Το κίνημα για την κλιματική αλλαγή είναι το σύνολο των μη κυβερνητικών οργανισμών που ασχολούνται με τον ακτιβισμό που σχετίζονται με τα θέματα της κλιματικής αλλαγής. Είναι ένα υποσύνολο του περιβαλλοντικού κινήματος, αλλά μερικοί το θεωρούν ως ένα νέο κοινωνικό κίνημα δεδομένου του πεδίου εφαρμογής, της δύναμης και των δραστηριοτήτων του.

Το κίνημα για τη κλιματική αλλαγή εξελίχθηκε γρήγορα τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, ξεκινώντας ως μία από τις πολλές συνιστώσες του περιβαλλοντικού κινήματος.

Ο ακτιβισμός που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, όταν διάφορες μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις συμμετείχαν στις συζητήσεις για το κλίμα, κυρίως στο πλαίσιο της Σύμβασης-πλαίσιο για την κλιματική αλλαγή. Στη δεκαετία του 2000 ιδρύθηκαν αρκετοί οργανισμοί για το κλίμα, όπως οι 350.org, Συνασπισμός Ενεργειακής Δράσης και το Παγκόσμιο Κάλεσμα για την Δράση για το Κλίμα.

Η διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή του 2009 στη Κοπεγχάγη ήταν η πρώτη διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή όπου το κίνημα για την κλιματική αλλαγή έδειξε την δύναμη του να προσελκύει αρκετό κόσμο. Μεταξύ 40.000 και 100.000 άτομα συμμετείχαν σε μια πορεία στην Κοπεγχάγη στις 12 Δεκεμβρίου ζητώντας μια παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα.^[1] Και ο ακτιβισμός πήγε πέρα από την Κοπεγχάγη, με περισσότερα από 5.400 συλλαλητήρια και διαδηλώσεις σε όλο το κόσμο.^[2]

Το κίνημα για τη κλιματική αλλαγή συγκάλεσε τη μεγαλύτερη ενιαία εκδήλωσή του στις 21 Σεπτεμβρίου 2014, όταν κινητοποίησε 400.000 ακτιβιστές στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια της Λαϊκής Πορείας για το Κλίμα (συν αρκετές χιλιάδες περισσότερες σε άλλες πόλεις), που διοργάνωσε η το Λαϊκό Κίνημα για το Κλίμα, ζητώντας δράση για το κλίμα από τους παγκόσμιους ηγέτες που συγκεντρώθηκαν για τη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα το 2014.^[3][4]

Η αποεπένδυση από τα ορυκτά καύσιμα είναι μια προσπάθεια μείωσης της κλιματικής αλλαγής ασκώντας οικονομική, πολιτική και κοινωνική πίεση για την θεσμική αποεπένδυση περιουσιακών στοιχείων όπως τα ομόλογα, οι μετοχές και άλλες οικονομικές επενδύσεις από εταιρείες που εμπλέκονται στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων.

Το 2011 οι εκστρατείες αποεπένδυσης από τα ορυκτά καύσιμα ξεκίνησαν στις πανεπιστημιουπόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τους φοιτητές να ζητούν από τις διοικήσεις των πανεπιστημίων τους να μετατρέψουν τις επενδύσεις των καταπιστευμάτων τους στην βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων σε επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια και τις κοινότητες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή.^[5]

Το 2015, η αποεπένδυση από τα ορυκτά καύσιμα είχε γίνει το μεγαλύτερο κίνημα αποεπένδυσης στην ιστορία.^[6] Τον Απρίλιο του 2020, 1.192 θεσμοί και πάνω από 58.000 άτομα με περουσιακά στοιχεία 14 τρισεκατομμυρίων δολαρίων είχαν ξεκινήσει ή είχαν δεσμευτεί να αποεπενδύσουν από τα ορυκτά καύσιμα.^[7][8][9]

