Ο Γιεχουντά Αμιχάι (εβρ. יהודה עמיחי), γεννημένος με το όνομα Λούντβιχ Πφέουφερ (γερμ.Ludwig Pfeuffer), ήταν Ισραηλινόςποιητής και συγγραφέας, που γεννήθηκε στις 3 Μαΐου1924 και πέθανε στις 22 Σεπτεμβρίου2000. Υπήρξε ένας από τους πρώτους που έγραψαν στην εβραϊκή ως καθημερινή γλώσσα μετά την αρχαιότητα.[7]
Ο Αμιχάι μετανάστευσε μαζί με την οικογένειά του σε ηλικία 11 ετών (το 1935) στο Πετάχ Τίκβα της υπό Βρετανική Εντολή Παλαιστίνης, ενώ το επόμενο έτος μετεγκαταστάθηκαν στην Ιερουσαλήμ.[10][11][12] Ο Γιεχουντά μαθήτευσε σε ένα θρησκευτικό γυμνάσιο στην Ιερουσαλήμ. Σύντομα έγινε μέλος των Παλμάχ, των «ομάδων κρούσεως» της Χαγκανά, του μυστικού στρατού της τότε εβραϊκής κοινότητας της Παλαιστίνης. Ως νέος άνδρας πλέον, στρατεύθηκε ως εθελοντής και πολέμησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως στρατιώτης του βρετανικού στρατού, και κατόπιν στη Νεγκέβ στο νότιο μέτωπο του Παλαιστινιακού Πολέμου του 1947-1949.[11]
Μετά την απόλυσή του από τον βρετανικό στρατό το 1946, ο Αμιχάι φοίτησε στο Παιδαγωγικό Κολέγιο Δαυίδ Γέλιν στην Ιερουσαλήμ και κατόπιν διορίσθηκε δάσκαλος στη Χάιφα. Μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, μελέτησε την Τορά και εβραϊκή φιλολογία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Με την ενθάρρυνση ενός εκ των καθηγητών του εκεί, δημοσίευσε την πρώτη ποιητική συλλογή του, το Τώρα και σε άλλες μέρες[13], το 1955.
Tomb of Yehuda Amichai
Το επόμενο έτος ο Αμιχάι συμμετέσχε στον Πόλεμο του Σινά και το 1973 στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ.[14] Στο ενδιάμεσο, το 1963, δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, το Not of This Time, Not of This Place. Το θέμα του είναι ένας νεαρός Ισραηλινός που είχε γεννηθεί στη Γερμανία και μετά τους πολέμους (τον Παγκόσμιο και τον Παλαιστινιακό του 1947-1949) επισκέπτεται τη γενέτειρα πόλη του στη Γερμανία και ανακαλεί την παιδική του ηλικία, επιχειρώντας να κατανοήσει τον κόσμο που δημιούργησε το Ολοκαύτωμα. Το δεύτερο μυθιστόρημα του Αμιχάι, με τίτλο Mi Yitneni Malon και θέμα έναν Ισραηλινό ποιητή που ζει στη Νέα Υόρκη, εκδόθηκε το 1971, την εποχή που ο συγγραφέας ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ). Διετέλεσε «παρεπιδημών ποιητής» στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης[7] το 1987. Δίδαξε επί πολλά έτη λογοτεχνία σε ένα σεμινάριο για δασκάλους, καθώς και στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ σε φοιτητές από το εξωτεριό.[15]
Το 1994 ο Αμιχάι προσκλήθηκε από τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν να απαγγείλει ποιήματά του στην τελετή της απονομής του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στο Όσλο. Το ένα από τα ποιήματα που είχε διαβάσει τότε (το «Ο Θεός λυπάται τα παιδιά του νηπιαγωγείου») είναι γραμμένο σε έναν τοίχο του Κέντρου Γιτζάκ Ράμπιν στο Τελ Αβίβ.
