Σιδηροδρομική Γραμμή Αθήνας - Πάτρας
Άποψη των γραμμών από το Σταθμό Παλλήνης το 2008.
Πληροφορίες
Ιδιοκτησία	ΟΣΕ
Περιοχή	Ευρύτερη Αθήνα και βόρεια Πελοπόννησος
Είδος	προαστιακός, υπεραστικός σιδηρόδρομος
Τερματικοί	Αεροδρόμιο Αίγιο
Σταθμοί	31
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας	2004 (τμήμα ΣΚΑ-Αεροδρόμιο) 2020 (Κιάτο-Αίγιο)
Διαχειριστής	Hellenic Train
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Μήκος γραμμής	208 χλμ.
Εύρος γραμμής	1,435 mm (κανονικό εύρος)
Ηλεκτροκίνηση	25kV AC
Μέγιστη ταχύτητα	200 km/h
Σχεδιαστική απεικόνιση Αεροδρόμιο Αθηνών-Πάτρα Αεροδρόμιο Κορωπί Παιανία-Κάντζα Περιφερειακή Υμηττού Παλλήνη Δουκίσσης Πλακεντίας σήραγγα Βριλησσίων Κηφισίας Νερατζιώτισσα σήραγγα Ηρακλείου Ηράκλειο σήραγγα Μεταμόρφωσης Μεταμόρφωση Α/Δ ΠΑΘΕ Σ.Κ.Α. Άνω Λιόσια Περιφερειακή Αιγάλεω σήραγγα Θριασίου Ασπρόπυργος Μαγούλα Ολυμπία Οδός Νέα Πέραμος Μέγαρα σήραγγες Κακιάς Σκάλας Κινέττα Άγιοι Θεόδωροι Ολυμπία Οδός Διώρυγα Κορίνθου Κόρινθος Ζευγολατειό Κιάτο Διμηνιό σήραγγα Μελισσίου Ξυλόκαστρο Λυκοποριά Λυγιά Ολυμπία Οδός σήραγγα Δερβενίου σήραγγα Ακράτας Ακράτα ποταμός Κράθης σήραγγα Πλατάνου 1 Πλάτανος σήραγγα Πλατάνου 2 Ολυμπία Οδός Διακοπτό Ελίκη Αίγιο Ολυμπία Οδός Ροδοδάφνη Ολυμπία Οδός Σελιανίτικα Καμάρες σήραγγα Παναγοπούλας Ψαθόπυργος Αραχωβίτικα Άγιος Βασίλειος Ολυμπία Οδός Ρίο Ιονία Οδός ποταμός Γλαύκος Πάτρα

Η Σιδηροδρομική Γραμμή Αεροδρομίου Αθηνών - Πάτρας είναι μία ελληνική σιδηροδρομική γραμμή υψηλών ταχυτήτων (ΣΓΥΤ) που βρίσκεται υπό κατασκευή και που στο σύνολό της θα ενώνει τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» με την Κόρινθο και την Πάτρα. Θα αντικαταστήσει την παλιά μετρική σιδηροδρομική γραμμή Πειραιά - Πάτρας που είχε κατασκευαστεί το 1884 και καταργήθηκε ολοκληρωτικά το 2007. Η γραμμή είναι διπλή, κατασκευασμένη με σύγχρονα υλικά υποδομής, κανονικού εύρους με ηλεκτροκίνηση^[1], ενώ θα αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη σιδηροδρομική γραμμή της χώρας χωρίς ισόπεδες διαβάσεις. Με την ολοκλήρωση των έργων η διαδρομή από την Αθήνα έως τον νότιο λιμένα Πατρών (μέσω Αγίου Διονυσίου, βορείου λιμένα και Αγίου Ανδρέα) είχε εκτιμηθεί ότι θα διανύεται σε 1 ώρα και 40 λεπτά.

