιγουντ"[10] και έγινε γνωστός για τους πρωταγωνιστικούς και δεύτερους ρόλους του σε γνωστές ταινίες από τη δεκαετία του 1970 έως τις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ήταν υποψήφιος για δύο Όσκαρ, μια Χρυσή Σφαίρα και ένα Βραβείο Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.[11]
Οι πιο γνωστοί του ρόλοι περιλαμβάνουν τον Μάρτιν Μπρόντι στα Σαγόνια του καρχαρία (1975) και τη συνέχειά του Τα σαγόνια του καρχαρία Νο 2 (1978), τον ντετέκτιβ Ρούσο της αστυνομικής υπηρεσίας της πόλης της Νέας Υόρκης στο Ο άνθρωπος από τη Γαλλία (1971), τον ντετέκτιβ Μπάνι στο Η μυστική υπηρεσία των 7 (1973), τον Ντοκ Λίβαϊ στο Ανθρωποκυνηγητό (1976), τον χορογράφο και σκηνοθέτη Τζο Γκίντεον στο Η παράσταση αρχίζει (1979), τον αξιωματικό Φρανκ Μέρφι στο Ο γαλάζιος κεραυνός (1983) και στον δρα Φλόιντ στην ταινία του 1984 2010, η συνέχεια του 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Σάιντερ γεννήθηκε στο Όραντζ του Νιου Τζέρσεϊ.[12] ήταν γιος της Άννας (το γένος Κρόσον) και του μηχανικού αυτοκινήτων Ρόι Μπέρναρντ Σάιντερ. Η μητέρα του Σάιντερ ήταν ιρλανδικής καταγωγής , ενώ ο πατέρας του ήταν προτεστάντης Γερμανοαμερικανός.[13][14] Ως παιδί, ο Σάιντερ ήταν αθλητής και συμμετείχε σε οργανωμένους αγώνες μπέιζμπολ και πυγμαχίας. Αποφοίτησε από το λύκειο Columbia στο Maplewood του Νιου Τζέρσεϊ το 1950 και μπήκε στο Hall of Fame του σχολείου το 1985. Σπούδασε θέατρο τόσο στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς όσο και στο Κολέγιο Franklin and Marshall, όπου ήταν μέλος της αδελφότητας Φι Κάπα Ψι.
Ερασιτεχνική πυγμαχία
Μεταξύ 1946 και 1949, ο Σάιντερ πυγμαχούσε ερασιτεχνικά στο Νιου Τζέρσεϊ.[15] Ο Σάιντερ είπε σε μια τηλεοπτική συνέντευξη τη δεκαετία του 1980 ότι ασχολήθηκε με την πυγμαχία για να χάσει βάρος. Είπε ότι δεν είχε καμία επιθυμία να αγωνιστεί, αλλά ότι ο προπονητής του, Τζόρτζι Γουόρντ, τον ενθάρρυνε.[16]
Ο πρώτος κινηματογραφικός ρόλος του Σάιντερ ήταν στην ταινία τρόμουThe Curse of the Living Corpse (1964).
Στην τηλεόραση, έπαιξε ρόλους σε δύο σαπουνόπερες του CBS, Love of Life και The Secret Storm.
Το 1968, ο Σάιντερ εμφανίστηκε με το Φεστιβάλ Σαίξπηρ της Νέας Υόρκης και κέρδισε ένα βραβείο Obie για διακεκριμένη ερμηνεία[18] στο έργο του Τζέιμς ΤζόιςStephen D, εμφανιζόμενος σε αυτό 68 φορές.[19]
Εμφανίστηκε στις ταινίες Στιλέτο (1969), Loving (1970) και Η κρυφή ζωή ενός μανεκέν (1970) και στην τηλεόραση στα Where the Heart Is και Cannon.
Άνοδος
Το 1971, εμφανίστηκε σε δύο πολύ δημοφιλείς ταινίες, τα Η εξαφάνιση (1971) σε σκηνοθεσία του Άλαν Τζέι Πάκουλα και Ο άνθρωπος από τη Γαλλία (1971), σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Φρίντκιν. Το τελευταίο, στο οποίο έπαιξε μια φανταστική εκδοχή του ντετέκτιβ της Νέας Υόρκης Σόνι Γκρόσο, του χάρισε μια υποψηφιότητα για ΌσκαρΌσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου.[12] Ο Σάιντερ έγινε πολύ περιζήτητος. Πήγε στην Ευρώπη για να παίξει δεύτερου ρόλους στις ταινίες Η απόπειρα (1972) και Ο άνθρωπος απ' το Παρίσι (1972).