Ο Αμιχάι είχε νυμφευθεί δύο φορές στη ζωή του. Η πρώτη ήταν με την Ταμάρ Χορν, με την οποία απέκτησαν έναν γιο, και η δεύτερη με τη Χάνα Σοκολόφ, με την οποία απέκτησαν έναν γιο και μία θυγατέρα. Οι δύο γιοι του Αμιχάι πήραν τα ονόματα Ρον και Νταβίντ, ενώ η κόρη το όνομα Εμμανουέλα.[16]
Ο ποιητής πέθανε από καρκίνο στο Ισραήλ, σε ηλικία 76 ετών.[17] Σήμερα κάποιες οδοί φέρουν το όνομά του στο Ισραήλ και μία οδός στη γενέτειρά του, το Βύρτσμπουργκ.
Ο ποιητής άλλαξε το όνομά του σε Γιεχουντά (= Ιούδα) Αμιχάι (= «ο λαός μου ζει») περί το 1946. Στη βιογραφία που έγραψε για τον Αμιχάι, η κριτικός της λογοτεχνίας Νίλι Γκολντ γράφει ότι η ιδέα για την αλλαγή του γερμανικού του ονόματος, καθώς και το όνομα «Αμιχάι» ήρθε από την τότε φιλενάδα του, τη Ρουθ Χέρμαν, η οποία αργότερα μετανάστευσε στις ΗΠΑ και παντρεύτηκε άλλον.[18] Αντίθετα, ο ίδιος ο ποιητής είπε σε συνέντευξή του ότι ήταν δική του ιδέα να επιλέξει το όνομα Αμιχάι: «... ήταν συνηθισμένο εκείνο τον καιρό να αλλάζουμε τα (ξενικά) ονόματα σε εβραϊκά ... το Αμιχάι φαινόταν σωστή επιλογή, γιατί ήταν σοσιαλιστικό, σιωνιστικό και αισιόδοξο».[19]
Ποίηση
Ο Γιεχουντά Αμιχάι ανιχνεύει την έναρξη του έρωτά του για την ποίηση την εποχή που, νεαρός ακόμη, ήταν με τον βρετανικό στρατό στην Αίγυπτο. Εκεί έτυχε να πέσει στα χέρια του μια ανθολογία σύγχρονης βρετανικής ποιήσεως, με έργα, μεταξύ άλλων, των Ντύλαν Τόμας, Τ.Σ. Έλιοτ και Ουίσταν Ώντεν. Το βιβλίο αυτό τού έφερε τις πρώτες σκέψεις να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.
Θεματολογία
Η ποίηση του ασχολείται με θέματα της καθημερινής ζωής και, από την άλλη, με φιλοσοφικά θέματα σχετιζόμενα με το νόημα της ζωής και του θανάτου. Η προσέγγιση του Αμιχάι πάντοτε δίνει προτεραιότητα στον ζωντανό άνθρωπο-πρόσωπο έναντι του νεκρού συμβόλου, στην ανθρώπινη εμπειρία έναντι του μυθικού στοιχείου.[20] Το έργο του χαρακτηρίζεται από ευγενική ειρωνεία και πρωτότυπες, συχνά προκαλούσες έκπληξη, εικόνες. Ο Αμιχάι, όπως και πολλοί κοσμικοί (μη θρησκευόμενοι) Ισραηλινοί ποιητές, παλεύει με το θέμα της θρησκευτικής πίστεως. Τα ποιήματά του περιέχουν πολλές αναφορές στον Θεό και τη θρησκευτική εμπειρία.[21], ενώ από την άλλη έχει χαρακτηρισθεί[22] ως ένας φιλόσοφος-ποιητής σε αναζήτηση ενός μετα-θεολογικού ανθρωπισμού.