Η αρχή έγινε τον Ιανουάριο του 2002, με την κατασκευή του τμήματος 33 χλμ. ΣΚΑ-Αεροδρόμιο, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 ανάμεσα στα δύο ρεύματα της Αττικής Οδού.^[2] Το έργο περιελάμβανε την κατασκευή των γραμμών, των ενδιάμεσων σταθμών, καθώς και της ηλεκτροκίνησης και της τηλεδιοίκησης και ολοκληρώθηκε στις 30 Ιουλίου 2004, 14 μόλις ημέρες πριν από την τελετή έναρξη των αγώνων.^[3][4]

Το τμήμα ΣΚΑ - Κιάτο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1998, με το τμήμα Αθήνα-Κόρινθος, το οποίο παραδόθηκε το 2005. Δύο χρόνια αργότερα, το 2007, παραδόθηκε και το τμήμα Κόρινθος-Κιάτο, ενώ η γραμμή ηλεκτροδοτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2010.^[5] Αποτελεί τμήμα της γραμμής Α4 του Προαστιακού της Αθήνας.

Το επιμέρους τμήμα Κιάτο-Αίγιο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2006 αποτελώντας κομμάτι του δεύτερου τμήματος της επέκτασης της γραμμής προς την Πάτρα. Παραδόθηκε στις 22 Ιουνίου 2020.^[6] Η ολοκλήρωση του τμήματος Κιάτο-Ροδοδάφνη αποτελεί έμπρακτη επαναλειτουργία της σιδηροδρομικής σύνδεσης Κιάτου - ΠΣΣ Ξυλοκάστρου - Ακράτας - Διακοπτού - ΠΣΣ Αιγίου, που διεκόπη μαζί με το υπόλοιπο δίκτυο της Πελοποννήσου το 2011, παίρνοντας πλέον τη σύγχρονη μορφή σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων.^[7] Στο τμήμα αυτό, η στάση Διμηνιό λειτούργησε τον Σεπτέμβριο του 2020, λόγω των ζημιών που είχε υποστεί από τον κυκλώνα Ζορμπά το 2018. Μέχρι τις 6 Ιανουαρίου 2025 προβλέπεται να παραδωθεί η σύμβαση με αριθμό 1511/2022 με κυρίαρχο αντικείμενο την ηλεκτροκίνηση του τμήματος αυτού, ώστε ο χρόνος μετάβασης να μειωθεί και να παύσει η ολιγόλεπτη μετεπιβίβαση στον σταθμό Κιάτου από/προς την Αττική.

Υπό κατασκευή είναι το τμήμα Αίγιο - Ρίο. Στο τμήμα Ροδοδάφνη - Ψαθόπυργος η κατασκευή ξεκίνησε το 2013, ενώ στο τμήμα Ψαθόπυργος - Ρίο η κατασκευή άρχισε το 2017. Υπήρξε εξέταση της περιμετρικής λύσης για την Πάτρα, παραλλήλως της Ολυμπίας Οδού, από Αραχωβίτικα έως Μιντιλόγλι με ενδιάμεσο σταθμό στον Ριγανόκαμπο, ωστόσο απορρίφθηκε λόγω απροθυμίας της δημοτικής αρχής που αρχικά πρότεινε την λύση αυτή.^[8] Μέχρι τις 22 Νοεμβρίου 2026 προβλέπεται να παραδωθεί το τμήμα αυτό και ηλεκτροκινούμενο.^[9]

Σύμφωνα με εξαγγελία του υπουργού Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή προβλέπεται υπογειοποίηση του τμήματος Κανελλοπούλου-Άγιος Ανδρέας ώστε να μην κοπεί η πόλη στα δύο αλλά και να μην διακοπεί η λειτουργία του προαστιακού της πόλης. Τον Οκτώβριο του 2022 ενώ είναι σε εξέλιξη η Β' φάση του έργου με την μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, αποφασίστηκε πως η υπογειοποίηση θα ξεκινάει από τον Καστελλόκαμπο και θα τελειώνει στον Άγιο Ανδρέα. Όμως ο Δήμαρχος της πόλης Κωνσταντίνος Πελετίδης έχει πει πως η πρόθεση της δημοτικής αρχής είναι η πλήρης υπογειοποίηση ξεκινώντας από το Ρίο, με διαφορετική την πρόθεση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας που εμμένει στον νυν προαστιακό Ρίου-Πατρών.^[10]

Ο ανατολικός τερματικός της γραμμής είναι ο σταθμός «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών». Κινείται κατά μήκος της Αττικής Οδού, σε ειδική κατασκευή στη νησίδα της. Μέχρι το σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας η γραμμή χρησιμοποιείται και από την Γραμμή 3 του Μετρό Αθήνας^[4]. Στη Νερατζιώτισσα υπάρχει ανταπόκριση με τη Γραμμή 1, ενώ στο ΣΚΑ υπάρχει δυνατότητα ανταπόκρισης με τη Γραμμή 4 του προαστιακού, αλλά και με υπεραστικές αμαξοστοιχίες της γραμμής Αθήνας - Θεσσαλονίκης.

