Παράδοξο του Φέρμι

Γραφική αναπαράσταση του μηνύματος του Αρεσίμπο, το πρώτο ραδιοσήμα που στάλθηκε από τη Γη με σκοπό την επικοινωνία με εξωγήινους πολιτισμούς.

Ως παράδοξο του Φέρμι ονομάζεται το λογικό παράδοξο που αναπτύχθηκε από τον φυσικό Ενρίκο Φέρμι σχετικά με την πλήρη απουσία στοιχείων για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών, παρά το γεγονός ότι βάσει των αστρονομικών μετρήσεων υπάρχουν δισεκατομμύρια άλλοι πλανήτες μόνο στον Γαλαξία όπου βρίσκεται η Γη.[1][2] Καθώς ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγάλος, θεωρητικά υπάρχει υψηλή πιθανότητα σε κάποιο ποσοστό των πλανητών αυτών να έχει αναπτυχθεί ζωή, και ακολούθως σε κάποιο μικρότερο ποσοστό να έχει εξελιχθεί σε νοήμονα πολιτισμό ο οποίος θα έχει αναπτύξει ικανότητα για διαστρικά ταξίδια, έτσι βάσει των αριθμών που εμπλέκονται η Γη θα έπρεπε ήδη να έχει δεχθεί την επίσκεψη εξωγήινων πολιτισμών.[3][4] Έχουν υπάρξει πολλές προσπάθειες για την εξήγηση του παραδόξου[5][6], οι οποίες κυμαίνονται από την εκτίμηση πως οι νοήμονες εξωγήινοι πολιτισμοί είναι εξαιρετικά σπάνιοι έως την πεποίθηση πως οι τεράστιες αποστάσεις εντός του Σύμπαντος αποτελούν εξαιρετικά μεγάλο εμπόδιο στις επαφές μεταξύ πολιτισμών διάφορων πλανητών, και από το ότι δεν υπάρχουν άλλοι νοήμονες πολιτισμοί έως το ότι είναι ήδη στη Γη αλλά περνούν απαρατήρητοι.

Ονομασία

Ιστορία

Η ανάπτυξη του παραδόξου του Φέρμι φαίνεται πως προέκυψε το 1950, κατά τη διάρκεια συζητήσεων στο παρατηρητήριο του Λος Άλαμος στις ΗΠΑ και κατά τη διάρκεια διαλείμματος για μεσημεριανό γεύμα μεταξύ του Φέρμι και των συναδέλφων του.[7] Καθώς συζητούσαν αστειευόμενοι σχετικά με κάποιες πρόσφατες αναφορές για ΑΤΙΑ που υπήρχαν στον τύπο, ξαφνικά ο Φέρμι αναφώνησε Που είναι; ή Που είναι όλοι; ανάλογα με την εξιστόρηση, προκαλώντας το γέλιο των υπολοίπων. Συνέχισε κάνοντας κάποιους πρόχειρους υπολογισμούς και αναπτύσσοντας το σκεπτικό του σχετικά με την απουσία παρατήρησης εξωγήινων.[8][9]

Παρόμοιο ερώτημα σχετικά με την απουσία ύπαρξης στοιχείων για εξωγήινους πολιτισμούς είχε τεθεί ήδη από το 1933 από τον Ρώσο επιστήμονα Κονσταντίν Τσιολκόφσκι,[10] ο οποίος ανέπτυξε τη θεωρία του ζωολογικού κήπου ως εξήγηση (οι εξωγήινοι αποφεύγουν την επικοινωνία και περιορίζονται απλώς στο να μας παρατηρούν), εκτιμώντας πως η ανθρωπότητα δεν είναι έτοιμη ακόμα ώστε τα ανώτερα εξωγήινα είδη να επικοινωνήσουν μαζί μας.[11]

Εναλλακτικές ονομασίες

Το 1975 ο Μάικλ Χ. Χαρτ ανέλυσε εκτεταμένα το παράδοξο,[12] το οποίο έκτοτε είναι γνωστό και ως παράδοξο Φέρμι-Χαρτ και η ανάλυση του Χαρτ εξελίχθηκε σε μετέπειτα σχετικό σημείο αναφοράς, καθώς ήταν η πρώτη πραγματική εις βάθος ανάλυση.[13][14] Επίσης λόγω της επέκτασης της ανάλυσης των επιχειρημάτων του Χαρτ από τον Φρανκ Τίπλερ, είναι επίσης γνωστό και ως το επιχείρημα Χαρτ-Τίπλερ.[15]

Άλλες ονομασίες που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς είναι η Μεγάλη Σιωπή,[16][17][18][19] και η Σιωπή του Σύμπαντος.[19]

Επεξήγηση

Ο Ενρίκο Φέρμι κατά τη δεκαετία του 1940.

Βασικά σημεία

Τα κεντρικά σημεία του παραδόξου, όπως τέθηκαν από τον Ενρίκο Φέρμι και αναπτύχθηκαν μετέπειτα από τον Μάικλ Χ. Χαρτ είναι όπως παρακάτω:

  • Υπάρχουν δισεκατομμύρια αστέρων στον Γαλαξία τα οποία είναι παρόμοια με τον Ήλιο,[20][21] και πολλά από αυτά είναι παλαιότερα από τη Γη.[22][23]
  • Υπάρχει υψηλή πιθανότητα, κάποια από αυτά τα άστρα να διαθέτουν πλανήτες παρόμοιους με τη Γη[24][25], και αν η Γη αποτελεί τυπικό πλανήτη, κάποιοι από αυτούς τους πλανήτες θα αναπτύξουν νοήμονα ζωή.
  • Κάποιοι από αυτούς τους πολιτισμούς μπορεί να αναπτύξουν ικανότητες διαστρικού ταξιδιού, ένα βήμα το οποίο η Γη μόλις τώρα εξερευνά.
  • Ακόμα και με την αργή πρόοδο που σημειώνει η έρευνα ως προς τα διαστρικά ταξίδια, ο Γαλαξίας θα μπορούσε να εξερευνηθεί ολοκληρωτικά εντός ολίγων εκατομμυρίων ετών.[12]

Ανάλυση

Το πρώτο σημείο του παραδόξου του Φέρμι περιγράφει τους πολύ μεγάλους αριθμούς που αφορά η υπόθεση, καθώς εκτιμάται πως υπάρχουν 200–400 δισεκατομμύρια αστέρες μόνο στον Γαλαξία στον οποίο βρίσκεται η Γη (2–4 × 1011)[26] και 70 εξάκις εκατομμύρια (7×1022) στο παρατηρήσιμο σύμπαν.[27] Ακόμα και εάν η νοήμων ζωή εμφανίζεται σε ένα μικροσκοπικό ποσοστό των πλανητών γύρω από αυτά τα άστρα, ο αριθμός είναι ικανά μεγάλος έτσι ώστε να υπάρχουν πολλοί ζώντες νοήμονες πολιτισμοί, ενώ εάν το ποσοστό ύπαρξης τους είναι αρκετά μεγάλο τότε θα υπήρχε σημαντικός αριθμός από αυτούς στον Γαλαξία. Η υπόθεση αυτή βασίζεται στην αρχή της μετριότητας βάσει της οποίας η Γη αποτελεί έναν τυπικό πλανήτη.

Η δεύτερη πρόταση του παραδόξου έχει να κάνει με τις πιθανότητες οι νοήμονες πολιτισμοί να αποικίσουν νέα περιβάλλοντα, όπως το ηλιακό σύστημα του άστρου τους και ακολούθως γειτονικά ηλιακά συστήματα. Καθώς έχουν ήδη περάσει 13.8 δισεκατομμύρια έτη από τη δημιουργία του Σύμπαντος και δεν υπάρχουν στοιχεία στη Γη ή αλλού στο γνωστό σύμπαν για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών πιθανώς αυτό να σημαίνει πως η νοήμων ζωή είναι πολύ σπάνια ή ότι κάποιο βήμα της συλλογιστικής σχετικά με την πιθανή ανάπτυξη ή συμπεριφορά των εξωγήινων πολιτισμών σφάλλει, ή ακόμα απλούστερα πως η κατανόηση του ανθρώπινου είδους σχετικά με το σύμπαν είναι ακόμα εξαιρετικά ατελής.