Ο Αμιχάι έχει πιστωθεί με μια «σπάνια ικανότητα να μεταμορφώνει το προσωπικό στοιχείο, ακόμα και την απόκρυφη ερωτική κατάσταση, με όλες τις χαρές και τις αγωνίες της, σε εμπειρία του καθενός».[23]
Κάποιες από τις ποιητικές εικόνες του Αμιχάι έχουν χαρακτηρισθεί «ιερόσυλες».[24] Π.χ. στο ποίημά του «Και αυτή είναι η Δόξα Σου» (Vehi Tehilatekha) ο Θεός είναι ξαπλωμένος κάτω από τη γήινη σφαίρα όπως ένας μηχανικός κάτω από ένα αυτοκίνητο που επιδιορθώνει, επιχειρώντας μάταια να την «επιδιορθώσει». Στο ποίημά του «Οι Θεοί αλλάζουν, οι προσευχές μένουν οι ίδιες» (Elim Mithalfim, ha-Tfillot Nisharot la-Ad), ο Θεός παραλληλίζεται με έναν ξεναγό ή με έναν μάγο.[15]
Ο φιλόλογος Boaz Arpaly έγραψε για την επίδραση του βιογραφικού στοιχείου στην ποίηση του Αμιχάι: «Εδώ και πολύ καιρό η λογοτεχνική κριτική έχει αποφασίσει ότι, παρά τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα της ποιήσεως του Αμιχάι, το πρόσωπο που παρουσιάζεται σε αυτή είναι ο τυπικός Ισραηλινός μέσος άνθρωπος, και ότι ακόμα και με την ευρύτερη έννοια είναι το άτομο ως άτομο του 20ού αιώνα (μια ποιητική που συνυφαίνει το προσωπικό και ιδιωτικό με το τυπικά γενικό) ... Ο Αμιχάι συχνότατα συγχωνεύει βιογραφικές λεπτομέρειες από διαφορετικές εποχές σε ένα ενιαίο ποιητικό πλαίσιο, και εκμεταλλεύεται σχεδιάσματα και ποιητικές ιδέες που καταγράφηκαν σε διαφορετικές περιόδους, για ένα ποίημα που γράφει πολλά χρόνια αργότερα.]»[25] «Σχεδόν κάθε ποίημα του Αμιχάι αποτελεί μια δήλωση για τη γενική ανθρώπινη συνθήκη, και ο Αμιχάι, κατά μία ορισμένη έννοια, είναι πάντοτε ένας φιλοσοφικός ποιητής.»[26]
Ο Arpaly γράφει επίσης: «Ο Αμιχάι δεν απέκρυψε στην ποίησή του το γεγονός ότι ήταν μετανάστης και γιος μεταναστών, αλλά επέλεξε να διηγηθεί την ιστορία της παιδικής του ηλικίας στη γενέτειρά του στο μυθιστόρημά του Not of This Time, Not of This Place, και όπως θα έπραττε ο κάθε συγγραφέας, απεφάσισε το ποιο υλικό από τον βίο του θα γινόταν πρώτη ύλη για την ποίησή του..."
