Η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών ονομάζει πολιτιστικούς χώρους αλλά και άλλα σημεία πολιτιστικού, περιβαλλοντικού και ιστορικού ενδιαφέροντος σαν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας για την πολιτιστική ή την περιβαλλοντική σημασία που διαθέτουν. Τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς ορίζονται σύμφωνα με την Σύμβαση της Ουνέσκο για την Παγκόσμια Κληρονομιά, που υπεγράφη το 1972.[1] Οι χώροι που μπορούν να οριστούν από την Ουνέσκο σαν μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς περιλαμβάνουν μνημεία (όπως αρχιτεκτονικά έργα, μνημειακά γλυπτά ή επιγραφές), ομάδες κτιρίων και τοποθεσίες (συμπεριλαμβανομένων των αρχαιολογικών χώρων), φυσικά περιβάλλοντα (αποτελούμενα από φυσικούς και βιολογικούς σχηματισμούς), γεωλογικούς και φυσιογραφικούς σχηματισμούς (συμπεριλαμβανομένων οικοτόπων που αποτελούν την πατρίδα απειλούμενων ειδών ζώων και φυτών) και φυσικοί τόποι που είναι σημαντικοί από την άποψη της επιστήμης, της διατήρησης ή της φυσικής ομορφιάς.[2] Η Ελλάδα επικύρωσε τη σύμβαση στις 17 Ιουλίου 1981, καθιστώντας τους χώρους φυσικού περιβάλλοντος και πολιτισμού εξαιρετικού ενδιαφέροντος της Ελλάδας επιλέξιμους για συμπερίληψη στον κατάλογο.[3]
Το 2023, υπήρχαν 19 μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 17 είναι πολιτιστικοί χώροι και δύο άλλα (Μετέωρα και Χερσόνησος του Άθω) συμπεριλαμβάνονται στο κατάλογο εξαιτίας της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής τους σημασίας. Το πρώτο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ήταν ο ναός του Απόλλωνα στις Βάσσες, το 1986. Έπειτα το 1987 προστέθηκε στον κατάλογο ο χώρος των Δελφών και της Ακρόπολης. Πέντε χώροι προστέθηκαν το 1988, δύο το 1989 και το 1990, ένας το 1992 και το 1996, δύο το 1999, και ένας το 2007. Το 2016 προστέθηκε ο Αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων στο κατάλογο. Υπάρχουν επίσης 16 άλλοι χώροι που προτάθηκαν για συμπερίληψη στο μέλλον στο κατάλογο, το 2014.[4]
Κατάλογος
Παραπομπές