Χεϊντάρ Αλίγιεφ

Χεϊντάρ Αλίγιεφ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Heydər Əlirza oğlu Əliyev (Αζερμπαϊτζανικά)
Γέννηση10  Μαΐου 1923[1][2][3]
Ναχιτσεβάν
Θάνατος12  Δεκεμβρίου 2003[4]
Κλίβελαντ
Τόπος ταφήςAlley of Honor
Χώρα πολιτογράφησηςΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Αζερμπαϊτζάν (από 1991)
ΘρησκείαΙσλάμ
Σιιτισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσααζέρικα
Ομιλούμενες γλώσσεςαζέρικα
Ρωσικά
ΣπουδέςΚρατικό πανεπιστήμιο Πετρελαϊκής Βιομηχανίας του Αζερμπαϊτζάν (1939–1941)
Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μπακού (1951–1967)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός
πολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης και Κόμμα του Νέου Αζερμπαϊτζάν
Οικογένεια
ΣύζυγοςΖαρίφα Αλίγιεβα (1954–1985)
ΤέκναΙλχάμ Αλίγιεφ
Σέβιλ Αλίγιεβα
ΓονείςΑλίρζα Αλίγιεφ
ΑδέλφιαHasan Aliyev
Huseyn Aliyev
Aqil Əliyev
Cəlal Əliyev
Rafiga Aliyeva
ΣυγγενείςAziz Aliyev (πεθερός)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςσυνταγματάρχης και υποστράτηγος/Committee for State Security of the Azerbaijani Soviet Socialist Republic
Πόλεμοι/μάχεςΑνατολικό Μέτωπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και Πόλεμος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν (1993–2003)
Speaker of the National Assembly of Azerbaijan (Ιουνίου 1993 – Νοέμβριος 1993)
Πρώτος αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σοβιετικής Ένωσης (1982–1987)
βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
First Secretary of the Central Committee of the Communist Party of Azerbaijan (1969–1982)
Member of the Politburo of the CPSU Central Committee
Βραβεύσειςτάγμα του Λένιν (25  Αυγούστου 1971)
μετάλλιο για τη νίκη επί της Γερμανίας στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο (9  Μαΐου 1945)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (24  Αυγούστου 1979)
τάγμα του Ερυθρού Αστέρα (26  Μαΐου 1962)
τάγμα της Οκτωβριανής Επανάστασης (10  Μαρτίου 1982)
τάγμα του Πατριωτικού Πολέμου 1ου βαθμού (23  Απριλίου 1985)
μετάλλιο για την αξία της εργασίας (27  Μαΐου 1949)
μετάλλιο για πολεμικές συνεισφορές (5  Νοεμβρίου 1954)
μετάλλιο για την Άμυνα του Καυκάσου
μετάλλιο "Βετεράνος της εργασίας"
μετάλλιο "Για ηρωική εργασία στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945" (6  Ιουνίου 1945)
μετάλλιο «Για την επέτειο των 50 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»
Μετάλλιο Βετεράνου των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ
τάγμα του Λένιν (8  Μαΐου 1973)
τάγμα του Λένιν (27  Δεκεμβρίου 1976)
τάγμα του Λένιν (24  Αυγούστου 1979)
Χρυσό Μετάλλιο του Σφυροδρέπανου (24  Αυγούστου 1979)
τάγμα του Λένιν (7  Μαΐου 1983)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (7  Μαΐου 1983)
Χρυσό Μετάλλιο του Σφυροδρέπανου (7  Μαΐου 1983)
Τάγμα του Αγίου Ανδρέα (10  Μαΐου 2003)
Τάγμα του Πρίγκηπα Γιάροσλαβ του Σοφού, 1η τάξη (20  Μαρτίου 1997)
Τάγμα του Χρυσόμαλλου Δέρατος (29  Φεβρουαρίου 2000)
Τάγμα του Αγίου Σέργιου του Ράντονεζ 1ης τάξης
Ιωβηλαίο μετάλλιο για την 100ή επέτειο από τη γέννηση του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν (15  Απριλίου 1970)
μετάλλιο «Για την επέτειο των 20 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945» (7  Μαΐου 1965)
μετάλλιο «Για την επέτειο των 30 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945» (25  Απριλίου 1975)
μετάλλιο «Για την επέτειο των 40 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945» (12  Απριλίου 1985)
μετάλλιο για την 30η επέτειο του Σοβιετικού στρατού και ναυτικού (22  Φεβρουαρίου 1948)
Μετάλλιο για τα «40 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (18  Δεκεμβρίου 1957)
μετάλλιο για τα «50 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (26  Δεκεμβρίου 1967)
μετάλλιο για τα «60 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (28  Ιανουαρίου 1978)
μετάλλιο για τα «70 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (28  Ιανουαρίου 1988)
μετάλλιο "Για τις άψογες υπηρεσίες" 2ης κλάσης (2  Δεκεμβρίου 1959)
επίτιμο μέλος της Κα Γκε Μπε (15  Απριλίου 1960)
Order of State of Republic of Turkey (1997)
επίτιμος διδάκτωρ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Μόσχας[5]
d:Q25538401 (2002)
Honorary decree of the Presidium of the Supreme Soviet of the Azerbaijan SSR (9  Ιανουαρίου 1964)
μετάλλιο "Για τις άψογες υπηρεσίες" 1ης κλάσης (9  Δεκεμβρίου 1964)
Jubilee Medal "50 Years of the Soviet Militia" (20  Νοεμβρίου 1967)
100th Anniversary of the Birth of Georgi Dimitrov Medal (5  Οκτωβρίου 1982)
τάγμα του Γκεόργκι Ντιμιτρόφ (9  Μαΐου 1983)
Μεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής (7  Μαΐου 2003)
μετάλλιο Αστανά (1998)
d:Q4343764 (28  Αυγούστου 1995)
d:Q119809054 (30  Μαΐου 2003)
Τάγμα του Αγίου Σέργιου του Ραντονέζ
Order of Sheikh-ul-Islam
Αναμνηστικό μετάλλιο για την επέτειο των 300 χρόνων της Αγίας Πετρούπολης
Ιστότοπος
www.heydar-aliyev-foundation.org
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χεϊντάρ Αλίγιεβιτς Αλίγιεφ (πλήρες αζερικό όνομα: Χεϊντάρ Αλιρζά ογλού Αλίγιεφ, αζερικά: Heydər Əlirza oğlu Əliyev‎‎, γεν. 10 Μαΐου 1923, στο Ναχιτσεβάν της Αζερικής ΣΣΔ της ΕΣΣΔ[6] - θ. 12 Δεκεμβρίου 2003, Κλίβελαντ, Οχάιο, ΗΠΑ) ήταν Σοβιετικός και Αζέρος πολιτικός, καθώς και κομματική και πολιτική προσωπικότητα. Ήταν ο τρίτος πρόεδρος στην ιστορία του Αζερμπαϊτζάν, υπηρετώντας στο αξίωμα από το 1993 έως το 2003. Τιμήθηκε δύο φορές με το παράσημο του Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας (1979, 1983).