Ο Αμιχάι ως εθνικός ποιητής
Επιθυμούσε ο Αμιχάι να γίνει εθνικός ποιητής; ... η ποίησή του ενσωμάτωσε μια σιωπηλή αλλά διεισδυτική επανάσταση κατά των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών που υποδουλώνουν τη ζωή και την ευτυχία του ατόμου για τις δικές τους ανάγκες – θα έπρεπε να τον απασχολεί τόσο πόλύ το να κτίσει για τον εαυτό του τη μυθολογία ενός εθνικού ποιητή; Όλα εκείνα που η [Νίλι] Γκολντ πιστεύει ότι απέκρυπτε δεν έρχονταν σε καμιά αντίθεση με τη μοναδική «εθνικότητα» που ενσωματώνεται στην ποίησή του. Δεν βρήκα στο βιβλίο της Γκολντ μια ερμηνεία της έννοιας του «εθνικού» ποιητή, αλλά στην πρώτη φράση που αυτή η έννοια εμφανίζεται στο βιβλίο της παραπέμπει στο άρθρο μου (1997) που γράφει: «από όλους τους ποιητές που ξεκίνησαν να γράφουν την ίδια εποχή με τον Αμιχάι, λίγο πριν ή αργότερα, δεν υπήρξε ούτε ένας, εκτός από τον Άλτερμαν, που να είναι πιο δημοφιλής από τον Αμιχάι. Σε αυτό είναι μοναδικός. Είναι πιθανώς ο μόνος ποιητής με την ιδιότητα του παραδεδεγμένου που διαβάζεται από τόσο πολλούς, ακόμα και από ανθρώπους που δεν ανήκουν στη κοινότητα των εραστών της λογοτεχνίας. Σε αυτό δεν έχει αντιπάλους. Από της πλευράς αυτής, τουλάχιστον, μπορεί να θεωρηθεί εθνικός ποιητής, ένας τίτλος που δεν του ταιριάζει από οποιαδήποτε άλλη άποψη...» Η χρήση αυτού του τίτλου από την Γκολντ δεν είναι ξεκάθαρη, ούτε υπεύθυνη.[25][27]
Γλώσσα και ποιητικό ύφος
Σε μια συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στην American Poetry Review ο Αμιχάι είπε για τη γνώση του της εβραϊκής γλώσσας:
<quote>«Μεγάλωσα μέσα σε ένα πολύ θρησκευτικό περιβάλλον ... οι προσευχές, η γλώσσα της προσευχήε, έγινε έτσι ένα είδος φυσικής γλώσσας για εμένα ... Δεν προσπαθώ (όπως κάνουν μερικές φορές οι ποιητές) να «εμπλουτίσω» την ποίηση εισάγοντας σε αυτή περισσότερο πολιτιστικό ή εθνοτικό υλικό. Μού έρχεται πολύ φυσικά».[23]
Ως προς τη μουσικότητα και το αμετάφραστο της ποιήσεως, ο Ρόμπερτ Άλτερ χαρακτηρίζει την ποίηση του Αμιχάι ως ένα «παιχνίδι του ήχου», καθώς ο ποιητής «κτίζει ένα δυνατό μομέντουμ που κινείται με ελεύθερη σύνδεση από τη μια λέξη στην άλλη, με τους ήχους να γεννούν στην κυριολεξία τις λέξεις που ακολουθούν στη συντακτική αλυσίδα μέσα από τη φωνητική συγγένεια».[28] Μπορεί το έργο του Αμιχάι να υπήρξε δημοφιλές σε αγγλικές του μεταφράσεις, αλλά οι θαυμαστές της ποιήσεώς του στο πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο υποστηρίζουν ότι η καινοτόμος του χρήση της γλώσσας χάνεται με τη μετάφραση. Λεπτά στρώματα σημασιοδοτήσεως που επιτυγχάνονται με τη χρήση μιας αρχαίας λέξεως αντί του σύγχρονου συνωνύμου της προκειμένου να προσδοθεί μια βιβλική σύνδεση δεν μπορούν να αποδοθούν πάντοτε. Στο ερωτικό του ποίημα «Στα μέσα αυτού του Αιώνα», για παράδειγμα, η αγγλική μετάφραση μιλά για το «λινόμαλλο» ("linsey-woolsey") «που είναι η ένωσή μας». Ενώ η εβραϊκή λέξη shaatnez, που αναφέρεται σε δύο βιβλία της Πεντατεύχου σε σχέση με τη βιβλική απαγόρευση να υφαίνεται λινό μαζί με μαλλί, παραπέμπει τον αναγνώστη του εβραϊκού κειμένου σε έναν συμβολισμό μιας απαγορευμένης ενώσεως.[29]
Μελοποιήσεις
Πολλά από τα ποιήματα του Αμιχάι μελοποιήθηκαν, τόσο στο Ισραήλ όσο και σε άλλες χώρες. Ανάμεσά σε αυτά συγκαταλέγεται το ποίημα «Ημέρα μνήμης για τους νεκρούς του πολέμου», που μελοποιήθηκε με ενορχήστρωση για σόλο φωνές, χορωδία και ορχήστρα, εντός της Γ΄ Συμφωνίας του Μοχάμεντ Φαϊρούζ.[30]
Επίσης, πάνω σε ποιήματα του Αμιχάι έγραψαν μουσική οι συνθέτες Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ («Ακόμα και μια γροθιά ήταν κάποτε μια παλάμη και δάχτυλα»), Ντέιβιντ Φρουμ, Ματίας Πίντσερ, Γιαν Ντούσεκ, Μπέντζαμιν Γουόλφις, Μάγια Μπέιζερ, Ελίζαμπεθ Σουάντος, Ντάνιελ Έιζια και άλλοι.
