Οι εξερευνητικές αποστολές του Πιθάρρο στο Περού (1531–1533)
Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο Γκονθάλεθ[5][6] στα ιβηρικά ισπανικά ή Φρανσίσκο Πισάρρο Γκονσάλες στα λατινοαμερικάνικα ισπανικά (ισπανική γλώσσα: Francisco Pizarro González, 16 Μαρτίου1478 – 26 Ιουνίου1541) ήταν Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής (κονκισταδόρ), ιδιαίτερα γνωστός ως κατακτητής της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, ενός από τους πιο προηγμένους πολιτισμούς στην προκολομβιανή Αμερική, στο σημερινό Περού.
Ο Πιθάρρο γεννήθηκε στο Τρουχίγιο της περιοχής Εξτρεμαδούρα στην Ισπανία, ενώ οι πηγές της εποχής διαφωνούν ως προς την ακριβή χρονολογία γέννησης και αναφέρουν χρονολογίες από το 1471 ως το 1478. Υπήρξε νόθος γιος ενός Ισπανού συνταγματάρχη και δεύτερος εξάδελφος του Ερνάν Κορτές, από την πλευρά του πατέρα του, του κατακτητή της Αυτοκρατορίας των Αζτέκων.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1502, απέπλευσε με στόλο τριάντα πλοίων και συνολικά 2.500 αποίκους και στράτευμα προς την Ισπανιόλα, ισπανική αποικία και λιμάνι στην Καραϊβική. Στην συνέχεια εξερεύνησε περιοχές κοντά στον σημερινό Παναμά και σταδιακά προχώρησε, μαζί με τους δύο αδελφούς του, Χουάν και Γκονθάλο, σε εξερευνητικές αποστολές νότια της Διώρυγας του Παναμά στην Νότια Αμερική. Εκεί πληροφορήθηκε το 1522, από τοπικούς φύλαρχους, ότι νοτιότερα υπάρχουν μυθικές πολιτείες που διαθέτουν αστρονομικές ποσότητες χρυσού, εννοώντας τις πόλεις των Ίνκας στο σημερινό Περού.
Το 1532 μετά από δύο εξερευνητικές αποστολές στην βορειοδυτική Νότια Αμερική, εξεστράτευσε για την κατάκτηση του Περού. Εκείνο το χρονικό διάστημα η Αυτοκρατορία των Ίνκα βρίσκονταν σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών, Ουάσκαρ και Αταουάλπα, διεκδικητών για την εξουσία της Αυτοκρατορίας[7]. Ο Πιθάρρο, ενώ διέθετε πενιχρή αριθμητικά δύναμη, συνολικά 180 άτομα, ένα πυροβόλο και 27 άλογα, αποφάσισε να επιτεθεί. Με τολμηρή στρατιωτική επίθεση στην Καχαμάρκα, κατάφερε να συλλάβει τον Αταουάλπα. Οι Ισπανοί στην πορεία εκμεταλλεύθηκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στο κράτος των Ίνκας. Ήταν σε θέση να ενισχύσουν τις διάφορες συμμαχίες τους μεταξύ των ντόπιων πληθυσμών και προώθησαν τελικά επιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα Κούσκο.
Όταν εξουδετερώθηκε ο Ουάσκαρ, ο Πιθάρρο απαίτησε από τον Αταουάλπα οι Ίνκας να δεχτούν επίσημα την υποτέλεια της Ισπανίας και να ασπαστούν τον Χριστιανισμό[8] Ο Αταούαλπα, ενώ πρόσφερε στους Ισπανούς ό,τι του ζητήθηκε: χρυσό σε τέτοια ποσότητα ώστε να γεμίσει το δωμάτιο όπου τον φυλάκισαν και δύο φορές την ίδια ποσότητα ασημιού, δεν απελευθερώθηκε. Ο Πιθάρρο διέταξε να τον εκτελέσουν ως αιρετικό[9].
Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο ήρθε σε ευθεία ρήξη με τον σύντροφό του Ντιέγο ντε Αλμάγρο, ο οποίος θεωρούσε ότι ο διαμοιρασμός της λείας καθώς και των διοικητικών αρμοδιοτήτων στις κατακτηθείσες περιοχές δεν ήταν δίκαιος και απαιτούσε επιπλέον πλούτη και αξιώματα. Το 1528 ο Πιθάρρο διέταξε την εκτέλεσή του. Τελικά, ο ίδιος δολοφονήθηκε το 1541 από τον γιο του Αλμάγρο, Ντιέγο "ελ Μόθο", που ήθελε να εκδικηθεί για τον θάνατο του πατέρα του.