Ακολούθως το παράδοξο του Φέρμι μπορεί να ερωτηθεί με 2 τρόπους.[28] Ο πρώτος είναι «Γιατί δεν έχουν ανευρεθεί εξωγήινοι ή ίχνη τους εδώ στη Γη, ή στο Ηλιακό Σύστημα;».[29] Εάν τα διαστρικά ταξίδια είναι εφικτά, τότε ακόμα και με σχετικά αργές ταχύτητες παρόμοιες με τις δυνατότητες της τρέχουσας γήινης τεχνολογίας θα χρειαζόταν από 5 έως 50 εκατομμύρια έτη για να αποικιστεί ολόκληρος ο Γαλαξίας. Το χρονικό αυτό διάστημα είναι μικρό σε σχέση με την γεωλογική κλίμακα, και ασήμαντο στην κοσμολογική κλίμακα. Καθώς υπάρχουν πολλά αστέρια τα οποία είναι παλαιότερα από τον Ήλιο, και καθώς η νοήμων ζωή μπορεί να έχει εξελιχθεί αλλού, το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί ο Γαλαξίας δεν έχει ήδη εποικιστεί από κάποιους από αυτούς τους πολιτισμούς. Ακόμα και αν θεωρηθεί πως ο αποικισμός είναι ανεπιθύμητος ή μη πρακτικός για όλους τους εξωγήινους πολιτισμούς, η εξερεύνηση του Γαλαξία σε μεγάλη κλίμακα θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω αυτοματοποιημένων probes, τα οποία θεωρητικά θα αφήσουν τα ίχνη τους σε διάφορα σημεία του Ηλιακού Συστήματος, όπως παλαιάς τεχνολογίας συσκευές ή δραστηριότητες εξόρυξης μεταλλευμάτων από αστεροειδείς, όμως δεν έχει παρατηρηθεί καμία τέτοια δραστηριότητα.

Η δεύτερη εκδοχή της ερώτησης είναι "Γιατί δεν βλέπουμε καθόλου σημάδια νοήμονος ζωής αλλού στο σύμπαν;". Το ερώτημα αυτό δεν υποθέτει πως τα διαστρικά ταξίδια είναι εφικτά, ενώ συμπεριλαμβάνει και άλλους γαλαξίες πέρα από τον Γαλαξία όπου βρίσκεται η Γη. Για τους μακρινούς γαλαξίες, ο χρόνος που απαιτείται για τη μετάβαση είναι τόσο μεγάλος που μπορεί να εξηγήσει εύκολα την απουσία επίσκεψης στη Γη, όμως ένας αρκετά προηγμένος πολιτισμός θα μπορούσε να είναι παρατηρήσιμος από ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό του παρατηρήσιμου σύμπαντος.[30] Ακόμα και αν τέτοιοι πολιτισμοί σπανίζουν, οι αριθμητικές πιθανότητες ύπαρξης τους είναι τόσο μεγάλες ώστε υποδεικνύουν πως θα πρέπει να έχουν υπάρξει κάπου κάποτε κατά την ιστορία του σύμπαντος, και καθώς θα μπορούν να ανιχνευτούν από μακρινές αποστάσεις, τότε θα πρέπει να είναι σε θέση και η Γη να τους ανιχνεύσει. Είναι άγνωστο εάν το παράδοξο είναι ισχυρότερο για τον Γαλαξία ή συνολικά για ολόκληρο το Σύμπαν.[31]

Η διατύπωση του παραδόξου έχει δεχτεί και κριτική, ως λανθασμένη χρήση της προτασιακής λογικής, και πως όταν τεθεί στα πλαίσια της τροπικής λογικής όπου τα επιμέρους τμήματα μιας πρότασης μπορεί να έχουν τη δική τους σημασιολογία ανάλογα με το τμήμα της πρότασης, το παράδοξο δεν υπάρχει πλέον και δεν έχει πρακτική αξία.[32]

Εξίσωση του Ντρέηκ

Κύριο λήμμα: Εξίσωση του Ντρέηκ
Δείτε επίσης: Κλίμακα Καρντάσεφ και Σφαίρα Ντάυσον
Εκδοχή της σφαίρας Ντάυσον. Το μέγεθος μιας τέτοιας θεωρητικής μεγακατασκευής θα μπορούσε να αλλάξει δραστικά τη λαμπρότητα ενός αστέρα.

Σημαντικό στοιχείο ως προς τις διάφορες εκτιμήσεις που γίνονται για το παράδοξο, αποτελεί η εξίσωση του Ντρέηκ, η οποία αναπύχθηκε από τον Φρανκ Ντρέηκ το 1961 ώστε να είναι δυνατό να συστηματοποιηθούν οι διάφορες θεωρητικές εκτιμήσεις που αφορούν την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής. Η εξίσωση αποτελείται από 6 παραμέτρους στις οποίες περιλαμβάνονται ο ρυθμός της δημιουργίας νέων αστέρων στον Γαλαξία, το ποσοστό των αστέρων τα οποία διαθέτουν πλανήτες με συνθήκες που να επιτρέπουν την πλανητική κατοικησιμότητα, το ποσοστό των πλανητών στους οποίους εν τέλει αναπτύσσεται ζωή, το ποσοστό στους οποίους αναπτύσσεται νοήμων ζωή, το ποσοστό στους οποίους η ζωή εξελίσσεται σε τεχνολογικό πολιτισμό, και η διάρκεια ζωής των πολιτισμών αυτών κατά την πορεία της οποίας οι πολιτισμοί αυτοί είναι ανιχνεύσιμοι.

Τα αποτελέσματα της εξίσωσης μπορούν να διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τις τιμές οι οποίες παρέχονται στις παραμέτρους της εξισώσεως. Κατά τον ίδιο τον Φρανκ Ντρέηκ και μαζί με τον Καρλ Σάγκαν, ο αριθμός των εξωγήινων αυτών πολιτισμών εκτιμήθηκε πως είναι 1.000 με 100.000.000 στον Γαλαξία.[33] Αντίθετα, οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις εκτιμούν πως ο μέσος όρος που προκύπτει σχετικά με την ύπαρξη πιθανών πολιτισμών εντός ενός γαλαξία, έχει τιμή πολύ μικρότερη από 1.[34]

Σχετικές με την εξίσωση του Ντρέηκ ως εργαλεία εξερεύνησης ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών, είναι και η κλίμακα Καρντάσεφ καθώς και η σφαίρα Ντάυσον. Η κλίμακα Καρντάσεφ αποτελεί ένα σύστημα ταξινόμησης πολιτισμών ανάλογα με το ποσό της ενέργειας που παράγει και καταναλώνει, καθώς υποθέτει πως οι προηγμένοι πολιτισμοί θα έχουν και πολύ πιο αυξημένες απαιτήσεις σε ενέργεια. Οι διάφορες διαβαθμίσεις της κλίμακας καλύπτουν από τον ίδιο τον πλανήτη ενός πολιτισμού και το άστρο του, έως το σύνολο της διαθέσιμης ενέργειας στον γαλαξία όπου βρίσκεται ο πολιτισμός αυτός. Η σφαίρα Ντάυσον περιγράφει έναν τρόπο με τον οποίο ένας πολιτισμός θα μπορούσε να αντλεί ενέργεια απευθείας από το άστρο του χτίζοντας μια σφαίρα γύρω από αυτό η οποία θα λειτουργούσε ως συσσωρευτής της ενέργειας του άστρου. Μια τέτοιου είδους κατασκευή θα άλλαζε δραστικά το πως παρατηρείται ένα άστρο από ένα μακρινό μέρος του γαλαξία.[35][36][37][38]Η απευθείας παρατήρηση χιλιάδων γαλαξιών έως το 2017 δεν έχει ανακαλύψει στοιχεία ύπαρξης τέτοιων κατασκευών,[36][37][39][40] με εξαίρεση τον Οκτώβριο του 2015 όταν υπήρξαν κάποιες εκτιμήσεις πως η ασυνήθιστη αυξομείωση φωτός του αστέρα KIC 8462852 για την οποία δεν έχουν βρεθεί ικανοποιητικές φυσικές εξηγήσεις,[41] θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα ύπαρξης σφαίρας Ντάυσον γύρω από το άστρο.[42][43][44][45][46]