Κριτική αποτίμηση
Η ποίηση του Αμιχάι πρωτοεμφανίσθηκε σε αγγλική μετάφραση στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Modern Poetry in Translation το 1965. Γνωστός στο εξωτερικό έγινε και με την εμφάνισή του στο φεστιβάλ ποίησης του Σπολέτο το 1966 μαζί με τους Έζρα Πάουντ, Ουίσταν Ώντεν, Pablo Neruda και άλλους. Το 1968 εμφανίσθηκε στο ποιητικό φεστιβάλ του Λονδίνου. Το πρώτο βιβλίο του στην αγγλική, το Selected Poems (1968), μεταφράσθηκε από την Άσια Γκούτμαν-Γουέβιλ.[31] Αναφερόμενος στον Αμιχάι ως τον «μεγάλο Ισραηλινό ποιητή», ο Τζόναθαν Γουίλσον έγραψε μετά τον θάνατό του στους New York Times ότι ήταν «ένας από τους πολύ λίγους σημερινούς ποιητές που είχαν φθάσει σε μια ευρεία συνάντηση με το κοινό χωρίς να έχουν συμβιβάσει την τέχνη τους. Τον αγαπούσαν οι αναγνώστες του σε όλο τον κόσμο.»[32]
Στο Times Literary Supplement ο Τεντ Χιουζ έγραψε: «Είμαι περισσότερο από ποτέ πεπεισμένος ότι ο Αμιχάι είναι ένας από τους μεγαλύτερους, πιο ουσιαστικούς, πιο ανθεκτικούς ποιητές του περασμένου αιώνα – ένας από τους πλέον προσωπικούς, ζωντανούς και ανθρώπινους, σοφούς, πνευματώδεις, αληθινούς, αγαπώντες, εσωτερικώς ελεύθερους και επινοητικούς, αισθανόμενος άνετα με κάθε ανθυρώπινη κατάσταση. Ένας από τους αληθινούς θησαυρούς.»[33]
Στην American Poetry Review του Μαΐου-Ιουνίου 2016 ο Ντέιβιντ Μπήσπηλ έγραψε: «Μεταφράζει τη σκληρότητα της ύπαρξης σε νέα τρυφερότητα, την τρυφερότητα σε πνευματικό θαύμα που σκοπεύει στη σίγαση του θυμού, και τον θυμό σε ένα μείγμα ανησυχίας, αγάπης και ζεστασιάς ... Είναι ένας από τους μεγάλους εύθυμους θρηνωδούς όλων των εποχών, που καταγράφει ατελείωτα την ανησυχία του, τους πόνους του, τα λαθεμένα του όνειρα, τις ελλείψεις πίστης, τις αφθονίες εκστατικών ερώτων και ταπεινώσεων. Και, όπως και ο καθένας, επιθυμεί τα πάντα. Ειδικότερα όμως θέλει να είναι ταυτόχρονα ένας εραστής και ένας μοναχικός, ένας βιοπαλαιστής άνθρωπος και ένας διανοούμενος, ένας πιστός και ένας άπιστος, ενώ την ίδια στιγμή επιμένει ότι όλες οι εκδηλώσεις πολέμου ενάντια στο ανθρώπινο πνεύμα πρέπει να συνθλίβονται χωρίς έλεος.»[34]
Ο Άντονυ Χεχτ έγραψε το 2000 ότι το Open Closed Open «είναι ένα πιο βαθιά πνευματικό ποίημα από όσα έχω διαβάσει στην εποχή μας, μη εξαιρώντας τα «Τέσσερα κουαρτέτα» του Έλιοτ, ή οτιδήποτε θα βρισκόταν στα έργα επαγγελματιών της θρησκείας. Είναι ένας ασύγκριτος θρίαμβος. Να σας διαβεβαιώσω αμέσως ότι τούτο δεν σημαίνει ότι στερείται χιούμορ ή μιας πλούσιας αισθήσεως του κωμικού.».[35] Και προσθέτει: «όχι μόνο υπέροχο, αλλά και θα άξιζε, από μόνο του, ένα Βραβείο Νόμπελ»[36]