Σε νεαρή ηλικία ο Αλίγιεφ έγινε μέλος της τοπικής Κα Γκε Μπε[7] της Αζερικής ΣΣΔ (η Κα Γκε Μπε διατηρούσε παραρτήματα σε κάθε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία). Ο Αλίγιεφ ανέβηκε γρήγορα στην ιεραρχία της αζερικής Κα Γκε Μπε, έγινε αναπληρωτής πρόεδρος της το 1964, πρόεδρος της στις 21 Ιουνίου 1967 και τελικά έφτασε στον βαθμό του υποστρατήγου.[8][9] Έπειτα διετέλεσε πρώτος γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος του Αζερμπαϊτζάν για 13 χρόνια (14 Ιουλίου 1969 - 3 Δεκεμβρίου 1982). Ο Αλίγιεφ εξελέγη πρώτος γραμματέας του Αζερικού Κομμουνιστικού Κόμματος (δηλαδή επικεφαλής του Σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν) κατά τη διάρκεια Σοβιετικής εκστρατείας κατά της διαφθοράς[10][11].

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, οι προσπάθειες του Αλίγιεφ κατά της διαφθοράς οδήγησαν σε μια σημαντική άνοδο των δεικτών οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης στο Αζερμπαϊτζάν.[12] Ο Αλίγιεφ έγινε πιθανότατα ο πιο επιτυχημένος αρχηγός δημοκρατίας της ΕΣΣΔ, αυξάνοντας το κύρος της μη προνομιούχας δημοκρατίας και προωθώντας Αζέρους σε μεγάλα αξιώματα.[13][14]

Ακόμη διετέλεσε μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ (22 Νοεμβρίου 1982 - 21 Οκτωβρίου 1987), Πρώτος Αναπληρωτής Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ (δηλαδή πρώτος αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σοβιετικής Ένωσης, υπηρετώντας στο αξίωμα για το χρονικό διάστημα 24 Νοεμβρίου 1982 - 23 Οκτωβρίου 1987) και υποστράτηγος της αζερικής Κα Γκε Μπε.