Προσπάθειες εντοπισμού

Κύριες αστρονομικές διεργασίες

Δείτε επίσης: Σήμα Ουάου!
Φωταγώγηση της Γης κατά τη νύχτα. Ο τεχνητός φωτισμός του ανθρώπινου πολιτισμού είναι ορατός από το διάστημα.

Η ύπαρξη εξωηλιακών πλανητών ήταν απλά μια εκτίμηση κατά την εποχή που έζησε ο Φέρμι, όμως έχει αποδειχτεί πλέον εμπειρικά μετά από την ανακάλυψη χιλιάδων τέτοιων πλανητών από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα, ενώ οι αστρονομικοί υπολογισμοί προβλέπουν την ύπαρξη δισεκατομμυρίων τέτοιων πλανητών στον Γαλαξία, ωστόσο σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει σταθεί ακόμα δυνατό να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη ζωής.[47]

Οι διάφοροι κλάδοι της αστρονομίας δεν έχουν ως αντικείμενο απασχόλησης την έρευνα για εξωγήινες μορφές ζωής, ωστόσο όταν παρατηρούνται φαινόμενα τα οποία είναι άγνωστα και δεν μπορούν να εξηγηθούν εύκολα, η ύπαρξη εξωγήινου πολιτισμού είναι μια από τις αρχικές πιθανές εξηγήσεις. Για παράδειγμα όταν πρωτοανακαλύφθηκαν τα πάλσαρ το 1967, το παλλόμενο φως τους έκανε κάποιους να πιστέψουν πως ίσως πρόκειται για επικοινωνία από εξωγήινους πολιτισμούς παρομοιάζοντας τους με μικρά πράσινα ανθρωπάκια.[48] Σε όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις όμως έχουν ανευρεθεί εξηγήσεις οι οποίες δεν εξαρτώνται από την ύπαρξη εξωγήινων,[49] ωστόσο η πιθανότητα ανακάλυψης παραμένει.[50] Πιθανές παρατηρήσεις οι οποίες θα μπορούσε να εκληφθούν ως στοιχεία ύπαρξης εξωγήινης ζωής θα ήταν η εξόρυξη αστεροειδών η οποία θα άλλαζε την εμφάνιση τους,[51] ή ίχνη από παράγωγα πυρηνικών αποβλήτων στην περιοχή των αστέρων.[52]

Η απευθείας παρατήρηση και ταξινόμηση εξωπλανητών αποτελεί ένα πολύ ενεργό πεδίο της αστρονομίας, ενώ ο πρώτος βραχώδης πλανήτης εντός της κατοικίσημης ζώνης ενός αστέρα ανακαλύφθηκε το 2007,[53] ενώ οι έρευνες συνεχίζονται για την προσδιορισμό του πόσο κοινοί είναι οι κατοικήσιμοι πλανήτες.[54]

SETI

Το SETI συχνά χρησιμοποιεί ραδιοτηλεσκόπια στα διάφορα προγράμματα υπό τη διεύθυνσή του

Η απευθείας έρευνα για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής αποτελεί αντικείμενο εξειδικευμένης έρευνας από το 1960, η οποία ασχολείται με την ανεύρεση της όποιας ένδειξης για ύπαρξη ζωής, καθώς και για την αναζήτηση νοήμωνος εξωγήινης ζωής, δραστηριότητα η οποία αποτελεί το σύνολο της απασχόλησης του οργανισμού SETI της NASA.[55][56]

Η ραδιοτεχνολογία και η ικανότητα κατασκευής ραδιοτηλεσκοπίων θεωρούνται ως πλεονέκτημα για τους τεχνολογικούς πολιτισμούς,[57] καθώς δίνουν τη δυνατότητα ανίχνευσης τέτοιων σημάτων από πολύ μακρινές περιοχές του Γαλαξία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη επικοινωνιών κάποιου εξωγήινου πολιτισμού. Ωστόσο η τρέχουσα τεχνολογία των ραδιοτηλεσκοπίων μπορεί να κάνει παρατηρήσεις μόνο ενός πολύ συγκεκριμένου εύρους, ενώ ο οργανισμός SETI μετά από δεκαετίες έρευνας δεν έχει ανακαλύψει κάτι ακόμα.

Πιθανές εξηγήσεις του παραδόξου

Δεν είναι εφικτό

Δείτε επίσης: Μεγάλο Φίλτρο

Η εξωγήινη ζωή είναι σπάνια ή δεν υπάρχει

Όσοι πιστεύουν πως η νοήμων εξωγήινη ζωή είναι σχεδόν απίθανο να υπάρχει, υποστηρίζουν πως οι αστρονομικές και γεωχημικές συνθήκες που απαιτούνται για την ανάπτυξη και εξέλιξη της ζωής είναι πάρα πολύ σπάνιες, ή έχουν κάνει την εμφάνιση τους μόνο στη Γη. Η θεωρία αυτή ονομάζεται υπόθεση της σπάνιας Γης και υποστηρίζει πως η Γη δεν είναι τυπικός πλανήτης, αλλά εξαιρετικά ασυνήθιστος καθώς η ζωή φαίνεται πως υπάρχει μόνο σε αυτόν.[58]

Δεν έχουν υπάρξει άλλα νοήμοντα όντα

Αν υπάρχει σύνθετη ζωή στο σύμπαν και είναι κοινή (π.χ. ζώα αντί για απλώς βακτήρια), τότε η ύπαρξη νοημοσύνης είναι πολύ σπάνια ή δεν υπάρχει (εξωγήινος πολιτισμός), καθώς δεν έχει ανιχνευθεί κανένα σημάδι από τέτοιους υποθετικούς πολιτισμούς.[59][60][61][62]

Δεν διαθέτουν προχωρημένη τεχνολογία

Αν υπάρχει νοήμων εξωγήινη ζωή η οποία μπορεί να αναπτύξει πολιτισμό, τότε ο πολιτισμός τους είναι πρωτόγονος και δεν διαθέτει δυνατότητες επικοινωνίες εκτός των φυσικών ορίων του πλανήτη τους, έτσι ο εντοπισμός τους είναι πάρα πολύ δύσκολος.[62] Ως ενίσχυση του επιχειρήματος αυτού παρατηρείται πως κατά τη διάρκεια της συνολικής ιστορίας της Γης, έχει υπάρξει μόνο ένα είδος το οποίο είναι ικανό για διαστημικά ταξίδια και ραδιοτεχνολογία.[63]