Επιτυχία
Ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος του Σάιντερ ήρθε με την ταινία Η μυστική υπηρεσία των 7 (1973), μια συνέχεια σχεδόν του Ανθρώπου από τη Γαλλία, στο οποίο ο χαρακτήρας του Σάιντερ βασίζεται και πάλι στον Γκρόσο. Έπαιξε επίσης στην ταινία Sheila Levine Is Dead and Living in New York (1975).
Ο Σάιντερ αρχικά επρόκειτο να εμφανιστεί στον πρωταγωνιστικό ρόλο στο ρομαντικό θρίλερ του Μάικλ ΤσιμίνοPerfect Strangers που δεν γυρίστηκε ποτέ, αλλά η ταινία ακυρώθηκε λόγω "πολιτικών" στην Paramount.[16] Κατά ειρωνικό τρόπο, στον Σάιντερ προσφέρθηκε αργότερα ο ρόλος που υποδύθηκε ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο στον Ελαφοκυνηγό (1978) του Τσιμίνο, που ήταν η δεύτερη ταινία από τις τρεις που γύρισε με την εταιρεία Universal Studios.[12]
Δύο εβδομάδες πριν ξεκινήσει τα γυρίσματα του Ελαφοκυνηγού, η Universal του πρόσφερε την επιλογή να επαναλάβει τον ρόλο του ως Μάρτιν Μπρόντι στο σίκουελ της ταινίας Τα σαγόνια του καρχαρία και θα θεωρούσε ότι έχουν εκπληρωθεί οι συμβατικές του υποχρεώσεις εάν δεχόταν. Ο Σάιντερ δέχτηκε και η ταινία κυκλοφόρησε το 1978. Έκανε τεράστια επιτυχία.[12]
Ο Σάιντερ πρωταγωνίστησε στην ταινία Κύκλος αγωνίας (1979), ένα θρίλερ σε σκηνοθεσία Τζόναθαν Ντέμι. Το 1979, έλαβε τη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ, αυτήν τη φορά Α΄ Ανδρικού Ρόλου στην ταινία Η παράσταση αρχίζει, στην οποία έπαιξε μια φανταστική εκδοχή του σκηνοθέτη και σεναριογράφου (εν μέρει) της ταινίας, Μπομπ Φόσι.[12]
Γύρισε ένα θρίλερ με τη Μέριλ Στριπ για τον Ρόμπερτ Μπέντον, με τίτλο Η ύποπτη (1982), το οποίο ήταν απογοήτευση από εμπορικής πλευράς. Την επόμενη χρονιά, ωστόσο, η επιδοσή του στο box office βελτιώθηκε με την ταινία Ο γαλάζιος κεραυνός (1983)[12] του Τζον Μπάνταμ.
Έκανε δύο τηλεοπτικές ταινίες, τα Αργεντινή '77: Υπόθεση Τίμερμαν (1983) και Η μάχη των τίγρεων (1984). Ακολούθησε ο ρόλος του δρος Φλόιντ στο 2010 (1984), μιας συνέχειας του κλασικού έργου επιστημονικής φαντασίας 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος του Στάνλεϊ Κούμπρικ του 1968.[22]
Ο Σάιντερ έπαιξε στα Λέσχη μόνο για άντρες (1986), 52 τολμηρές στάσεις (1986), Αμείλικτοι δολοφόνοι (1988), Listen to Me (1989), Το παιχνίδι της νύχτας (1989), Ο τέταρτος πόλεμος (1990), Αθώος ή ένοχος (1990) και Ρώσικη εστία (1990).