Η συγγραφέας Νικόλ Κράους έχει πει ότι είχε επηρεασθεί από τον Αμιχάι από τη νεαρή της ηλικία.[37]
Η ποίηση του Αμιχάι έχει μεταφρασθεί σε σαράντα διαφορετικές γλώσσες.[38]
1976 – Βραβείο Μπιαλίκ για τη λογοτεχνία (από κοινού με τον δοκιμιογράφο Γιεσουρούν Κεσέτ)[40]
1981 – Βραβείο του Βύρτσμπουργκ για τον Πολιτισμό (Γερμανία)[39]
1982 – Βραβείο Ισραήλ για ποίηση στην εβραϊκή γλώσσα[41][42] Η αιτιολόγηση της βραβεύσεως αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Μέσα από τη σύνθεση του ποιητικού με το καθημερινό, ο Γιεχουντά Αμιχάι επέφερε μια επαναστατική αλλαγή τόσο στη θεματική, όσο και στη γλώσσα της ποίησης.»[38]
Το έργο του Αμιχάι περιλαμβάνεται στα «100 κορυφαία έργα της σύγχρονης εβραϊκής λογοτεχνίας» (2001) και στις διεθνείς ανθολογίες Poems for the Millennium των J. Rothenberg και P. Joris, καθώς και στα 100 Great Poems of the 20th Century (επιμ. Mark Strand). Ο καθηγητής της αγγλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ταφτς Τζόναθαν Γουίλσον έγραψε για τον Αμιχάι: «Θα έπρεπε να είχε κερδίσει το Βραβείο Νόμπελ σε οποιοδήποτε από τα τελευταία 20 χρόνια...»[32]
Το Αρχείο Αμιχάι
Ο Αμιχάι πώλησε το αρχείο του έναντι ποσού άνω των 200 χιλιάδων δολαρίων ΗΠΑ στη Βιβλιοθήκη σπανίων βιβλίων και χειρογράφων Μπέινεκε του Πανεπιστημίου Γέιλ. Το αρχείο περιλαμβάνει 1.500 επιστολές που έλαβε ο ποιητής από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 από δεκάδες Ισραηλινούς (συγγραφείς, ποιητές, διανοούμενους και πολιτικούς) και από ξένους όπως τους Τεντ Χιουζ, Άρθουρ Μίλερ, Έρικα Γιονγκ, Πάουλ Τσέλαν και πολλούς άλλους. Περιέχει επίσης δεκάδες αδημοσίευτα ποιήματα, διηγήματα και θεατρικά έργα, 50 τετράδια και σημειωματάρια με 1.500 σελίδες σημειώσεων, ποιημάτων, σκέψεων και σχεδιασμάτων από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Ακόμα, τα ημερολόγια του ποιητή, τα οποία φύλασσε επί 40 χρόνια. Σύμφωνα με τον Μοσέ Μοσέκ, πρώην επικεφαλής των Κρατικών Αρχείων του Ισραήλ, τα υλικά αυτά προσφέρουν ανεκτίμητα στοιχεία σχετικώς με τον βίο και το έργο του Αμιχάι.[44]
Μεταφράσεις του έργου του
Στην αγγλική
The Poetry of Yehuda Amichai, επιμ. Robert Alter, εκδ. FSG, Νέα Υόρκη 2015
A Life of Poetry, 1948-1994, επιλογή και μετάφραση Benjamin & Barbara Harshav, εκδ. HarperCollins, Νέα Υόρκη 1994