Όλες οι μορφές νοήμονος ζωής αυτοκαταστρέφονται

Πυροδότηση πυρηνικού όπλου

Οι τεχνολογικοί πολιτισμοί συνήθως ή πάντα αυτοκαταστρέφονται πριν ή σύντομα αφότου αναπτύξουν ικανότητες ραδιοτηλεπικοινωνιών ή διαστημικής πτήσης.[64] Τα πιθανά μέσα με τα οποία αυτοκαταστρέφονται μπορεί να ποικίλλουν,[65] όπως εκτεταμένοι πόλεμοι, περιβαλλοντολογική καταστροφή, εξάντληση πόρων, κλιματική αλλαγή,[66] ή απώλεια ελέγχου αυτόνομων τεχνολογιών όπως τεχνητή νοημοσύνη.[67] Το 1966 οι αστροφυσικοί Καρλ Σάγκαν και ο Ιωσήφ Σκλόβσκυ υπέθεσαν πως οι τεχνολογικοί πολιτισμοί τείνουν να καταστρέφουν τον εαυτό τους εντός ενός αιώνα από την ανάπτυξη ικανότητας επικοινωνιών στο διάστημα, ή, ελέγχουν τις αυτοκαταστροφικές τους τάσεις και επιζούν για δισεκατομμύρια χρόνια.[68]

Εξαφανίζονται από φυσικά αίτια

Η ζωή στο σύμπαν πολύ συχνά μπορεί να εξαφανίζεται από φυσικά αίτια όπως εκρήξεις ηφαιστείων, αλλαγές θερμοκρασίας, ή αστρονομικά αίτια όπως προσκρούσεις αστεροειδών και εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων, πριν κατορθώσει να φτάσει σε επίπεδο επικοινωνίας με άλλα είδη εκτός του πλανήτη της.[69][70][71]

Οι αποστάσεις είναι πολύ μεγάλες

Η ύπαρξη πολιτισμών οι οποίοι διαθέτουν τεχνολογία είναι πιθανή, ωστόσο οι αποστάσεις που μεσολαβούν μεταξύ διαφόρων πολιτισμών στο σύμπαν είναι πάρα πολύ μεγάλες και δεν μπορεί να υπάρξει η αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ πολιτισμών.[72] Ακόμα και εάν ένας πολιτισμός κατορθώσει να λάβει κάποιο μήνυμα από άλλο πολιτισμό, είναι αβέβαιο ότι ο άλλος πολιτισμός θα κατορθώσει να λάβει απάντηση στο μήνυμα ή το ότι θα εξακολουθεί να υπάρχει καν όταν θα υπάρξει απάντηση. Ένας εναλλακτικός τρόπος επικοινωνίας θα ήταν να υπάρξει μονόδρομη μόνο επικοινωνία, όπου κάποιος πολιτισμός απλά μεταδίδει κάποιο σήμα επικοινωνίας με κάποιες γενικές πληροφορίες, και ελπίζει κάποτε να ανευρεθεί από κάποιον άλλο πολιτισμό, ή αντί σήματος χρησιμοποιεί κάποια διαστημοσυσκευή η οποία ταξιδεύει στο διάστημα αυτόνομα με σκοπό την ανακάλυψη άλλων πολιτισμών (όπως η υποθετική διαστημοσυσκευή Μπρέισουελ) και περιέχει πληροφορίες. Το σενάριο αυτό είναι παρόμοιο με την ανακάλυψη αρχαίων πολιτισμών στη Γη[73], ενώ παράδειγμα απόπειρας επικοινωνίας μέσω αυτής της τεχνικής αποτελεί το μήνυμα του Αρεσίμπο.

Δεν είναι συνετό

Η επικοινωνία είναι επικίνδυνη

Η επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών είναι πολύ επικίνδυνη, είτε για τον πολιτισμό που εκπέμπει είτε για αυτόν που λαμβάνει το μήνυμα επικοινωνίας.[74][16] Τα ιστορικά παραδείγματα μεταξύ των τοπικών πολιτισμών της Γης τείνουν να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο ως προς το ανθρώπινο είδος (με παράδειγμα τον ισπανικό εποικισμό της Αμερικής). Ακόμα και η απομακρυσμένη επικοινωνία μπορεί να κρύβει κινδύνους μόλυνσης από ιό υπολογιστών[75] ή γενικότερα ιδεών.[76]

Είναι στη φύση της νοήμονος ζωής να καταστρέφει τους άλλους

Μια παρόμοια υπόθεση είναι πως τα νοήμονα είδη καταστρέφουν τα άλλα νοήμονα είδη όταν τα ανακαλύπτουν.[16] Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να κάνουν κάτι τέτοιο, είναι διότι από τη φύση τους θα είναι κτητικοί, ή μπορεί να το ακολουθούν ως πρακτική εξάλειψης πιθανών μελλοντικών απειλών.[77] Ένα τέτοιο εξωγήινο είδος είναι υπερθηρευτής στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, όπως ο άνθρωπος στη Γη.[78][79]

Είναι πολύ ακριβό να επεκταθεί κάποιος πολιτισμός στον γαλαξία

Ακόμα και αν η διαστημική εξερεύνηση και επικοινωνία με άλλους πολιτισμούς είναι εφικτή τεχνολογικά, οι απαιτούμενοι πόροι και τα κόστη που θα απαιτούνταν θα ήταν τόσο μεγάλα ώστε θα ήταν απαγορεύσιμα. Μια πιθανή εναλλακτική λύση θα ήταν η τμηματική εξάπλωση του πολιτισμού σε αυτόνομες ομάδες, οι οποίες με τον καιρό θα ανέπτυσσαν τα δικά τους χαρακτηριστικά και πολιτισμούς, όμως θα υπήρχε ένα όριο πέρα από το οποίο δεν μπορεί να εξαπλωθεί κάποιος λόγω του κόστους που συνεπάγεται.[80]

Δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι

Ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι ακόμα πολύ νέος

Η τεχνολογική ικανότητα της ανθρωπότητας ως προς την ανίχνευση ραδιοκυμάτων υπάρχει μόλις από το 1937, όταν εφευρέθηκαν τα ραδιοτηλεσκόπια. Καθώς η χρονολογική διάρκεια της ύπαρξης του ανθρώπινου είδους είναι πολύ μικρή σε σχέση με τις ηλικίες του ηλιακού συστήματος, του Γαλαξία, και εν γένει του σύμπαντος, είναι πιθανό πως απλώς χρειάζεται περισσότερος χρόνος έτσι ώστε οι άνθρωποι να ανακαλύψουν ή να ανακαλυφθούν από εξωγήινους.[81]

Ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν παρατηρεί σωστά

Τα σήματα επικοινωνίας που εκπέμπουν οι εξωγήινοι είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με αυτό που αναμένουν να εντοπίσουν οι ερευνητές από τη Γη, και έτσι παρότι τα σήματα αυτά μπορεί να παρατηρούνται και να καταγράφονται από το ανθρώπινο είδος απορρίπτονται ως απλός θόρυβος, ή οι τοποθεσίες που εξετάζουν οι ερευνητές είναι κενές σημάτων, ή τα όργανα καταγραφής δεν είναι ακόμα αρκετά ευαίσθητα ώστε να εντοπίσουν τις κατάλληλες λεπτομέρειες.[82][83] Οι πιο πιθανές τοποθεσίες για ανακάλυψη εξωγήινων σημάτων θεωρούνται οι περιοχές όπου υπάρχουν αστέρες παρομοίου τύπου με τον Ήλιο.[84]

Μια υποθετική εκτίμηση που έχει γίνει, είναι πως αντί για ραδιοσήματα οι εξωγήινοι ενδεχομένως να χρησιμοποιούν σήματα νετρίνων,[85] τα οποία σήματα αν πράγματι υπάρχουν θα μπορούσαν να ανιχνευθούν από ανιχνευτές νετρίνων. Τέτοιοι ανιχνευτές υπάρχουν ωστόσο δεν χρησιμοποιούνται για την ανάλυση εξωγήινων σημάτων.[86]

