Ο Σερ Ντέιβιντ Μακμίλαν (αγγλ. David William Cross MacMillan)[16] είναι Σκωτσέζος[17][18] χημικός και ερευνητής που βραβεύτηκε για το πρωτοποριακό έργο του με το Νομπέλ Χημείας 2021, το οποίο μοιράστηκε με το χημικό Μπέντζαμιν Λιστ«για την ανάπτυξη της ασύμμετρης οργανοκατάλυσης».[19] Σήμερα είναι τακτικός καθηγητής Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ, όπου και έχει διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Χημείας από το 2010 έως το 2015.[20][21]
Πρώιμη ζωή και σπουδές
Γεννήθηκε στην κοινότητα Bellshill της Σκωτίας το 1968 και μεγάλωσε στην κοντινή κωμόπολη New Stevenston.[22] Παρακολούθησε τα τοπικά κρατικά σχολεία New Stevenston Primary και Bellshill Academy και έχει δημόσια αναγνωρίσει τις επιτυχίες του στην άρτια σκωτσέζικη εκπαίδευσή του,[23] ιδίως όταν έλαβε το Νομπέλ.[22]
Το 1990, εγκατέλειψε το Ηνωμένο Βασίλειο για να ξεκινήσει τις διδακτορικές του σπουδές -υπό την εποπτεία του καθηγητή Larry Overman- στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (Ίρβάιν). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, επικεντρώθηκε ερευνητικά στην ανάπτυξη μιας νέας μεθοδολογίας αντίδρασης που κατευθύνεται προς το στερεοελεγχόμενο σχηματισμό δικυκλικών τετραϋδροφουρανίων. Οι μεταπτυχιακές σπουδές του MacMillan κατέληξαν στην ολική σύνθεση της ένωσης, 7-(−)-deacetoxyalcyonin, μιας διτερπενοειδούς ευουνικελλίνης που απομονώθηκε από το μαλακό κοράλλι Eunicella stricta. Απέκτησε το διδακτορικό του το 1996.
Ερευνητικό έργο
Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της οργανοκατάλυσης.[26] Το 2000 σχεδίασε ο ίδιος μικρά οργανικά μόρια που μπορούν να παρέχουν ή να δεχτούν ηλεκτρόνια και επομένως να καταλύουν αποτελεσματικά αντιδράσεις.[26][27] Ανέπτυξε καταλύτες που μπορούν να οδηγήσουν σε ασύμμετρη κατάλυση, στην οποία μια αντίδραση παράγει περισσότερο από την αριστερόστροφη εκδοχή ενός μορίου από τη δεξιά (χειρομορφία) ή το αντίστροφο.[26]
Καταλύτης Μακμίλαν της 1ης γενιάς.
Η ερευνητική ομάδα του δρ. Μακμίλαν έχει επιτύχει πολλές προόδους στον τομέα της ασύμμετρης οργανοκατάλυσης και έχει εφαρμόσει αυτές τις νέες μεθόδους στη σύνθεση μιας σειράς πολύπλοκων φυσικών προϊόντων.[26] Ανέπτυξε χειρόμορφους καταλύτες ιμιδαζολιδινόνης.[28][27] Οι ονομαζόμενοι (προς τιμήν του) καταλύτες Μακμίλαν χρησιμοποιούνται σε διάφορες ασύμμετρες συνθέσεις. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ποικίλες αντιδράσεις Diels-Alder,[27] 1,3-διπολικές κυκλοπροσθήκες,[29]αλκυλιώσεις Friedel-Crafts[30] ή/και προσθήκες Michael.[31]
↑ 27,027,127,2Ahrendt, Kateri A.; Borths, Christopher J.; MacMillan, David W. C. (15 April 2000). «New Strategies for Organic Catalysis: The First Highly Enantioselective Organocatalytic Diels−Alder Reaction». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 122 (17): 4243–4244. doi:10.1021/ja000092s. ISSN0002-7863.
↑«David MacMillan». Princeton University Department of Chemistry. 21 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021.
↑Jen, Wendy S.; Wiener, John J. M.; MacMillan, David W. C. (26 September 2000). «New Strategies for Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic 1,3-Dipolar Cycloaddition». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 122 (40): 9874–9875. doi:10.1021/ja005517p. ISSN0002-7863.
↑Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (13 April 2001). «New Strategies in Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic Friedel−Crafts Alkylation». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 123 (18): 4370–4371. doi:10.1021/ja015717g. ISSN0002-7863. PMID11457218.
↑Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (12 June 2002). «The Enantioselective Organocatalytic 1,4-Addition of Electron-Rich Benzenes to α,β-Unsaturated Aldehydes». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 124 (27): 7894–7895. doi:10.1021/ja025981p. ISSN0002-7863. PMID12095321.