Τα επόμενα χρόνια
Ένας από τους μεταγενέστερους ρόλους του ήταν αυτός του δορ Μπένγουεϊ το 1991 στην κινηματογραφική μεταφορά του του μυθιστορήματος του Γουίλιαμ ΜπάροουζΓυμνό γεύμα.[12] Ο Σάιντερ έπαιξε στην ταινία του Γκάρι ΌλντμανΟ Ρωμαίος αιμορραγεί (1994)[12] και στο Ο βροχοποιός του Τζον Γκρίσαμ σε σκηνοθεσία Φράνσις Φορντ Κόπολα.
Μεταξύ των μεταγενέστερων ταινιών του, εμφανίστηκε ως σκληροτράχηλος πατέρας στην ταινία Ο τιμωρός (2004) και το 2007 πρωταγωνίστησε στις ταινίες Ο ποιητής και Θα σκότωνα για σένα. Όταν ο Σάιντερ πέθανε τον Φεβρουάριο του 2008, δύο ταινίες του ήταν έτοιμες να κυκλοφορήσουν, οι Dark Honeymoon, που είχε ολοκληρωθεί, και το θρίλερ Iron Cross. Στο Iron Cross, ο Σάιντερ παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Τζόζεφ, ενός επιζώντα του ολοκαυτώματος. Το Iron Cross κυκλοφόρησε τελικά το 2011.
Ο Σάιντερ ήταν πρωταγωνιστής στην τηλεοπτική σειρά SeaQuest DSV παραγωγής Στίβεν Σπίλμπεργκ. Στη διάρκεια του δεύτερου κύκλου, ο Σάιντερ εξέφρασε περιφρόνηση για την κατεύθυνση προς την οποία κατευθυνόταν η σειρά. Τα σχόλιά του πήραν μεγάλη δημοσιότητα και τα μέσα ενημέρωσης τον επέκριναν. Το NBC έκανε πρόσθετες αλλαγές στο κάστινγκ και το σενάριο στον τρίτο κύκλο και ο Σάιντερ αποφάσισε να αποχωρήσει από την εκπομπή. Το συμβόλαιό του, ωστόσο, απαιτούσε να κάνει αρκετές γκεστ εμφανίσεις ακόμη.
Ο Σάιντερ παρουσίασε ένα επεισόδιο του Saturday Night Live στη 10η σεζόν (1984–1985) και εμφανίστηκε στο επεισόδιο του Family Guy με τίτλο "Bill & Peter's Bogus Journey".
Ο Σάιντερ χάρισε τη φωνή του στο επεισόδιο του Family Guy "Three Kings" (το οποίο γυρίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2007 αλλά προβλήθηκε τον Μάιο του 2009, έναν χρόνο και τρεις μήνες μετά τον θάνατό του τον Φεβρουάριο του 2008), στο οποίο συμμετείχε και ο συμπρωταγωνιστής του στα Σαγόνια του καρχαρίαΡίτσαρντ Ντρέιφους. Ο Σάιντερ πρωταγωνίστησε ως γκεστ στο επεισόδιο του Law & Order: Criminal Intent "Endgame" ως κατά συρροή δολοφόνος.
Ο Σάιντερ αφηγήθηκε και ήταν συνεργάτης παραγωγός του ντοκιμαντέρ για τα Σαγόνια του καρχαρίαThe Shark is Still Working (2006).
Το 2007, ο Σάιντερ έλαβε ένα από τα δύο ετήσια βραβεία Lifetime Achievement στο SunDeis Film Festival στο Γουόλταμ της Μασαχουσέτης.
Μετά τον θάνατο του Σάιντερ, κυκλοφόρησε ως φόρο τιμής μια βιογραφία με τίτλο Roy Scheider: A Life, η οποία συγκεντρώνει κριτικές, δοκίμια και αφήγηση για τη ζωή και την καριέρα του.
Προσωπική ζωή
Ο Σάιντερ παντρεύτηκε τη Σίνθια Μπεμπού στις 8 Νοεμβρίου 1962.[23] Το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη, τη Μαξιμίλια (1963 – 2006), πριν χωρίσει το 1986.[24] Στις 11 Φεβρουαρίου 1989, παντρεύτηκε την ηθοποιό Μπρέντα Σίμερ, με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον Κρίστιαν Σάιντερ και υιοθέτησε μια κόρη, τη Μόλι.[25] Έμειναν παντρεμένοι μέχρι τον θάνατό του.[12]