Μας αποφεύγουν

Οι εξωγήινοι πολιτισμοί τείνουν να απομονώνονται

Όταν οι πολιτισμοί φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης, δημιουργούν τα δικά τους εικονικά περιβάλλοντα και συνεχίζουν την ύπαρξη τους σε αυτά, αδιαφορώντας για τον φυσικό κόσμο.[87][88][89]

Είναι πολύ διαφορετικοί

Μια άλλη πιθανότητα είναι πως η εξωγήινη ζωή και σκέψη μπορεί να διαφέρει τόσο πολύ από αυτή του ανθρώπινη πολιτισμού, ώστε οι εξωγήινοι απλώς δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον επικοινωνίας. Ίσως η επιστήμη των μαθηματικών που έχει αναπτυχθεί από τους ανθρώπους περιορίζεται στην αντίληψη ή χρησιμότητα της μόνο στους ανθρώπους, και δεν έχει αξία για την εξωγήινη ζωή,[90] αν και κάτι τέτοιο ίσως αφορά τα αφηρημένα μαθηματικά καθώς αυτά που αφορούν την φυσική πρέπει να παρουσιάζουν ομοιότητες.[91]

Εναλλακτικά, ακόμα και αν αυτοί οι πολιτισμοί προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν με τον ανθρώπινο, δεν θα γινόταν αντιληπτοί καθώς η κατανόηση των μηνυμάτων θα ήταν αδύνατη λόγω της διαφορετικότητας τους.[92][93]

Η Γη αποφεύγεται επίτηδες

Οι εξωγήινοι πολιτισμοί μπορεί να έχουν την τεχνική δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τη Γη, αλλά περιορίζονται στο να ακούνε μόνο αντί να εκπέμπουν προς τη Γη.[94] Αυτό είναι γνωστό και ως το παράδοξο του SETI.[95]

Ανάμεσα στις πιθανές εξηγήσεις για κάτι τέτοιο, είναι και η υπόθεση του ζωολογικού κήπου, όπου κάποιο εξωγήινο είδος απλώς περιορίζεται στο να παρατηρεί κάποιον άλλο πολιτισμό χωρίς να μεσολαβεί, και χωρίς να είναι δυνατό να ανιχνευθεί από αυτούς που παρατηρεί, έτσι ώστε να επιτρέψει την αυτόνομη εξέλιξη και ανάπτυξη του.[96][97] Όσοι περισσότεροι πολιτισμοί υπάρχουν όμως στο σύμπαν, τόσο πιο πιθανό γίνεται η συνθήκη αυτή να μην τηρηθεί ή να εκτελεστεί επιτυχώς.[29]

Μια συσχετιζόμενη ιδέα με τη θεωρία του ζωολογικού κήπου, είναι πως το παρατηρήσιμο σύμπαν, πέρα από κάποιο σημείο, δεν είναι πραγματικό αλλά αποτελεί προσομοίωση. Έτσι η σχετική υπόθεση είναι πως τα όντα που δημιούργησαν την προσομοίωση αυτή, το έκαναν φροντίζοντας για την ύπαρξη ζωής μόνο σε ένα σημείο του σύμπαντος.[98]

Είναι ήδη εδώ

Χωρίς να έχουν ανιχνευθεί

Είναι πιθανό πως ένας αρκετά προηγμένος τεχνολογικός πολιτισμός ο οποίος έχει την ικανότητα διαστρικών ταξιδίων, θα μπορούσε να επισκεφτεί τη Γη και να παραμείνει εντελώς απαρατήρητος και μη ανιχνεύσιμος.[99] Όπως μάλιστα έχει συμφωνήσει ο Ζολτάν Γκαλαντάι στο έργο του «Long Futures and Type IV Civilizations», ειδικά μάλιστα αν ένας πολιτισμός έφτανε στο θεωρητικό επίπεδο Δ της Κλίμακας Καρντάσεφ τότε δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες.[100][101]

Χωρίς να έχει ανακοινωθεί η ύπαρξη τους από τις αρχές

Υπάρχει ένα μη αμελητέο ποσοστό του πληθυσμού στη Γη το οποίο πιστεύει έως κάποιο βαθμό στην ύπαρξη εξωγήινων ΑΤΙΑ (Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα, Ούφο / UFO).[102][103] Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων ΑΤΙΑ καταλήγουν να έχουν φυσική εξήγηση, εξακολουθούν να υπάρχουν λίγες περιπτώσεις χωρίς ικανοποιητική απάντηση, δεν θεωρείται όμως ότι αποτελούν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις.[104]

Παρομοίως, υπάρχει ο ισχυρισμός πως οι κυβερνήσεις ή οργανισμοί όπως το SETI αποκρύπτουν την ύπαρξη των εξωγήινων και τα στοιχεία που δείχνουν κάτι τέτοιο, καθώς θέλουν να κρατήσουν για το δικό τους όφελος τη γνώση που οι πολιτισμοί αυτοί έχουν και να έχουν τον υπόλοιπο πληθυσμό στη Γη υπό έλεγχο, με τους ισχυρισμούς αυτούς να είναι κοινοί σε αρκετά λαϊκά έντυπα.[105][106][107] Η επιστημονική κοινότητα ωστόσο αναφέρει την αντίθετη εκτίμηση, πως ο εκλαϊκευμένος τύπος αποκτά ενδιαφέρον για κάποια πιθανή ανίχνευση πριν καν η ανίχνευση αυτή επιβεβαιωθεί ως έγκυρη.[108]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ Krauthammer, C. (2011-12-29). «Are we alone in the universe?». The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/opinions/are-we-alone-in-the-universe/2011/12/29/gIQA2wSOPP_story.html. Ανακτήθηκε στις 2015-01-06. 
  2. ↑ Administrator, NASA (2015-04-07). «The Milky Way's 100 Billion Planets» (στα αγγλικά). NASA. https://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_2233.html. Ανακτήθηκε στις 2017-07-15. 
  3. ↑ Jones, E.M. (1 Μαρτίου 1985). «"Where is everybody?" An account of Fermi's question"» (PDF). Los Alamos National Laboratory. OSTI 785733. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2013. 
  4. ↑ Overbye, Dennis (2015-08-03). «The Flip Side of Optimism About Life on Other Planets». The New York Times. https://www.nytimes.com/2015/08/04/science/space/the-flip-side-of-optimism-about-life-on-other-planets.html. Ανακτήθηκε στις 2015-10-29. 
  5. ↑ Webb, Stephen (2015). If the Universe Is Teeming with Aliens... Where Is Everybody? Seventy five Solutions to the Fermi Paradox and the Problem of Extraterrestrial Life (2η έκδοση). Copernicus Books. ISBN 978-3-319-13235-8. 
  6. ↑ Urban, Tim (2014-06-17). «The Fermi Paradox». Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/wait-but-why/the-fermi-paradox_b_5489415.html. Ανακτήθηκε στις 2015-01-06. 
  7. ↑ Shostak, Seth (25 Οκτωβρίου 2001). «Our Galaxy Should Be Teeming With Civilizations, But Where Are They?». Space.com. Space.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2014. 
  8. ↑ Alan Dunn (20 Μαΐου 1950). «Uncaptioned cartoon». The New Yorker. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2010. 
  9. ↑ Jones, Eric "Where is everybody?", An account of Fermi's question", Los Alamos Technical report LA-10311-MS, March 1985.
  10. ↑ Tsiolkovsky, K, 1933: The Planets are Occupied by Living Beings, Archives of the Tsiolkovsky State Museum of the History of Cosmonautics, Kaluga, Russia. See original text in Russian Wikisource.
  11. ↑ V. Lytkin; B. Finney; L. Alepko (Δεκέμβριος 1995). «Tsiolkovsky – Russian Cosmism and Extraterrestrial Intelligence». Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 36 (4): 369. Bibcode: 1995QJRAS..36..369L. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Michael H. Hart (1975). «Explanation for the Absence of Extraterrestrials on Earth». Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 16: 128–135. Bibcode: 1975QJRAS..16..128H. http://adsabs.harvard.edu/full/1975QJRAS..16..128H. 
  13. ↑ Paul Wesson (1990). «Cosmology, extraterrestrial intelligence, and a resolution of the Fermi-Hart paradox». Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 31: 161–170. Bibcode: 1990QJRAS..31..161W. 
  14. ↑ Geoffrey A. Landis (1998). «The Fermi Paradox: An Approach Based on Percolation Theory». Journal of the British Interplanetary Society 51: 163–166. http://www.geoffreylandis.com/percolation.htp. Ανακτήθηκε στις 2016-06-12. 
  15. ↑ Robert H. Gray (2015). «The Fermi paradox is neither Fermi's nor a paradox». Astrobiology 15 (3): 195–199. doi:10.1089/ast.2014.1247. ISSN 1531-1074. Bibcode: 2015AsBio..15..195G. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Glen David Brin (1983). «The 'Great Silence': The Controversy Concerning Extraterrestrial Intelligent Life». Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 24: 283–309. Bibcode: 1983QJRAS..24..283B. 
  17. ↑ James Annis (1999). «An Astrophysical Explanation for the Great Silence».
    arXiv:astro-ph/9901322
    .     