Amen, μεταφρ. του συγγραφέα και του Τεντ Χιουζ, εκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1977
Even a Fist Was Once an Open Palm with Fingers: Recent Poems, επιλογή και μετάφρ. Barbara & Benjamin Harshav, HarperPerennial, Νέα Υόρκη 1991
Exile at Home, Harry N. Abrams, Νέα Υόρκη 1998
Great Tranquility: Questions and Answers, μετάφρ. Glenda Abramson και Tudor Parfitt, Harper & Row, Νέα Υόρκη 1983
Killing Him: A Radio Play, μετάφρ. Adam Seelig και Hadar Makov-Hasson, Poetry Magazine, Σικάγο Ιούλιος-Αύγουστος 2008
Love Poems: A Bilingual Edition, εκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1981
Not of this Time, Not of this Place, μετάφρ. Shlomo Katz, έκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1968
On New Year's Day, Next to a House Being Built: A Poem, Sceptre Press, Knotting Αγγλίας 1979
Open Closed Open: Poems, μετάφρ. Chana Bloch και Chana Kronfeld, εκδ. Harcourt, Νέα Υόρκη 2000
Poems of Jerusalem: A Bilingual Edition, Harper & Row, Νέα Υόρκη 1988
Selected Poems, μετάφρ. Άσια Γκούτμαν και Harold Schimmel με τη συνεργασία του Ted Hughes, Penguin Books, Harmondsworth 1971
Selected Poems, επιμ. Ted Hughes και Daniel Weissbort, εκδ. Faber & Faber, Λονδίνο 2000
Selected Poetry of Yehuda Amichai, επιμ. και μετάφραση Chana Bloch και Stephen Mitchell, εκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1986. Αναθεωρημένη και επαυξημένη έκδοση: University of California Press, Berkeley 1996.
Songs of Jerusalem and Myself, μετάφρ. Harold Schimmel, εκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1973
Time, μετάφρ. από τον συγγραφέα με τον Ted Hughes, εκδ. Harper & Row, Νέα Υόρκη 1979
Travels, μετάφρ. Ruth Nevo, Exile Editions, Toronto 1986
Travels of a Latter-Day Benjamin of Tudela, μετάφρ. Ruth Nevo, Webster Review, Missouri 1977
The World Is a Room and Other Stories, μετάφρ. Elinor Grumet, Jewish Publication Society, Φιλαδέλφεια 1984
Jerusalem 1967-1990, ποίημα, συνεργασία με τον ξυλογράφο Maty Grunberg, συλλογή με 56 ξυλογραφίες, περιορισμένη έκδοση, Λονδίνο
The Amichai Windows, βιβλίο τέχνης, περιορισμένη έκδοση 18 ποιημάτων με φωτοκολάζ, μετάφρ. Rick Black. Turtle Light Press, 2017
Στη βιρμανική
Συνολικώς 37 ποιήματα του Γιεχουντά Αμιχάι έχουν μεταφρασθεί στη βιρμανική γλώσσα από τον Βιρμανό ποιητή και μεταφραστή Myo Tayzar Maung, και εκδοθεί στη Γιανγκόν τον Μάρτιο του 2018 από τις εκδόσεις Eras Publishing House.