Στις 21 Οκτωβρίου 1987 παραιτήθηκε από το αξίωμα του ως μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Δύο μέρες αργότερα παραιτήθηκε από την θέση του Πρώτου Αναπληρωτή Προέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ και αποσύρθηκε από τη πολιτική, λόγω κατηγοριών που του απηύθυνε ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ για διαφθορά. Παρά τις κατηγορίες αυτές, μια αναφορά της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ αναφέρει ότι ο Χεϊντάρ Αλίγιεφ έγινε Πρώτος Αναπληρωτής Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ και πλήρες μέλος του Πολιτικού Γραφείου που υποσχέθηκε δημόσια να πολεμήσει τη διαφθορά και να απελευθερώσει τα σημαντικότερα πρόσωπα και την οικονομία της ΕΣΣΔ από την δωροδοκία.[15] Στην αναφορά σημειώνεται ότι οι συνάδελφοι του κατάλαβαν την πρόθεση του να πολεμήσει τη διαφθορά και η αφοσίωση του στη μάχη κατά της διαφθοράς έγινε το εμπορικό του σήμα στην Σοβιετική Ένωση.

Ωστόσο συνέχισε να ζει στη Μόσχα. Την περίοδο 1987-1990 υπέστη ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Αλίγιεφ δήλωσε δημόσια στη Μόσχα την αντίθεση του στην Σοβιετική στρατιωτική καταστολή στο Μπακού που ακολούθησε την σύγκρουση για το Καραμπάχ μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας από το 1988.[16] Τον Ιούλιο του 1990 επέστρεψε στη πατρίδα του, το Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν. Τρία χρόνια μετά την πολιτική του πτώση, επανασυστήθηκε στο κοινό ως μέτριος εθνικιστής. Τον Οκτώβριο του 1990 εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής στο Ανώτατο Σοβιέτ της Αζερικής ΣΣΔ, έπειτα πρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου της Αυτόνομης Δημοκρατίας του Ναχιτσεβάν (1991-1993) και τέλος, εξελέγη για δέκα χρόνια Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν (10 Οκτωβρίου 1993 - 31 Οκτωβρίου 2003). Παράλληλα, από τις 15 Ιουνίου έως τις 5 Νοεμβρίου 1993 ήταν Ομιλητής (δηλαδή Πρόεδρος) της Εθνοσυνέλευσης του Αζερμπαϊτζάν.

Η διακυβέρνηση του Χεϊντάρ Αλίγιεφ στο Αζερμπαϊτζάν χαρακτηρίζεται ως δικτατορική[17][18][19][20][21][22], αυταρχική[23][24][25][26] και καταπιεστική[27]. Αρκετοί πολιτικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι ο Αλίγιεφ διηύθυνε ένα καταπιεστικό αστυνομικό κράτος, νόθευε τις εκλογές και φίμωνε τα μέσα ενημέρωσης[28][29] ενώ άλλοι επισημαίνουν ότι η εξισορροπημένη πολιτική του έφερε σταθερότητα στο Αζερμπαϊτζάν.[30][31]

Όσο ο Χεϊντάρ Αλίγιεφ ζούσε ακόμη, αναπτύχθηκε ένα κύμα προσωπολατρίας του Χεϊντάρ Αλίγιεφ. Από το 2003, υπό τον γιο του Ιλχάμ (ο οποίος τον διαδέχθηκε στην προεδρία), η προσωπολατρία προς τον Χεϊντάρ Αλίγιεφ έχει εντατικοποιηθεί.