  18. ↑ Nick Bostrom (2007). In Great Silence there is Great Hope. http://www.nickbostrom.com/papers/fermi.pdf. Ανακτήθηκε στις 2010-09-06. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Milan M. Ćirković (2009). «Fermi's Paradox – The Last Challenge for Copernicanism?». Serbian Astronomical Journal 178 (178): 1–20. doi:10.2298/SAJ0978001C. Bibcode: 2009SerAJ.178....1C. 
  20. ↑ «Star (astronomy)». Encyclopædia Britannica.  "With regard to mass, size, and intrinsic brightness, the Sun is a typical star." Technically, the sun is near the middle of the main sequence of the Hertzsprung-Russell diagram. This sequence contains 80–90% of the stars of the galaxy. [1]
  21. ↑ N. Grevesse; A. Noels; A.J. Sauval (1996). «Standard abundances». ASP Conference Series 99. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996ASPC...99..117G&defaultprint=YES&filetype=.pdf. «The Sun is a normal star, though dispersion exists» 
  22. ↑ Chris Impe (2011). The Living Cosmos: Our Search for Life in the Universe. Cambridge University Press. σελ. 282. ISBN 978-0-521-84780-3. 
  23. ↑ V. Silva Aguirre; G. R. Davies; S. Basu; J. Christensen-Dalsgaard; O. Creevey; T. S. Metcalfe; T. R. Bedding (2015). «Ages and fundamental properties of Kepler exoplanet host stars from asteroseismology.». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 452 (2): 2127. doi:10.1093/mnras/stv1388. Bibcode: 2015MNRAS.452.2127S.  Accepted for publication in MNRAS. See Figure 15 in particular.
  24. ↑ G. Schilling (2012-06-13). «ScienceShot: Alien Earths Have Been Around for a While». Science. http://news.sciencemag.org/2012/06/scienceshot-alien-earths-have-been-around-while. Ανακτήθηκε στις 2015-01-06. 
  25. ↑ L.A. Buchhave (2012-06-21). «An abundance of small exoplanets around stars with a wide range of metallicities». Nature 486: 375. doi:10.1038/nature11121. PMID 22722196. Bibcode: 2012Natur.486..375B. 
  26. ↑ Fraser Cain (2013-06-03). «How Many Stars are There in the Universe?». Universe Today. http://www.universetoday.com/102630/how-many-stars-are-there-in-the-universe/. Ανακτήθηκε στις 2016-05-25. 
  27. ↑ Andrew Craig (2003-07-22). «Astronomers count the stars». BBC News. http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/3085885.stm. Ανακτήθηκε στις 2010-04-08. 
  28. ↑ See Hart for an example of "no aliens are here", and Webb for an example of the more general "We see no signs of intelligence anywhere".
  29. ↑ 29,0 29,1 I.A. Crawford (Ιούλιος 2000). «Where are They? Maybe we are alone in the galaxy after all». Scientific American: 38–43. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-12-01. https://web.archive.org/web/20111201003944/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=where-are-they. Ανακτήθηκε στις 2017-07-19. 
  30. ↑ Shklovskii & Sagan 1966, σελ. 364
  31. ↑ J. Richard Gott III. «Chapter 19: Cosmological SETI Frequency Standards». Στο: Ben Zuckerman· Michael Hart, επιμ. Extraterrestrials; Where Are They?. σελ. 180. 
  32. ↑ Robert A. Freitas (1985). «There is no Fermi Paradox». Icarus 62 (3): 518–520. doi:10.1016/0019-1035(85)90192-7. ISSN 00191035. 
  33. ↑ F. Drake· D. Sobel (1992). Is Anyone Out There? The Scientific Search for Extraterrestrial Intelligence. Delta. σελίδες 55–62. ISBN 0-385-31122-2. 
  34. ↑ John D. Barrow· Frank J. Tipler (1988). The Anthropic Cosmological Principle. Oxford University Press. σελ. 588. ISBN 978-0-19-282147-8. LCCN 87028148. 
  35. ↑ Freeman J. Dyson (1960). «Search for Artificial Stellar Sources of Infra-Red Radiation». Science 131 (3414): 1667–1668. doi:10.1126/science.131.3414.1667. PMID 17780673. Bibcode: 1960Sci...131.1667D. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-07-14. https://web.archive.org/web/20190714215002/http://www.islandone.org/LEOBiblio/SETI1.HTM. Ανακτήθηκε στις 2017-07-19. 
  36. ↑ 36,0 36,1 J.T. Wright; B. Mullan; S. Sigurðsson; M.S. Povich (2014). «The Ĝ Infrared Search for Extraterrestrial Civilizations with Large Energy Supplies. I. Background and Justification». The Astrophysical Journal 792: 26. doi:10.1088/0004-637X/792/1/26. Bibcode: 2014ApJ...792...26W. 
  37. ↑ 37,0 37,1 J.T. Wright; R. Griffith; S. Sigurðsson; M.S. Povich; B. Mullan (2014). «The Ĝ Infrared Search for Extraterrestrial Civilizations with Large Energy Supplies. II. Framework, Strategy, and First Result». The Astrophysical Journal 792: 27. doi:10.1088/0004-637X/792/1/27. Bibcode: 2014ApJ...792...27W. 
  38. ↑ «Fermilab Dyson Sphere search program». Fermi National Accelerator Laboratory. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2008. 
  39. ↑ J.T. Wright; B. Mullan; S. Sigurdsson; M.S. Povich (2014). «The Ĝ Infrared Search for Extraterrestrial Civilizations with Large Energy Supplies. III. The Reddest Extended Sources in WISE». The Astrophysical Journal Supplement Series 217 (2): 25. doi:10.1088/0067-0049/217/2/25. Bibcode: 2015ApJS..217...25G. 
  40. ↑ «Alien Supercivilizations Absent from 100,000 Nearby Galaxies». Scientific American. 2015-04-17. http://www.scientificamerican.com/article/alien-supercivilizations-absent-from-100-000-nearby-galaxies/. 
  41. ↑ T.S. Boyajian; D.M. LaCourse; S.A. Rappaport; D. Fabrycky; D.A. Fischer; D. Gandolfi; G.M. Kennedy; M.C. Liu και άλλοι. (2016-04-21). «Planet Hunters IX. KIC 8462852 – where's the flux?». MNRAS 457 (4): 3988–4004. doi:10.1093/mnras/stw218. Bibcode: 2016MNRAS.457.3988B. 
  42. ↑ Ross Andersen (13 Οκτωβρίου 2015). «The Most Mysterious Star in Our Galaxy». The Atlantic. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015. 
  43. ↑ Lee Williams (15 Οκτωβρίου 2015). «Astronomers may have found giant alien 'megastructures' orbiting star near the Milky Way». The Independent. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2015. 
  44. ↑ Ross Anderson (13 Οκτωβρίου 2015). «The Most Mysterious Star in our Galaxy». The Atlantic. 
  45. ↑ Ian O'Neill (14 Οκτωβρίου 2015). «Has Kepler Discovered an Alien Megastructure?». Discovery News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2017. 
  46. ↑ Jason T. Wright; Kimberly M.S. Cartier; Ming Zhao; Daniel Jontof-Hutter; Eric B. Ford (2015). «The Ĝ Search for Extraterrestrial Civilizations with Large Energy Supplies. IV. The Signatures and Information Content of Transiting Megastructures». The Astrophysical Journal 816: 17. doi:10.3847/0004-637X/816/1/17. 
  47. ↑ Peter Behroozi; Molly S. Peeples (2015-12-01). «On The History and Future of Cosmic Planet Formation». MNRAS 454 (2): 1811–1817. doi:10.1093/mnras/stv1817. Bibcode: 2015MNRAS.454.1811B. 
  48. ↑ Nicholas Wade (1975). «Discovery of pulsars: a graduate student's story». Science 189 (4200): σελ. 358–364. http://www.sciencemag.org/content/189/4200/358.short. 
  49. ↑ Pulsars are now attributed to neutron stars, and Seyfert galaxies to an end-on view of the accretion onto the black holes.
  50. ↑ «NASA/CP2007-214567: Workshop Report on the Future of Intelligence in the Cosmos» (PDF). NASA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Αυγούστου 2014. 
  51. ↑ Duncan Forgan; Martin Elvis (2011-03-28). «Extrasolar Asteroid Mining as Forensic Evidence for Extraterrestrial Intelligence». International Journal of Astrobiology 10 (4): 307–313. doi:10.1017/S1473550411000127. Bibcode: 2011IJAsB..10..307F. 
  52. ↑ Daniel P. Whitmire; David P. Wright (1980). «Nuclear waste spectrum as evidence of technological extraterrestrial civilizations». Icarus 42.1: 149–156. doi:10.1016/0019-1035(80)90253-5. Bibcode: 1980Icar...42..149W. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0019103580902535. 
  53. ↑ S. Udry; X. Bonfils; X. Delfosse; T. Forveille; M. Mayor; C. Perrier; F. Bouchy; C. Lovis και άλλοι. (2007). «The HARPS search for southern extra-solar planets». Astronomy and Astrophysics 469 (3): L43. doi:10.1051/0004-6361:20077612. Bibcode: 2007A&A...469L..43U. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-10-08. https://web.archive.org/web/20101008120426/http://exoplanet.eu/papers/udry_terre_HARPS-1.pdf. 
  54. ↑ From «Kepler: About the Mission». NASA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2017. The Kepler Mission, NASA Discovery mission #10, is specifically designed to survey a portion of our region of the Milky Way galaxy to discover dozens of Earth-size planets in or near the habitable zone and determine how many of the billions of stars in our galaxy have such planets. 
  55. ↑ Sohan Jheeta (2013). «Final frontiers: the hunt for life elsewhere in the Universe». Astrophys Space Sci 348: 1–10. doi:10.1007/s10509-013-1536-9. Bibcode: 2013Ap&SS.348....1J. 
  56. ↑ The Harvard SETI Home Page Αρχειοθετήθηκε 2010-08-16 στο Wayback Machine., ή The Search for Extra Terrestrial Intelligence at Berkeley
  57. ↑ Leslie Mullen (2002). «Alien Intelligence Depends on Time Needed to Grow Brains». Astrobiology Magazine. Space.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2006. 
  58. ↑ Peter D. Ward· Donald Brownlee (14 Ιανουαρίου 2000). Rare Earth: Why Complex Life is Uncommon in the Universe (1η έκδοση). Springer. σελ. 368. ISBN 978-0-387-98701-9. 
  59. ↑ Charles H. Lineweaver (2008). «Paleontological tests: human-like intelligence is not a convergent feature of evolution». From fossils to astrobiology. Springer, pp. 353–368. 
  60. ↑ Steven V. W. Beckwith (2008). «Detecting Life-bearing Extrasolar Planets with Space Telescopes». The Astrophysical Journal (IOP Publishing) 684 (2): 1404–1415. doi:10.1086/590466. Bibcode: 2008ApJ...684.1404B. 
  61. ↑ W.B. Sparks; J. Hough; T.A. Germer; F. Chen; S. DasSarma; P. DasSarma; F.T. Robb; N. Manset και άλλοι. (2009). «Detection of circular polarization in light scattered from photosynthetic microbes». Proceedings of the National Academy of Sciences (National Acad Sciences) 106 (14–16): 7816. doi:10.1016/j.jqsrt.2009.02.028. http://www.pnas.org/content/early/2009/04/28/0810215106.full.pdf. 
  62. ↑ 62,0 62,1 Jill Tarter (2006). «What is SETI?». Annals of the New York Academy of Sciences 950 (1): 269–75. doi:10.1111/j.1749-6632.2001.tb02144.x. PMID 11797755. Bibcode: 2001NYASA.950..269T. 
  63. ↑ «The Intelligent-Life Lottery». The New York Times. 2014-08-18. https://www.nytimes.com/2014/08/19/science/in-search-for-intelligent-life-consider-the-lottery.html. 
  64. ↑ Stephen Hawking. «Life in the Universe». Public Lectures. University of Cambridge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2006. 
  65. ↑ Webb, 2nd edition, 2015, Chapters 36–39.
  66. ↑ «Is a Climate Disaster Inevitable?». The New York Times. 2015-01-17. https://www.nytimes.com/2015/01/18/opinion/sunday/is-a-climate-disaster-inevitable.html. 
  67. ↑ Nick Bostrom. «Existential Risks Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards». Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2009. 
  68. ↑ Carl Sagan. «Cosmic Search Vol. 1 No. 2». Cosmic Search Magazine. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  69. ↑ «The Aliens Are Silent Because They Are Extinct». Australian National University. 2016-01-21. http://astrobiology.com/2016/01/the-aliens-are-silent-because-they-are-extinct.html. Ανακτήθηκε στις 2016-01-22. 
  70. ↑ A.L. Melott; BS Lieberman; CM Laird; LD Martin; MV Medvedev; BC Thomas; JK Cannizzo; N. Gehrels και άλλοι. (2004). «Did a gamma-ray burst initiate the late Ordovician mass extinction?». International Journal of Astrobiology (Cambridge University Press) 3 (1): 55–61. doi:10.1017/S1473550404001910. Bibcode: 2004IJAsB...3...55M. http://acdb-ext.gsfc.nasa.gov/People/Jackman/Melott_2004.pdf. 
  71. ↑ Nick Bostrom· Milan M. Ćirković. «12.5: The Fermi Paradox and Mass Extinctions». Global catastrophic risks. 
  72. ↑ Webb 2002, σελίδες 62–71
  73. ↑ Douglas Vakoch (15 Νοεμβρίου 2001). «Decoding E.T.: Ancient Tongues Point Way To Learning Alien Languages». SETI Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2010. 
  74. ↑ Beatriz Gato-Rivera (1970). «A Solution to the Fermi Paradox: The Solar System, Part of a Galactic Hypercivilization?».
    arXiv:physics/0512062
     [physics.pop-ph]
    .     