Στη νεπαλική
Πολλά από τα ποιήματα του Αμιχάι έχουν μεταφρασθεί στη νεπαλική γλώσσα από τον Σουμάν Ποχρέλ, και τέσσερα έχουν περιληφθεί σε μια ανθολογία υπό τον τίτλο Manpareka Kehi Kavita.[45][46][47][48]
Στη ρωσική
Elohim Merahem Al Yaldei Ha'Gan, επιλογή και μετάφραση Αλεξάντρ Βόλοβικ, δίγλωσση έκδοση, Shoken, 1991
Сейчас и другие дни, επιλογή και μετάφραση Αλεξάντρ Μπάρας, Кабинетный учёный, 2021
Βιβλιογραφία
Robert Alter: «Only a Man», The New Republic, 31 Δεκεμβρίου 2008
Robert Alter: «Israel's Master Poet», The New York Times Magazine, 8 Ιουνίου 1986
Miriam Neiger, "Half a saint": Eschatology, Vision and Salvation in the Poetry of Yehuda Amichai, M.A. Thesis (in Hebrew), The Hebrew University of Jerusalem, The Department of Hebrew Literature.
Nili Scharf Gold: Yehuda Amichai: The Making of Israel's National Poet, Brandeis University Press, 2008.
Nili Scharf Gold:"Amichai's Now and in Other Days and Open Closed Open: A Poetic Dialogue," in Festschrift in Honor of Arnold Band, eds. William Cutter and David C. Jacobson, (Providence: Brown University Judaic Studies), 465-477, 2002.
Nili Scharf Gold: Not like a cypress: transformations of images and structures in the poetry of Yehuda Amichai, Schocken 1994.
Nili Scharf Gold:"A Burning Bush or a Fire of Thorns: Toward a Revisionary Reading of Amichai's Poetry," in Prooftexts, (Bloomington: Indiana University Press) Vol. 14, 49-69, 1994.
Essi Lapon-Kandeslshein: To Commemorate the 70th Birthday of Yehuda Amichai: A Bibliography of His Work in Translation, Ramat Gan (Israel): Institute of the Translation of Hebrew Literature, 1994
Mel Gussow :Yehuda Amichai, Poet who turned Israel experience into verse, The New York Times',23 September 2000
Sephen Kessler: Theology for Atheists Yehuda Amichai's Poetry of Paradox' Express Books, September 2000
Charles M. Sennot :Poet Walks Jerusalem's Little Corners of Hope, The Boston Globe 9.5.2000
Robyn Sara:'Look to Amichai for Poetry that Endures, The Gazette', Montreal, 28 October 2000
Anthony Hecht: Sentenced To Reality, the New York Review of Books, 2 November 2000
«Irreverent Israeli Poet with a Comic Eye For Detail», The Irish Times, 7 October 2000
Christian Leo: "Wischen Erinnern und Vergessen" – Jehuda Amichais Roman 'Nicht von jetzt' nicht von hier" im philosophichen und literarischen Kontexext" Konigshausen&Neumann Wurzburg 2004
Dan Miron: Yehuda Amichai-A Revolutionary With a Father, Haaretz, 3, 12, 14, October 2005
Na'ama Rokem:" German–Hebrew Encounters in the Poetry and Correspondence of Yehuda Amichai and Paul Celan," Prooftext Volume 30, Number 1, Winter 2010 E-ISSN1086-3311 Print ISSN0272-9601
Vered Shemtov, Between Perspectives of Space:
A Reading in Yehuda Amichai's "Jewish Travel" and "Israeli Travel"
, Jewish Social Studies 11.3 (2005) 141-161
Naama Lansky : "A Poem of Protest " ; "Israel Hyom," 8 April 2011 pp ישראל היום," מוסף "ישראל שישבת," 41–38,"(in Hebrew)
↑ 7,07,1Liukkonen, Petri. «Yehuda Amichai». Books and Writers (kirjasto.sci.fi). Φινλανδία: Kuusankoski Public Library. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2005.
The Amichai Windows, a blog about an artist book of Yehuda Amichai poems, the man and his work.
Digital Guide to The Amichai Windows, hosted by the U.S. Holocaust Memorial Museum. Includes an introduction by Robert Alter and an essay by artist Rick Black.