Υπήρξαν συνασπισμοί θεσμικών επενδυτών που προωθούν την δράση για το κλίμα.^[10] Αυτές οι πρωτοβουλίες έχουν μερικές φορές συμπεριλάβει μεγάλες ομαδικές προσπάθειες, όπως η "Δράση για το κλίμα 100", ένα συνασπισμό που περιλαμβάνει πάνω από 300 θεσμικούς επενδυτές και κάποιους από τους μεγαλύτερους ρυπαντές παγκοσμίως.^[11] Ο θεσμικός ακτιβισμός δεν είναι ασυνήθιστος, παρά την κοινή υπόθεση ότι τα συμφέροντα των μετόχων θα ήταν αντίθετα σε μια τέτοια ενέργεια. Ωστόσο, οι προσπάθειες σε ολόκληρη τη βιομηχανία για τον μετριασμό των κλιματικών κινδύνων είναι συχνά προς το συμφέρον των πολύ διαφοροποιημένων επιχειρήσεων, καθώς η αλλαγή του κλίματος μπορεί να έχει ισχυρό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.

Από το 2014, αυξανόμενα τμήματα του κινήματος για την κλιματική αλλαγή, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, οργανώνουν μια διεθνή οικονομική απάντηση στην κλιματική αλλαγή στην κλίμακα της κινητοποίησης που έγινε στην Αμερική για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με στόχο την ταχεία μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τη μετάβαση σε 100% καθαρή ενέργεια πιο γρήγορα σε σχέση με τις ταχύτητες που επιτρέπει η αγορά. Σε όλο το 2015 και το 2016, η Κινητοποίηση για το κλίμα οδήγησε εκστρατείες στις ΗΠΑ για αυτή την κλίμακα φιλοδοξίας και τον Ιούλιο του 2016, οι ακτιβιστές κατάφεραν να πείσουν το Δημοκρατικό Κόμμα να προσθέσει ένα κάλεσμα για κινητοποίηση για το κλίμα σε κλίμακα Β ' Παγκοσμίου Πολέμου στην εθνική πλατφόρμα του.^[12] Τον Αύγουστο του 2015, ο περιβαλλοντολόγος Μπιλ Μακκίμπεν δημοσίευσε ένα άρθρο στο New Republic καλώντας τους Αμερικανούς "να κηρύξουν τον πόλεμο για την αλλαγή του κλίματος."^[13]

Οι μαθητικές κινητοποιήσεις για το κλίμα (σουηδικά: Skolstrejk för klimatet‎‎), είναι ένα διεθνές κίνημα μαθητών που απέχουν από τα μαθήματα της Παρασκευής για να διαδηλώσουν υπέρ της δράσης των πολιτικών για να αποτρέψουν την κλιματική αλλαγή και υπέρ της μετάβασης στην ανανεώσιμη ενέργεια.

Η κύρια κάλυψη ξεκίνησε αφού η σουηδή μαθήτρια Γκρέτα Τούνμπεργκ ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2018 έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο κρατώντας ένα πλακάτ που έγραφε στα σουηδικά "Skolstrejk för klimatet" ("School strike for climate").^[14][15]

Μια παγκόσμια διαμαρτυρία στις 15 Μαρτίου 2019 έλαβε χώρα με πάνω από 1 εκατομμύριο διαδηλωτές σε 2.200 πορείες σε 125 χώρες.^{[16][17][18][19]} Στις 24 Μαΐου 2019, εκατοντάδες χιλιάδες άτομα διαδήλωσαν σε 1.600 πορείες σε 150 χώρες. Τα γεγονότα συνέπεσαν με τις ευρωεκλογές του 2019.^{[18][20][21][22]}

Η Παγκόσμια Εβδομάδα για το Μέλλον ήταν μια σειρά 4.500 διαδηλώσεων σε πάνω από 150 χώρες, κυρίως στις 20 και 27 Σεπτεμβρίου, αμφότερες Παρασκευές. Ίσως οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή και γενικότερα ως διαδηλώσεις, οι διαμαρτυρίες της 20ής Σεπτεμβρίου έφεραν πάνω από 4 εκατομμύρια συμμετέχοντες, με πάνω από 1.4 εκατομμύρια στη Γερμανία, με πολλά παιδιά εντός αυτών.^[23] Στις 27 Σεπτεμβρίου, περίπου δύο εκατομμύριο άτομα συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες, με κέντρα στην Ιταλία και στον Καναδά (πάνω από 1 εκατομμύριο άτομα στην Ιταλία και εκατοντάδες χιλιάδες στον Καναδά).^[24][25][26]