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 8176999. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Ινστιτούτο Λεξικογραφίας «Μίροσλαβ Κρλέζα». 1999. 1746.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Proleksis enciklopedija» (Κροατικά) 7975.
  4. ↑ (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2019.
  5. ↑ «Honorary Doctorates». (Αγγλικά) Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Μόσχας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29  Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ «Heydar Aliyev biography». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2007. 
  7. ↑ Посол США перед памятником Алиеву: был ли поклон?
  8. ↑ «Heydar Aliyev Foundation - Biography». heydar-aliyev-foundation.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2017. 
  9. ↑ Nikolaij Nor-Mesek, Wolfgang Rieper. The Defense Council of the USSR, Institut für Sowjet-Studien, 1984, p. 9
  10. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :1.
  11. ↑ Richard Sakwa. Soviet Politics in Perspective, Routledge, 1998, (ISBN 0-415-16992-5), p. 71
  12. ↑ Christian Schmidt-Häuer. Gorbachev: The Path to Power, I. B. Tauris, 1986, (ISBN 1-85043-015-2), p. 205
  13. ↑ Thomas De Waal. Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, NYU Press, 2003, (ISBN 0-8147-1945-7), p. 134
  14. ↑ Harold James Perkin. The Third Revolution: Professional Elites in the Modern World, Routledge, 1996, (ISBN 0-415-14337-3), p. 134
  15. ↑ «CIA report on Geydar Aliev: His new role in the USSR Council of Ministers» (PDF). 24 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2020. 
  16. ↑ Roger East, Richard J. Thomas. Profiles of People in Power: The World's Government Leaders, Routledge, 2003, (ISBN 1-85743-126-X), p. 32
  17. ↑ The Two Faces of Azerbaijan’s Mr. Aliyev // The New York Times, JAN. 11, 2015
  18. ↑ Hans Slomp. Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics: An American Companion to European Politics. ABC-CLIO, 2011. (ISBN 0-313-39181-5), 9780313391811. P.672
  19. ↑ FranCoise Companjen, Laszlo Maracz, Lia Versteegh. Exploring the Caucasus in the 21st Century: Essays on Culture, History and Politics in a Dynamic Context. Amsterdam University Press, 2011. (ISBN 90-8964-183-1), 9789089641830. P.121
  20. ↑ Thomas Goltz. Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter’s Adventures in an Oil-Rich, War-Torn, Post-Soviet Republic. M.E. Sharpe, 1999. (ISBN 0-7656-0244-X), 9780765602442. P.66
  21. ↑ Elisabeth Precht. Azerbaijan In the Shadow of a Dictatorship //Jarl Hjalmarson Foundation, 2012
  22. ↑ В турецком учебнике Гейдар Алиев представлен как диктатор Αρχειοθετήθηκε 2017-08-20 στο Wayback Machine. // Сontact.az. 2013 Февраль 09 «В изданной в Турции учебнике „Конституционное права“ для студентов университетов бывший президент Азербайджана Гейдар Алиев назван „диктатором“» (copy)
  23. ↑ Rise of Leader's Son Sharpens Azerbaijan's Identity Crisis // Washington Post. August 9, 2003
  24. ↑ David J. Kramer and Richard Kauzlarich. It’s time for the United States to act on Azerbaijan // Washington Post, September 8, 2016
  25. ↑ Svante E. Cornell Democratization Falters in Azerbaijan // Journal of Democracy 12.2 (2001) 118—131
  26. ↑ Борисов Николай Александрович. Институционализация института президентства и перспективы консолидации политических режимов на постсоветском пространстве // «Полития».-2011.-№ 4(63).-С.93-103. «И хотя эта гипотеза ещё нуждается в дополнительной проверке, уместно предположить, что в этих государствах состоялась авторитарная консолидация, причем важнейшим её фактором был институт президентства и сами личности президентов (Сапармурат Ниязов, Эмомали Рахмон, Нурсултан Назарбаев, Гейдар Алиев)»
  27. ↑ Энциклопедия Британника. Статья: Heydar Aliyev.
  28. ↑ «Heidar Aliev, maestro of the Caucasus». The Economist. 2000-08-31. ISSN 0013-0613. http://www.economist.com/node/354347. Ανακτήθηκε στις 2017-09-03.  "There is stability, because Mr Aliev is an acute tactician who runs a heavy-handed police state. Opposition leaders who decline to be co-opted are in jail, in exile or bullied. Elections are rigged, the media muzzled."
  29. ↑ Kucera, Joshua (2008-05-20). «Travels in the Former Soviet Union» (στα αγγλικά). Slate. ISSN 1091-2339. http://www.slate.com/articles/news_and_politics/dispatches/features/2008/travels_in_the_former_soviet_union/the_cult_of_heydar_aliyev.html. Ανακτήθηκε στις 2017-09-03. 
  30. ↑ Aslanli, Araz. «AZERBAIJAN-RUSSIA RELATIONS: IS THE FOREIGN POLICY STRATEGY OF AZERBAIJAN CHANGING?» (PDF). 
  31. ↑ «why-so-much-stability-an-overview-of-the-azerbaijani-political-system» (PDF). 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Heydar Aliyev στο Wikimedia Commons