Η γραμμή συνεχίζει δυτικά και μετά τα Άνω Λιόσια κατευθύνεται προς το Εμπορευματικό κέντρο Θριασίου^[11]. Σε αυτό το ύψος υπάρχει μία διακλάδωση της εμπορικής γραμμής Θριασίου - Νέου Ικονίου. Εκεί θα βρίσκεται και η διακλάδωση του προαστιακού Δυτικής Αττικής. Η γραμμή έπειτα διασχίζει την Κακιά Σκάλα και τη διώρυγα της Κορίνθου, φτάνοντας στην Κόρινθο, όπου υπάρχει διακλάδωση προς την μετρική γραμμή Κορίνθου - Καλαμάτας. Η γραμμή συνεχίζει δυτικά, διερχόμενη από το Κιάτο, το Ξυλόκαστρο, την Ακράτα, το Διακοπτό (όπου συναντάται με τη Σιδηροδρομική γραμμή Διακοπτού-Καλαβρύτων, καταλήγοντας στο Αίγιο, το οποίο προσωρινά αποτελεί τον τερματικό σταθμό της γραμμής προς τα δυτικά.

Τη διετία 2004-2006 η γραμμή ξεκίνησε να λειτουργεί με τρένα του προαστιακού σιδηροδρόμου της Αθήνας στο δρομολόγιο Αθήνα (πρώην Σταθμός Λαρίσης) - Αεροδρόμιο. Παράλληλα από το 2005 άρχισε να λειτουργεί η γραμμή Α4 του προαστιακού, όπου μέχρι το 2017 ένωνε το Αεροδρόμιο με το Κιάτο.

Στις 30 Ιουλίου 2017, έπειτα από αναδιαμόρφωση του δικτύου του προαστιακού λόγω εξηλεκτρισμού της γραμμής Αθήνας - Θεσσαλονίκης στο τμήμα Τρεις Γέφυρες - Κ.Σ.Σ. Αθήνας, δρομολογήθηκαν οι ηλεκτροκίνητοι συρμοί σειράς 460 σε δύο γραμμές: τη γραμμή Α1 και τη γραμμή Α4, οι οποίες έχουν κοινή διαδρομή από τον Πειραιά μέχρι το ΣΚΑ, παρακάμπτοντας το. Η γραμμή Α1 συνεχίζει ανατολικά, προς αεροδρόμιο και η γραμμή Α4 προς τα δυτικά, προς Κιάτο^[12].

Από το 2020, με την παράδοση του νέου τμήματος Σ.Σ. Κιάτου - Σ.Σ. Αιγίου, δρομολογούνται καθημερινά 6 συρμοί οι οποίοι συνδέουν το Αίγιο με το Κιάτο. Από το Κιάτο, μέσω μετεπιβίβασης σε συρμό του Προαστιακού Αθήνας αναχωρεί συρμός με ενδιάμεση στάση στην Αθήνα και προορισμό τον Πειραιά, αλλά και, μέσω ακόμα μιας μετεπιβίβασης στον σταθμό "Κάτω Αχαρναί", με προορισμό τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών "Ελευθέριος Βενιζέλος" .

• Σιδηροδρομική γραμμή Ισθμού - Λουτρακίου
• Επέκταση / Διακλάδωση Κορωπίου - Λαυρίου
• Επέκταση / Διακλάδωση Κορωπίου - Αεροδρομίου - Ραφήνας
• Επέκταση Ρίο - Πάτρα
• Διακλάδωση Προαστιακού Δυτικής Αττικής στα Άνω Λιόσια

• Κατηγορία:Σιδηροδρομικές γραμμές κανονικού εύρους στην Ελλάδα
• Σιδηροδρομική γραμμή Πειραιά - Πάτρας (μετρική)
• Σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης
• Προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας
• Προαστιακός σιδηρόδρομος Πάτρας
• Σιδηροδρομική γραμμή Ισθμού - Λουτρακίου

• ΕΡΓΟΣΕ ergose.gr