Η παγκόσμια κινητοποίηση για το κλίμα, γνωστή και ως παγκόσμια εβδομάδα για το μέλλον, ήταν μια δράση διαμαρτυριών για το κλίμα, η οποία έλαβε χώρα στις 20 με 27 Σεπτεμβρίου 2019. Οι κύριες ημερομηνίες της δράσης αυτής ήταν η 20ή και η 27η Σεπτεμβρίου.^[27][28] Υπήρχαν πάνω από 4.500 πορείες σε 150 χώρες.^[29][30] Είναι μέρος των μαθητικών κινητοποιήσεων για το κλίμα, του διεθνούς κινήματος που ξεκίνησε από την Γκρέτα Τούνμπεργκ.^[31][32] Ο The Guardian εκτιμά ότι συμμετείχαν περίπου 6 εκατομμύρια άτομα στις πορείες,^[24] ενώ το 350.org—μια ομάδα που οργάνωσε πολλές τέτοιες πορείες—υποστηρίζει ότι συμμετείχαν 7.6 εκατομμύρια άτομα.^[33]

Το κίνημα για την κλιματική αλλαγή συνδέεται στενά με άλλα μέρη του περιβαλλοντικού κινήματος, ιδίως με τις ομάδες που στοχεύουν σε μια βιώσιμη κοινωνία και στην βιώσιμη ενέργεια.

Επίσης, η θρησκευτική κοινότητα έχει δραστηριοποιηθεί στο κίνημα για την κλιματική αλλαγή, τόσο σε διαθρησκευτικό επίπεδο (όπως στο κίνημα "Οι φωνές μας", Our Voices) όσο και στο δογματικό επίπεδο (π.χ. το Παγκόσμιο Καθολικό Κίνημα για το Κλίμα). Με αυτό το κίνημα, έχουν δημιουργηθεί νεότερα κινήματα όπως οι Παρασκευές για το μέλλον^[34] ή Η επανάσταση κατά της εξέγερσης.^[35]

Αυτές είναι οι διάφορες προσεγγίσεις που έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν από υποστηρικτές του κλίματος και εκστρατείες για το κλίμα:

• η παροχή πληροφοριών,
• η διαμόρφωση πληροφοριών σχετικά με πτυχές της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και
• η αμφισβήτηση των όρων των πολιτικών συζητήσεων.

Και οι τρεις αυτές μέθοδοι έχουν εφαρμοστεί σε εκστρατείες για την κλιματική αλλαγή που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Οι πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση των απόψεων, στάσεων και συμπεριφορών για το κλίμα, ενώ οι επιπτώσεις άλλων προσεγγίσεων (π.χ. παροχή πληροφοριών σχετικά με λύσεις στην κλιματική αλλαγή, διαμόρφωση συναίνεσης, χρήση μηχανιστικών πληροφοριών) είναι ακόμη ως επί το πλείστον άγνωστες.^[36] Η τρίτη προσέγγιση είναι να δημιουργηθεί χώρος για συζητήσεις που κινούνται πέρα από ζητήματα οικονομικών συμφερόντων που συχνά κυριαρχούν σε πολιτικές συζητήσεις, με έμφαση στις οικολογικές αξίες και τη λαϊκή δημοκρατία. Έχει υποστηριχθεί ότι αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη πιο σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών. ^[37]

Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών μέσω των εγχώριων υπηρεσιών πληροφοριών στόχευε, ως "εγχώριους τρομοκράτες", ακτιβιστές για το περιβάλλον και οργανισμούς για την αλλαγή του κλίματος, ανακρίνοντας τους, ερευνώντας τους και τοποθετώντας τους σε εθνικές λίστες παρακολούθησης (δυσκολεύοντας ή απαγορεύοντας την έξοδο από τη χώρα), δυσκολεύοντας την επιβίβαση τους σε αεροπλάνα ή οδηγώντας τους σε επιτήρηση από τη τοπική αστυνομία.^[38] Άγνωστοι δράστες προσέλαβαν επίσης κρυφά επαγγελματίες χάκερ για να ξεκινήσουν εκστρατεία διαδικτυακού ψαρέματος εναντίον ακτιβιστών του κλίματος που οργάνωσαν την εκστρατεία ExxonKnew, σχετικά με το γεγονός ότι οι διευθυντές της ExxonMobil γνώριζαν για την κλιματική αλλαγή.