  75. ↑ Richard A. Carrigan (2006). «Do potential SETI signals need to be decontaminated?». Acta Astronautica 58 (2): 112–117. doi:10.1016/j.actaastro.2005.05.004. Bibcode: 2006AcAau..58..112C. 
  76. ↑ P. Marsden (1998). «Memetics and social contagion: Two sides of the same coin». Journal of Memetics-Evolutionary Models of Information Transmission 2 (2): 171–185. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-10-12. https://web.archive.org/web/20111012004902/http://cfpm.org/jom-emit/1998/vol2/marsden_p.html. Ανακτήθηκε στις 2017-07-19. 
  77. ↑ Steven Soter (2005). «SETI and the Cosmic Quarantine Hypothesis». Astrobiology Magazine. Space.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2006. 
  78. ↑ Michael Archer (1989). «Slime Monsters Will Be Human Too». Aust. Nat. Hist 22: 546–547. 
  79. ↑ Webb 2002, σελ. 112
  80. ↑ Geoffrey Landis (1998). «The Fermi Paradox: An Approach Based on Percolation Theory». Journal of the British Interplanetary Society 51: 163–166. Bibcode: 1998JBIS...51..163L. http://www.sff.net/people/Geoffrey.Landis/percolation.htp. 
  81. ↑ Seth D. Baum; Jacob D. Haqq-Misra; Shawn D. Domagal-Goldman (2011). «Would contact with extraterrestrials benefit or harm humanity? A scenario analysis». Acta Astronautica 68 (11): 2114–2129. doi:10.1016/j.actaastro.2010.10.012. Bibcode: 2011AcAau..68.2114B.  "If ETI search for us just as we search for them, i.e. by scanning the sky at radio and optical wavelengths [...] the radiation that has been unintentionally leaking and intentionally transmitted from Earth may have already alerted any nearby ETI to our presence and may eventually alert more distant ETI. Once ETI become alerted to our presence, it will take at least as many years for us to realize that they know."
  82. ↑ «The Arecibo message of November, 1974». Icarus 26 (4): 462–466. Δεκέμβριος 1975. doi:10.1016/0019-1035(75)90116-5. Bibcode: 1975Icar...26..462.. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0019103575901165. «A radio telescope in M13 operating at the transmission frequency, and pointed toward the Sun at the time the message arrives at the receiving site will observe a flux density from the message which will exceed the flux density of the Sun itself by a factor of roughly 107. Indeed, at that unique time, the Sun will appear to the receptors to be by far the brightest star of the Milky Way.». 
  83. ↑ Stephenson, D. G (1984). «Solar Power Satellites as Interstellar Beacons». Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society (Royal Astronomical Society) 25 (1): 80. Bibcode: 1984QJRAS..25...80S. 
  84. ↑ Margaret C. Turnbull; Jill C. Tarter (2003). «Target Selection for SETI. I. A Catalog of Nearby Habitable Stellar Systems». The Astrophysical Journal Supplement Series 145 (1): 181–198. doi:10.1086/345779. Bibcode: 2003ApJS..145..181T. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-06-14. https://web.archive.org/web/20100614030445/http://www.projectrho.com/HabCat.pdf. Ανακτήθηκε στις 2010-08-19. 
  85. ↑ «Cosmic Search Vol. 1 No. 3». Bigear.org. 21 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2010. 
  86. ↑ J. Learned; S. Pakvasa; A. Zee (2009). «Galactic neutrino communication». Physics Letters B 671 (1): 15–19. doi:10.1016/j.physletb.2008.11.057. Bibcode: 2009PhLB..671...15L. 
  87. ↑ Nick Bostrom (22 Απριλίου 2008). «Where Are They?». MIT Technology Review. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2015. 
  88. ↑ Webb 2002, σελ. 86
  89. ↑ Webb, Chapter 15: "They Stay at Home and Surf the Web"
  90. ↑ Schombert, James. "Fermi's paradox (i.e. Where are they?)" Αρχειοθετήθηκε 2011-11-07 στο Wayback Machine. Cosmology Lectures, University of Oregon.
  91. ↑ RW Hamming (1998). «Mathematics on a distant planet». The American Mathematical Monthly 105 (7): 640–650. doi:10.2307/2589247. 
  92. ↑ K.F. Long (25 Νοεμβρίου 2011). Deep Space Propulsion: A Roadmap to Interstellar Flight. σελ. 114. ISBN 978-1-4614-0607-5. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2015. 
  93. ↑ Stephen P. Cook. «SETI: Assessing Imaginative Proposals». Life on Earth and other Planetary Bodies. σελ. 54. ISBN 978-94-007-4966-5. 
  94. ↑ Stephen Webb (18 Μαΐου 2015). If the Universe Is Teeming with Aliens … WHERE IS EVERYBODY?: Fifty Solutions to the Fermi Paradox and the Problem of Extraterrestrial Life. ISBN 978-0-387-95501-8. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2015. 
  95. ↑ Alexander Zaitsev (2006). «The SETI paradox».
    arXiv:physics/0611283
     [physics.gen-ph]
    .     

  96. ↑ J. Ball (1973). «The zoo hypothesis». Icarus 19 (3): 347–349. doi:10.1016/0019-1035(73)90111-5. Bibcode: 1973Icar...19..347B. 
  97. ↑ Thomas W. Hair (2011). «Temporal Dispersion of the Emergence of Intelligence: An Inter-arrival Time Analysis». International Journal of Astrobiology 10 (2): 131–135. doi:10.1017/S1473550411000024. http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=8143571. 
  98. ↑ Stephen Baxter (2001). «The Planetarium Hypothesis: A Resolution of the Fermi Paradox». Journal of the British Interplanetary Society 54 (5/6): 210–216. Bibcode: 2001JBIS...54..210B. 
  99. ↑ Allen Tough (1986). «What Role Will Extraterrestrials Play in Humanity's Future?». Journal of the British Interplanetary Society 39 (11): 492–498. Bibcode: 1986JBIS...39..491T. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-06-30. https://web.archive.org/web/20150630051853/http://ww.w.ieti.org/articles/future.pdf. Ανακτήθηκε στις 2017-07-19. 
  100. ↑ Galantai, Zoltan (7 Σεπτεμβρίου 2003). «Long Futures and Type IV Civilizations» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Απριλίου 2005. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2010. 
  101. ↑ Kaku, Michio (2004). Parallel Worlds: The Science of Alternative Universes and Our Future in the Cosmos. London: Allen Lane. ISBN 0713997281. 
  102. ↑ Ray Villard (10 Αυγούστου 2012). «Why Do People Believe in UFOs?». Discovery News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2017. 
  103. ↑ Paul Speigel (18 Οκτωβρίου 2012). «More Believe in Space Aliens Than in God According To U.K. Survey». Huffington Post. 
  104. ↑ Michael Shermer (2011). «UFOs, UAPs and CRAPs». Scientific American (Nature Publishing Group) 304 (4): 90–90. doi:10.1038/scientificamerican0411-90. http://www.nature.com/scientificamerican/journal/v304/n4/full/scientificamerican0411-90.html. 
  105. ↑ A. Tough (1990). «A critical examination of factors that might encourage secrecy». Acta Astronautica 21 (21): 97–102. doi:10.1016/0094-5765(90)90134-7. Bibcode: 1990AcAau..21...97T. 
  106. ↑ Ashlee Vance (31 Ιουλίου 2006). «SETI urged to fess up over alien signals». The Register. 
  107. ↑ «UFO Hunters Keep Pressing White House For Answers Through 'We The People' Petitions». The Huffington Post. 6 Δεκεμβρίου 2011. 
  108. ↑ G. Seth Shostak (2009). Confessions of an Alien Hunter: A Scientist's Search for Extraterrestrial IntelligenceΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. National Geographic. σελ. 17. ISBN 978-1-4262-0392-3. 

Βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι